Artykuły z działu: Z tradycji

Instrument na problemy z chrapaniem Didgeridoo

Ile jest pór roku? Większość z nas odpowie, że cztery. Aborygeni stosowali jednak inne podziały, wynikające z odmienności warunków klimatycznych na ich kontynencie i życiowych doświadczeń. Zazwyczaj mówili o sześciu porach roku. Tak bardzo związani z rytmem przyrody, stworzyli instrument oddający ten stan ducha. To urozmaicone instrumentarium sprawiło, że magia odgrywała ogromną rolę w życiu Aborygenów i to we wszystkich jego sferach.

fot. jkb (Wikimedia): Wykonawca z didgeridoo na przystani w Sydney

Żadnych knajpowych nawyków W poszukiwaniu żywej muzyki wiejskiej

Dokument „Agonia” stworzony przez Tomasza Knittela i Adama Struga to wyprawa przez Polskę powiatową, kino drogi, podążające śladem wykonawców muzyki tradycyjnej. Dzieło poszukuje jej i pokazuje jej fascynujące, różnorodne przykłady, stojące w opozycji do trendów muzycznych głównego nurtu.

Brodate święte

„Chciałbym, aby dziewice naszych czasów dowiedziały się z tej historii, jak droga jest Bogu czystość, nauczyły się jej strzec jak bezcennego skarbu i oddały się tej świętej, w której życiu zdarzył się cud zdziałany przez Oblubieńca Dziewic, aby w razie podobnych prób, mogły cieszyć się jej radą i pomocą” – tymi słowami kończy swoją hagiograficzną opowieść o życiu świętej Pauli „Brodatej” anonimowy autor dzieła Raccolta delle vite de’santi distribuita per ciascun giorno dell’anno sul metodo di quella del Massini. Opera d’un Padre dell’Oratorio di Venezia, wydanego w Brescii w 1828 roku. To zaskakująca rekomendacja, zważywszy
na ciężar gatunkowy cudu, który dla autora nie wydaje się zaskakujący, a jedynie objawiający może i zawiłe, ale prowadzące pewnie do uświęconego celu, drogi Boskie. Męczennica, czczona rokrocznie 20 lutego w hiszpańskiej prowincji Ávila, zrealizowała w swoim życiu klasyczny model przewidziany w żywotach świętych młodym i pięknym kobietom. Wyjątkowej urody, pracowita, z pobożnej rodziny – budząca powszechny zachwyt, sprzedająca płody rolne na miejskim targu, nawiedzająca ukochany kościół San Segundo, w którym spędzała długie godziny na modlitwie.

fot. Łukasz Ciemiński: Cud Wilgefortis, malarz działający na Wołyniu, ok. 1743 r., Muzeum Narodowe w Poznaniu

CZADECKO Piotr Bączkiewicz

Piotr Bączkiewicz to rodowity Dolnoślązak, tancerz, instruktor tańca ludowego. Zawodowo zajmuje się programistyką. Sercem jest tancerzem i folklorystą. To także twórca platformy CZADECKO prezentującej historię i kulturę górali czadeckich. O tradycji i jej upowszechnianiu w środowisku cyfrowym rozmawiał z nim Sebastian Kacperski.

fot. z arch. Dolnośląskiego Towarzystwa na Rzecz Kultury Ludowej: Piotr Bączkiewicz w stroju górali czadeckich

Drewno i piękno

Gala wręczenia nagród w konkursie „Zachowaj tradycje – (nie)ginące zawody, umiejętności i obyczaje. Teraz drewno” odbyła się 24 listopada 2023 roku. Konkurs ten przeznaczony jest dla twórców ludowych, rzemieślników i rękodzielników, a uroczystość okraszona wręczeniem nagród i występami kapeli Gacoki była uhonorowaniem ich wieloletniej, docenionej przez komisję działalności. Wydarzenie zorganizowane zostało przez Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi. Główne cele inicjatywy to promowanie i upowszechnianie sztuki ludowej, zagrożonych zanikiem rzemiosł, rękodzieła i obyczajów związanych z użyciem i obróbką drewna, prezentacja możliwości wykorzystania różnych gatunków drewna, wspieranie przekazu tradycyjnych umiejętności rękodzielniczo-rzemieślniczych i związanego z nimi dziedzictwa oraz docenienie
twórców ludowych.

fot. z arch. organizatorów

Strój ludowy wyraża tożsamość Sabina Jurasz

Sabina Jurasz to pochodząca z Przybędzy współwłaścicielka Pracowni Mody Regionalnej – Stroje Górali Żywieckich. Od dziecka zaangażowana w promowanie kultury ludowej, członkini regionalnego zespołu muzycznego górali żywieckich z Beskidu Żywieckiego Grojcowianie. Jest absolwentką Liceum Plastycznego im. Antoniego Kenara w Zakopanem oraz Krakowskich Szkół Artystycznych. O początkach swojej przygody z krawiectwem, o szacunku do stroju ludowego oraz o gwarze opowiedziała Justynie Michniuk.

fot. Justyna Michniuk: Sabina Jurasz w pracowni

Gdy przeszłość spotyka teraźniejszość Linos Tzelos

Ponad dwa i pół tysiąca lat temu Aleksander Wielki ruszył na podbój Indii. Udało mu się na jakiś czas podporządkować zaledwie niewielką część tego kraju. Pamiątką po tym jest niezwykła kultura państwa zwanego Gandharą, gdzie wykutego w kamieniu indyjskiego Buddę można spotkać w towarzystwie greckiego Heraklesa. Macedoński król został zmuszony do rezygnacji z podboju reszty kraju. W naszych czasach marsz dalej na wschód kontynuował inny Macedończyk. Z tą różnicą, że zamiast stalowej broni udał się tam z muzyką.

fot. z arch. aut.

Ukraińskie tradycje świętojańskie Iwana Kupała

W większości krajów europejskich istnieją zakorzenione w przedchrześcijańskich tradycjach obrzędy związane z przesileniem letnim. W tym dniu ludzie odprawiali rytuały dla zdobycia zdrowia, szczęścia i dobrych zbiorów. Obrzędy takie w poszczególnych krajach mają różne nazwy, sposoby obchodzenia, ale zawsze pełnią funkcję związaną z oczyszczeniem duszy i ciała człowieka.

fot. Obchody święta Iwana Kupała w Chmielniku nad Bohem (Ukraina). Źródło: Miasto Chmielnik

Graby – mitologiczne stwory czy ludzie z krwi i kości? Łużyckie legendy

Wiara w legendarnego stwora o nazwie „grab” nie istnieje wśród innych ludów słowiańskich niż Serbołużyczanie. Co dziwne, ta istota nie jest również znana ani na Dolnych Łużycach, ani w południowo-zachodniej części Górnych Łużyc, lecz jedynie w miejscowościach położonych na tzw. Muskauer Heide (niem. Muskau to polski Mużaków), czyli na wschodzie Środkowych Łużyc.

Fot. tyt.z arch. aut.: Uroczyste ukonstytuowanie się Serbskiego Sejmu