fot. B. Polakowska
11 grudnia 2015 roku już po raz czterdziesty wręczono Nagrodę im. Oskara Kolberga, przyznawaną w uznaniu zasług dla kultury ludowej. Ustanowionym w 1974 roku laurem wyróżniane są zarówno dokonania artystyczne i naukowe, jak również te, mające na celu wspieranie i popularyzowanie kultury ludowej. Obecnie nagroda wręczana jest w sześciu kategoriach:
1. Sztuka ludowa i rzemiosło artystyczne: rzeźba, malarstwo, tkactwo, hafciarstwo i koronkarstwo, plecionkarstwo, garncarstwo, artystyczne kowalstwo i metaloplastyka, stolarstwo i snycerstwo, zabawkarstwo, zdobnictwo obrzędowe – wycinanki, palmy, pisanki, pająki, szopki, kwiaty bibułkowe i pieczywo obrzędowe. W tej kategorii honorowana jest również działalność muzyków-instrumentalistów, lutników oraz tancerzy i śpiewaków.
2. Literatura ludowa: pisarze i poeci ludowi.
3. Kapele ludowe.
4. Zespoły folklorystyczne.
5. Działalność społeczno-kulturalna, popularyzatorska oraz naukowa.
6. Nagroda honorowa dla instytucji i organizacji społecznych, które są szczególnie zasłużone dla rozwoju sztuki ludowej i folkloru.
W roku 2015 przyznano 11 Oskarów. Nagrodę dla twórców z dziedziny plastyki i folkloru muzyczno-tanecznego otrzymali: Aniela Krupczyńska, Zuzanna Ptak, Maria Siwiec oraz Wincenty Staśkiewicz.
Aniela Krupczyńska (ur. w 1927 roku w Szczawnicy, pow. Nowy Targ) – śpiewaczka, tancerka, popularyzatorka kultury górali pienińskich. Dzięki jej zapałowi i wytrwałości założony w 1904 roku Zespół Regionalny im. Jana Malinowskiego może poszczycić się dziś nie tylko wieloma nagrodami (m.in. Nagroda im. O. Kolberga w 1977 roku), ale przede wszystkim bogatym i wiernym tradycji programem artystycznym: „świadomość merytoryczna Anieli Krupczyńskiej sprawiała, że wszystkie programy widowisk były oparte o źródłową prawdę oraz miały interesujący wyraz artystyczny”.
Pochodząca z Koniakowa (Śląsk Cieszyński) Zuzanna Ptak (ur. w 1945 roku) heklowaniem (szydełkowaniem) zajmuje się od dziecka; także jej mama była znaną koronczarką. Wykonuje czepce, serwety, obrusy, kołnierze oraz suknie – wykorzystując tradycyjne wzory. Jej prace: „odznaczają się starannością wykonania i oryginalną kompozycją [...], obecnie hekluje przede wszystkim na zamówienia […], jej prace są bardzo oczekiwane”.
Maria Siwiec (ur. w 1959 roku w Gałkach, pow. Przysucha) to znamienita śpiewaczka, a zarazem kierowniczka zespołu Gołcunecki. Posiada niezwykle bogaty repertuar. W 2014 roku w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego przeprowadziła cykl warsztatów w różnych miastach Polski.
Wincenty Staśkiewicz (ur. w 1933 roku w Ostrołęce) wywodzi się ze słynnej kurpiowskiej rodziny, której przedstawiciele wielokrotnie już honorowani byli nagrodą im. O. Kolberga (Stanisława Dawid, Stanisława Olender, Czesława Kaczyńska). Jest artystą ludowym, trudniącym się wycinankami kurpiowskimi. To jeden z nielicznych mężczyzn zajmujących się plastyką obrzędową.
W kategorii literatura ludowa nagrodę otrzymała Waleria Prochownik (ur. w 1943 roku) z Żywca w Beskidzie Żywieckim. Pisarka współpracuje z Zespołem Regionalnym Grojcowianie z Wieprza, z którym wystawia tworzone przez siebie widowiska sceniczne.
W trzeciej kategorii uhonorowano Kapelę Jana Kmity (ur. w 1936 roku) z Przystałowic Małych. W trakcie gali wręczania nagród w Zamku Królewskim w Warszawie mistrz pojawił się wraz ze swoimi uczniami. Na co dzień Jan Kmita występuje z zespołem Gołcunecki, a jego kapela była wielokrotnie nagradzana podczas regionalnych i ogólnopolskich konkursów muzyki ludowej.
Członkowie komisji Nagrody im. O. Kolberga postanowili nagrodzić dwa zespoły folklorystyczne: Zespół Śpiewaczy Dorbzianki z Dorbz (pow. Biłgoraj) oraz Zespół Regionalny Regle im. Jana Jędrola z Poronina (pow. Nowy Targ). Obydwa zespoły powstały jeszcze w latach 70. Obecnie występują podczas licznych festiwali w kraju i za granicą, zdobywając uznanie słuchaczy, a także liczne nagrody.
W kategorii piątej nagrody otrzymali Anna Urbaczka-Bury oraz prof. Piotr Dahlig (ur. w 1953 roku). Laureatka pochodzi z Istebnej (Śląsk Cieszyński), jest regionalistką popularyzującą lokalny folklor. Prof. Piotr Dahlig – kierownik Zakładu Etnomuzykologii w Instytucie Muzykologii UW – jest autorem licznych książek i artykułów naukowych poświęconych muzyce i kulturze ludowej. Do jego najważniejszych prac należą: Tradycje muzyczne a ich przemiany. Między kulturą ludową, popularną i elitarną Polski międzywojennej (1998) czy Cymbaliści w kulturze polskiej (2013).
Nagrodę honorową dla instytucji zasłużonej dla kultury ludowej otrzymał Łódzki Dom Kultury, który czynnie wspomaga twórców z różnych dziedzin (rzeźba, haft, plastyka, garncarstwo, folklor muzyczny i taneczny).
W trakcie gali wręczania nagrody im. O. Kolberga wyróżniono także burmistrza Zbąszynia – Tomasza Kurasińskiego, który za wspieranie twórców ludowych działających w Regionie Kozła otrzymał dyplom „Ambasadora Kultury Tradycyjnej”.
Informacje o nagrodzie oraz laureatach pochodzą z towarzyszącej gali wręczania nagród publikacji 40. Nagroda im. Oskara Kolberga, oprac. K. Markiewicz, Warszawa 2015. Więcej - na stronie www.nagrodakolberg.pl
Ewelina Grygier
11 grudnia 2015 roku już po raz czterdziesty wręczono Nagrodę im. Oskara Kolberga, przyznawaną w uznaniu zasług dla kultury ludowej. Ustanowionym w 1974 roku laurem wyróżniane są zarówno dokonania artystyczne i naukowe, jak również te, mające na celu wspieranie i popularyzowanie kultury ludowej. Obecnie nagroda wręczana jest w sześciu kategoriach:
1. Sztuka ludowa i rzemiosło artystyczne: rzeźba, malarstwo, tkactwo, hafciarstwo i koronkarstwo, plecionkarstwo, garncarstwo, artystyczne kowalstwo i metaloplastyka, stolarstwo i snycerstwo, zabawkarstwo, zdobnictwo obrzędowe – wycinanki, palmy, pisanki, pająki, szopki, kwiaty bibułkowe i pieczywo obrzędowe. W tej kategorii honorowana jest również działalność muzyków-instrumentalistów, lutników oraz tancerzy i śpiewaków.