Co w numerze 121

Rok 2015 dla folku

121 (6 2015) Autor: Remigiusz Mazur-Hanaj, Autor: Darek Anaszko, Autor: Iśka Marchwica, Autor: Kamil Piotrowski, Autor: Agnieszka Matecka-Skrzypek Dział: Sonda To jest pełna wersja artykułu!

 

Granice folku podlegają coraz częstszym rewizjom, poszerzają się zarówno w ramach gatunku (coraz silniejsze filiacje z world music, coraz większa rzesza uczniów wiejskich muzykantów i śpiewaczek), jak i w obszarze międzygatunkowej „ziemi niczyjej” (z udziałem muzyki współczesnej, jazzu, muzyki dronowej czy avant-folku i rozmaitych eksperymentów). Zaryzykowałbym twierdzenie, że ciekawsze rzeczy dzieją się obecnie na obrzeżach folku czy poza nim (lecz z jego udziałem) niż w mainstreamie gatunku. Owocuje to oryginalnymi projektami i wydawnictwami (wystarczy, że wymienię „Requiem ludowe”), które mogą być szczególnie skuteczne w promocji polskich ludowych tradycji muzycznych w świecie.

(Remigiusz Mazur-Hanaj)

Tradycyjne instrumenty muzyczne w polskiej muzyce folkowej

121 (6 2015) Autor: Bożena Lewandowska Dział: Z teorii To jest pełna wersja artykułu!

Instrumentarium wykorzystywane przez polskie zespoły grające muzykę folkową jest dwojakiego rodzaju1. Po pierwsze, są to instrumenty akustyczne, stosowane przez wszystkie zespoły muzyczne, w zasadzie niezależnie od rodzaju wykonywanej muzyki. Po drugie, są to instrumenty elektroniczne, niebędące czymś specyficznym dla tej stylistyki, a podkreślające związek muzyki folkowej z różnymi nurtami szeroko rozumianej muzyki popularnej.

Dotknąć innego świata Justyna Cząstka-Kłapyta

121 (6 2015) Autor: Weronika Ryczkowska, Autor: Justyna Goluch Dział: Rozmowa To jest pełna wersja artykułu!

Dr Justyna Cząstka-Kłapyta – etnomuzykolog, etnolog i antropolog, autorka książki Kolędowanie na Huculszczyźnie – oraz jej mąż, dr Piotr Kłapyta – geograf, pracownik naukowy Uniwersytetu Jagiellońskiego, multiinstrumentalista i folklorysta-pasjonat rozmawiali o miłości do gór, zwyczajach kolędniczych, niezwykłej Huculszczyźnie i zaskakujących kolejach losu z wolontariuszkami Studenckiego Koła Naukowego Etnolingwistów UMCS, Weroniką Ryczkowską i Justyną Goluch.

Mikołajki Folkowe - srebrny jubileusz

121 (6 2015) Autor: Joanna Zarzecka Dział: Festiwale To jest pełna wersja artykułu!

„Po co jeżdżę na Mikołajki Folkowe od ponad 20 lat?” – takie pytanie lubi zadać ni stąd, ni zowąd błąkająca się po Chatce Żaka z mikrofonem pani z radia. Odpowiedź jest prosta, choć może nieoczywista – żeby spotkać ludzi, pośmiać się, pogadać. Kiedy mnie ktoś pyta, co będzie w programie najbliższego festiwalu, przeważnie nie wiem. Muzyka folkowa jest motorem tych wydarzeń, ale na miejscu schodzi na plan dalszy.

Jaka Wigilia, taki cały rok Zwyczaje bożonarodzeniowe

121 (6 2015) Autor: Marta Białkowska Dział: Z tradycji To jest pełna wersja artykułu!

Nie ma piękniejszych świąt, szczególnie świąt Bożego Narodzenia, niż te spędzane na wsi. Każdego roku wracałam do miejsca, gdzie się urodziłam, żeby poczuć ich wyjątkowość, przekonać się z przyjemnością, że tradycje, które je tworzą, nie przeminęły. Sześć lat temu znów tu zamieszkałam, wraz z moją własną, najbliższą rodziną i stałam się częścią przekazu tradycji.
fot. M. Wójtowicz

Izraelka Ilanit

121 (6 2015) Autor: Maciej Froński Dział: Wykonawcy To jest pełna wersja artykułu!

Nieżyjącego już premiera Izraela, Icchaka Szamira, pamięta się u nas głównie z opinii o tym, jakoby Polacy wyssali antysemityzm z mlekiem matki. Mógł mieć premier rację, ja jednak ssałem pierś matczyną krótko i niechętnie, dlatego w swoim antysemityzmie jestem mało wytrwały. Już w dzieciństwie pozwalałem, by dziadek sączył mi do uszu żydowskie kawały spisane przez Horacego Safrina, a gdy w telewizji wyświetlano „Skrzypka na dachu”, w scenie, w której wisiała w powietrzu bójka między Rosjanami a Żydami, trzymałem kciuki – o zgrozo! – po równo za jednych i drugich.

Ta muzyka jest jak dom... Kapela Maliszów

121 (6 2015) Autor: Monika Koziołek-Sulima Dział: Wykonawcy To jest pełna wersja artykułu!

Grają tradycyjną muzykę okolic powiatu gorlickiego. Tworzą też własne utwory w swoim stylu. Wykorzystują instrumenty, które odziedziczyli po przodkach, kolejne budują sami. Zawładnęli polską i światową sceną, łącząc folk, world music i muzykę tradycyjną w jedno. Podczas ostatniej edycji Mikołajek Folkowych wystąpili w projekcie Folk Off z Kapelą ze Wsi Warszawa. Z Kapelą Maliszów (Janem, Kacprem i Zuzanną) po występie rozmawiała Monika Koziołek-Sulima.

Muzyka z Luizjany Cedric Watson

121 (6 2015) Autor: Marcin Piosik Dział: Wykonawcy To jest pełna wersja artykułu!

Cedric Watson jest uznawany za jeden z największych młodych talentów muzyki kreolskiej ostatniej dekady. Skrzypek, wokalista, akordeonista i autor teksów był czterokrotnie nominowany do Nagrody Grammy. Wspólnie z zespołem Bijou Creole odkrywa korzenie muzyki Luizjany, wskrzesza dawne dźwięki, czerpiąc z tradycji zniewolonych ludów Afryki. Słynie z niezwykłej radości grania, widocznej podczas koncertów pełnych energii i dobrej zabawy. Podczas ostatniej edycji poznańskiego festiwalu Ethno Port rozmawiał z artystą Marcin Piosik.

Dużo słodyczy i trochę pestek [folk a sprawa polska]

121 (6 2015) Autor: Tomasz Janas Dział: Felieton To jest pełna wersja artykułu!

Obejrzałem Watermelona. Może to zdanie nie brzmi najpiękniej, a jednak zawiera w sobie stuprocentową prawdę i mogłoby (powinno) być zakończone wykrzyknikiem. Jaki był? Błyskotliwy, mądry, niezwykle pomysłowy, był owocem nieskrępowanej, wirtuozerskiej – powiedziałbym – wyobraźni. No i był bardzo zabawny, pełen lekkiego, ale wspaniałego poczucia humoru. A wreszcie, przy wszystkich stylistycznych woltach, które prezentują jego wykonawczynie, był mocno osadzony w kulturze tradycyjnej. Jednocześnie opowiadał o współczesności, a może po prostu, jako dziełko uniwersalne – o każdych czasach. O kobietach przede wszystkim, ale interesująca to nauka również dla mężczyzn.
Czymże jest ów Watermelon, bo pewnie nie wszyscy potencjalni Czytelnicy wiedzą? Aż dotąd udało mi się omijać ścisłe, wiążące określenia. I to nie przypadkiem. Łączy on bowiem w sobie elementy koncertu, spektaklu i performance’u. Najtrafniejszy wydaje mi się jednak termin spektakl – godzinne sceniczne dzieło, które przygotowały, wyreżyserowały, umuzyczniły i wykonały członkinie tria Sutari: Basia Songin, Zosia Barańska i Kasia Kapela. „Umuzyczniły”, czyli przygotowały zestaw piosenek i pieśni, opartych głównie na tematach ludowych, tradycyjnych i same – oczywiście na żywo – zaśpiewały. Akompaniowały sobie w tym śpiewaniu z rzadka i to na takich „instrumentach” jak: wanna, woda, rury hydrauliczne, klucze mechaniczne, że o kuchennych sprzętach codziennego użytku nie wspomnę, bo to poniekąd oczywiste.

Wspaniały rok, wspaniała muzyka

121 (6 2015) Autor: Maria Baliszewska Dział: Felieton To jest pełna wersja artykułu!

Rok 2015 dla polskiej muzyki folkowej był rokiem wspaniałym. W pojęciu „folk” mieści się wiele zjawisk, które rozwijały się wręcz „zjawiskowo”. Patrząc na listę imprez – koncertów, festiwali i warsztatów, widzę, że był to rok wyjątkowy. Być może będzie tak, że muzyka zanurzona w tradycji, rodem z polskiej wsi, ale też muzyka świata, stanie się na stałe obecna w naszym życiu muzycznym i generalnie kulturalnym.

Między obecnymi ulicami... Przemysłowy Lublin

121 (6 2015) Autor: Jerzy Frąk Dział: Folk i okolice To jest pełna wersja artykułu!

Wraz z pojawieniem się na terenie dzisiejszego Lublina pierwszych osad ludzkich, zaczął powstawać również prymitywny przemysł. Już w okresie neolitu (bo z tego okresu pochodzą udokumentowane ślady ludzi w późniejszym Kozim Grodzie) istnieli wyspecjalizowani „rzemieślnicy”.

W krainie z kamienia Epir grecki

121 (6 2015) Autor: Tomasz Kozłowski Dział: Podróże To jest pełna wersja artykułu!

Pod szczytem góry gra ludowa orkiestra, a przenikliwe dźwięki klarnetu niosą się w doliny okolic Metsowa. Trwa zabawa, zorganizowana z okazji wydarzeń artystycznych w tamtejszej Pinakotece. Wiele rodzin przyszło z miasteczka stromą ścieżką wiodącą przez iglasty bór, zarośla jałowców i okazałych paproci, aby spotkać się i zatańczyć właśnie tu, z widokiem. Klarnet jest w tych stronach podstawowym instrumentem. Nie sposób wyobrazić sobie bez niego muzyki greckiego Epiru, górskiego regionu przylegającego do granicy z Albanią.

A może lokalny bazarek? Magiczny świat konsumpcji

121 (6 2015) Autor: Ewelina Grygier Dział: EtnoLektura To jest pełna wersja artykułu!

Wyprawa do sklepu i robienie zakupów mogą być zarówno przyjemne, jak i nieprzyjemne. Nierzadko w jednym miejscu możemy znaleźć wszystko, co jest nam niezbędne (a nawet to, czego nam nie potrzeba), innym razem, żeby coś zdobyć, trzeba wykazać trochę zaangażowania. Nie ulega wątpliwości, że współczesny świat cechuje nadmiar dostępnych dóbr1, a najbardziej nurtującą współczesnego człowieka kwestią jest nie to, czy coś jest lub niebawem będzie w jego zasięgu, tylko to, czy będzie go na to stać. Konsumujemy niemalże przez cały czas. Amerykański socjolog, George Ritzer, zauważa, że „konsumujemy wiele oczywistych rzeczy – szybkie dania, T-shirty, dzień w Disney Worldzie – i dużo innych, które już tak oczywiste nie są (wykład, usługę medyczną, dzień na stadionie baseballowym). Konsumujemy liczne towary i usługi, które są nam niezbędne do życia, i mnóstwo innych, na które po prostu mamy ochotę”2. Nawet przebywając we własnym domu, możemy robić zakupy, obecnie najczęściej przez Internet, a nie tak dawno jeszcze poprzez katalogi wysyłkowe czy przez telefon. Ten nieskończony świat współczesnej konsumpcji analizuje George Ritzer w publikacji Magiczny świat konsumpcji.

Kuraśka - seniorka Albina Kuraś

121 (6 2015) Autor: Jerzy Dynia Dział: Portrety To jest pełna wersja artykułu!

W sali widowiskowej Centrum Kultury im. J. Mehoffera w Ropczycach odbyła się 30 maja 2015r. niecodzienna uroczystość. Rodzinna Kapela Kurasie z wioski Lubzina obchodziła jubileusz 65-lecia działalności.

Tam na hori Czereszeńka Bez śpiewu – dzień stracony

121 (6 2015) Autor: Anna Dubec Dział: Recenzja To jest pełna wersja artykułu!

Za tę płytę długo nie mogłam się zabrać. Spodziewałam się usłyszeć świat, jaki znali moi dziadkowie – czyli dla mnie daleki i praktycznie nieosiągalny. Już dawno zauważyłam, że mój zasób słownictwa jest uboższy niż moich rodziców oraz że w wielu przypadkach posługuję się już słowami, będącymi polskimi naleciałościami. Nie tylko brak czasu i bariery językowe powstrzymywały mnie przed puszczeniem płyty. Czytając spis utworów, nie znalazłam ani jednego znajomego tytułu. Jakież więc było moje zaskoczenie! Mimo że melodie były mi nieznane, cały czas nie mogłam pozbyć się wrażenia, że w jakiś niesamowity sposób są mi bliskie. Na tyle, że przestałam zwracać uwagę na to, co powiedzą sąsiedzi i zaczęłam śpiewać razem z wokalistami. Na cały głos!

Prezentacje

121 (6 2015) Autor: TOC Dział: Prezentacje To jest pełna wersja artykułu!

Wör „Back to 1780’s”; Angela Gaber + Trio „Dobre duchy”; Chłopcy kontra Basia „O”; InFidelis „Projekt Kolberg”

Książki

121 (6 2015) Dział: Nowości książkowe To jest pełna wersja artykułu!

Karpacki świat Bojków i Łemków. Roman Reinfuss. Fotografie Anna Chudzik (red.); Muzyka wiejskich kapel z Podkarpacia Jerzy Dynia; Bazyli Albiczuk. Ogrody Agnieszka Mikszta (red.)

Oskary rozdane Nagroda im. Oskara Kolberga

121 (6 2015) Autor: Ewelina Grygier Dział: Relacje To jest pełna wersja artykułu!

11 grudnia 2015 roku już po raz czterdziesty wręczono Nagrodę im. Oskara Kolberga, przyznawaną w uznaniu zasług dla kultury ludowej. Ustanowionym w 1974 roku laurem wyróżniane są zarówno dokonania artystyczne i naukowe, jak również te, mające na celu wspieranie i popularyzowanie kultury ludowej. Obecnie nagroda wręczana jest w sześciu kategoriach:
1. Sztuka ludowa i rzemiosło artystyczne: rzeźba, malarstwo, tkactwo, hafciarstwo i koronkarstwo, plecionkarstwo, garncarstwo, artystyczne kowalstwo i metaloplastyka, stolarstwo i snycerstwo, zabawkarstwo, zdobnictwo obrzędowe – wycinanki, palmy, pisanki, pająki, szopki, kwiaty bibułkowe i pieczywo obrzędowe. W tej kategorii honorowana jest również działalność muzyków-instrumentalistów, lutników oraz tancerzy i śpiewaków.

Jędrzejówka–Radzięcin. Muzyczna reaktywacja

121 (6 2015) Autor: Agnieszka Szokaluk-Gorczyca, Autor: Krzysztof Gorczyca Dział: Relacje To jest pełna wersja artykułu!

Radzięcin i Jędrzejówka leżą w zachodniej, najbardziej górzystej części Roztocza. Do lat 50. i 60. były to miejscowości tętniące muzyką, śpiewem i tańcem. Tu i w najbliższej okolicy było co najmniej dwudziestu wziętych skrzypków, klarnecistów, harmonistów oraz wielu świetnych śpiewaków i śpiewaczek. A także istniejące od „przedwojnia” orkiestry dęte, praktykujące tradycyjny repertuar.

Kultura ludowa – jest czy jej nie ma?

121 (6 2015) Autor: Damian Gocół Dział: Relacje To jest pełna wersja artykułu!

Studencka konferencja naukowa już od kilku lat jest integralną częścią Mikołajek Folkowych. W tym roku wydarzenie to po raz pierwszy organizowało Studenckie Koło Naukowe Etnolingwistów UMCS. Konferencja odbyła się w piątek 11 grudnia w g. 11.00-14.00 w ACK UMCS „Chatka Żaka”. Tegoroczna edycja ruszyła pod hasłem „Kultura ludowa – jest czy jej nie ma?”. Zawarte w tytule pytanie, miało skłonić referentów i gości do dyskusji nad żywotnością tradycyjnych form kultury.

Folk Off (Tour) – „miejsce” dla zbuntowanych muzyków

121 (6 2015) Autor: Nina Orczyk Dział: Relacje To jest pełna wersja artykułu!

„Folk Off” to audycja IV PR. Polskiego Radia o muzyce świata, muzyce bez granic, prowadzona przez Macieja „Szaję” Szajkowskiego – muzykanta Kapeli ze Wsi Warszawa oraz R.U.T.Y., dziennikarza, promotora brzmień ludowych i alternatywnych. Ten program zabiera nas w podróż wokół folku, ale folku niekoniecznie tradycyjnego. Jest to muzyka „drugiego obiegu”. Artyści robiący ukłon w stronę muzycznych korzeni, lecz jednocześnie próbujący poprzez sztukę wyrazić własną indywidualność, czują się tu dobrze. Kontynuacją tego radiowego przedsięwzięcia była zeszłoroczna trasa pod nazwą Folk Off Tour. Cykl koncertów, na których zagrało trzydziestu muzyków (czyli cztery zespoły), zagościł w Lublinie, Krotoszynie, Krakowie, Warszawie i Gdańsku. To, jak pisano w Internecie, „bezprecedensowe wydarzenie” zorganizowała Transetnika – stowarzyszenie propagujące dźwięki etno z polskiego podwórka.

O etnofonografii w Warszawie

121 (6 2015) Autor: Beata Maksymiuk-Pacek Dział: Relacje To jest pełna wersja artykułu!

„Polska muzyka tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne. Stan aktualny, zachowanie, udostępnianie” – to tytuł seminarium zorganizowanego 22 września 2015 roku przez Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.

Jubileusz Belriguardo

121 (6 2015) Autor: Małgorzata Wielgosz Dział: Relacje To jest pełna wersja artykułu!

- Co łączy medycynę z muzyką?
- Muzykoterapia.
- Co łączy medycynę z tańcem?
- Zwichnięta kostka.
Trudno uwierzyć, że ten „suchar” nie dotyczy taranteli – szaleńczo, ale też niezwykle precyzyjnie wykonywanej przez Zespół Tańca Dawnego Belriguardo, który działa przy Młodzieżowym Domu Kultury nr 2, przy ul. Bernardyńskiej 14a w Lublinie. Wirujące jak u derwiszy obroty tancerze zespołu wykonują perfekcyjnie.

Lubelski numer „Pisma Folkowego” – ośpiewany i ograny!

121 (6 2015) Autor: Beata Zielonka Dział: Relacje To jest pełna wersja artykułu!

Spotkanie promocyjne specjalnego 120 numeru „Pisma Folkowego” odbyło się 27 listopada 2015 r. o godzinie 19.00 w Instytucie Muzyki Wydziału Artystycznego UMCS. Numer Lubelski ukazuje bogate tradycje regionu w różnorodnych przejawach: muzyce, kulturze, obyczajach, zawodach, kulinariach i pasjach mieszkańców. Redaktor naczelna, dr Agata Kusto, wprowadziła gości w tematykę nowego numeru i podziękowała wszystkim za uświetnienie swą obecnością tego wyjątkowego momentu.