Artykuły z działu: Z tradycji

Ukraińskie tradycje świętojańskie Iwana Kupała

W większości krajów europejskich istnieją zakorzenione w przedchrześcijańskich tradycjach obrzędy związane z przesileniem letnim. W tym dniu ludzie odprawiali rytuały dla zdobycia zdrowia, szczęścia i dobrych zbiorów. Obrzędy takie w poszczególnych krajach mają różne nazwy, sposoby obchodzenia, ale zawsze pełnią funkcję związaną z oczyszczeniem duszy i ciała człowieka.

fot. Obchody święta Iwana Kupała w Chmielniku nad Bohem (Ukraina). Źródło: Miasto Chmielnik

Graby – mitologiczne stwory czy ludzie z krwi i kości? Łużyckie legendy

Wiara w legendarnego stwora o nazwie „grab” nie istnieje wśród innych ludów słowiańskich niż Serbołużyczanie. Co dziwne, ta istota nie jest również znana ani na Dolnych Łużycach, ani w południowo-zachodniej części Górnych Łużyc, lecz jedynie w miejscowościach położonych na tzw. Muskauer Heide (niem. Muskau to polski Mużaków), czyli na wschodzie Środkowych Łużyc.

Fot. tyt.z arch. aut.: Uroczyste ukonstytuowanie się Serbskiego Sejmu

Teatr Dalekiego Wschodu Chiny i Japonia

Szekspir miał kiedyś powiedzieć, że cały świat jest teatrem. Nie da się ukryć, że jest to jeden z ważniejszych elementów kultury widowiskowej, cieszący się dużą popularnością wśród ludzi z różnych środowisk. Ale czy naprawdę znamy teatr? Ten europejski – być może, jednak nadal niewielu słyszało o teatrze chińskim czy japońskim, mimo ich bogatej historii i struktury.

fot. lensonjapan / Flickr: Występ teatru kabuki w Nagahamie, postać wojownika Kumagai Jiro Naozane ze sztuki „Ichi-no-Tani Futaba Gunki”

O odchodzącym świecie Helmut Kurjo

Wybieram się do Helmuta Kurjo, człowieka legendy w swojej okolicy, wczesnym, sobotnim rankiem. Jesteśmy umówieni na rozmowę oraz zwiedzanie jego prywatnego muzeum, zawierającego unikalne zbiory serbołużyckich strojów narodowych, malowanych jajek, krosien i kołowrotków do przędzenia lnu, narzędzi oraz innych przedmiotów codziennego użytku. Niektóre z nich mają ponad 120 lat. Wita mnie uśmiechnięty 87-latek, który porusza się o kuli, ale jest wciąż bardzo sprawny fizycznie i umysłowo.

Już wiem, jak to zrobić! Stanisław Wyżykowski

Stanisław Wyżykowski urodził się 3 maja 1927 roku w Haczowie. Jest artystą, który wskrzesił budowanie liry korbowej na Podkarpaciu. Ma na swym koncie wiele instrumentów strunowych, w tym organistrum i lirę basową. Otwarty i życzliwy, o swoich pasjach związanych z muzykowaniem i budowaniem instrumentów opowiedział Magdalenie Mazur.

60 lat Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu

Jedną z najbardziej zauważalnych zmian we współczesnej turystyce jest zwiększone zainteresowanie sektorem poznawczym. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest wrodzona ludzka ciekawość świataⁱ. Zainteresowanie to jest związane nie tylko z przyrodą, ale również z widocznymi przejawami działalności człowieka. Jednym z antropogenicznych aspektów turystyki jest kultura ludowa. Dla zwiedzających tradycja uwidacznia się np. w budownictwieⁱⁱ. Jej inne przejawy, np. gwara czy zwyczaje, tworzą unikatowy „klimat” miejscaⁱⁱⁱ. Skansen staje się instytucją, w której można obcować z historią oraz kulturą ludową, a nie tylko poznawać^iv.

(zdj. Pałac hr. Starzeńskich w Ciechanowcu-Nowodworach. Siedziba Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu, Źródło: http://www.muzeumrolnictwa.pl/)

Historyczne śluby w parafii Slepo Zwyczaje ślubne

Dom Serbołużycki w Chociebużu (niem. Wendisches Haus, Cottbus; dolnołuż. Serbski dom) gościł w latach 2020–2021 niecodzienną wystawę dotyczącą ślubów w parafii Slepo (niem. Schleife). Prezentowane fotografie zostały wykonane od roku 1902 aż do 1954, kiedy to odbył się ostatni tradycyjny ślub w tym regionie.

fot. J. Michniuk: Wolfgang Kotissek i jego uczennica Greta na otwarciu wystawy

Ubiory dzieci w Slepo/Slěpe Strój dziecięcy

Slepo/Slěpe (niem. Schleife) to niewielka miejscowość w Saksonii będąca siedzibą wspólnoty administracyjnej, do której należy w sumie siedem wiosek. Co ciekawe, obszar ten posiada nie tylko własny dialekt, uważany za narzecze pośrednie między językami górno- i dolnołużyckim, ale też własną kulturę, tradycję i strój narodowy. Ten region to również jedyny obszar zamieszkały przez Serbołużyczan, który wykształcił odrębny strój ludowy dla dzieci. Na pozostałych terenach po osiągnięciu pewnego wieku ubierano je zazwyczaj w takie same stroje jak dorosłych

Czepiec dla małego chłopca, region Slepo fot. J. Michniuk

Krajobraz jako dziedzictwo wsi Sacrum

Ostatnio mówi się o bardzo energicznym rozwoju wsi. Chcą one niekiedy materialnie dorównać miastom, co można już zauważyć. Nowo powstałe domy często nie różnią się niczym od tych w dużych miejscowościach. Wiejskie podwórka z drewnianym płotem zostały zastąpione przez ogrody zaprojektowane w nowoczesnym stylu, a ogrodzenia zmieniły się w betonowe prefabrykaty. To samo dotyczy architektury. Zaburza to jednak harmonię z otaczającą przyrodą, która jest niezaprzeczalnym atutem wsi oraz tym, o co metropolie uporczywie zabiegają.

Kościół w Ciążeniu fot. M. Majdecki / Wikimedia