Artykuły autora: Maria Baliszewska

Wspaniały rok, wspaniała muzyka

Rok 2015 dla polskiej muzyki folkowej był rokiem wspaniałym. W pojęciu „folk” mieści się wiele zjawisk, które rozwijały się wręcz „zjawiskowo”. Patrząc na listę imprez – koncertów, festiwali i warsztatów, widzę, że był to rok wyjątkowy. Być może będzie tak, że muzyka zanurzona w tradycji, rodem z polskiej wsi, ale też muzyka świata, stanie się na stałe obecna w naszym życiu muzycznym i generalnie kulturalnym.

Kazimierz – podróż sentymentalna

Festiwale związane z muzyką i kulturą tradycyjną mają swoich zwolenników i przeciwników. Przeciwnicy to zwykle ci, którzy folkloru nie cenią w ogóle, kojarzy im się z kiepską jakością, a jego magii, siły przekazu, związku z tradycją nie są w stanie zauważyć i docenić. Zwolennicy za to są wymagający i oczekują zdarzeń niecodziennych, nawet egzotycznych! Zwykle nie są zawiedzeni, zwłaszcza w Kazimierzu, choć festiwali w Polsce jest mnóstwo, niemal każda gmina chce mieć i ma swój, mniejszy lub większy, często niejeden. Szczególnie tam, gdzie folklor jest żywy (południe Polski), a wykonawcy świetni i jest ich dużo. Najpiękniejszy jednak jest kazimierski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych, w tym roku czterdziesty dziewiąty. Wyjątkowy, niepowtarzalny, o wielkich zasługach dla podtrzymania kultury ludowej, ulokowany pośród zabytkowej architektury i pięknej przyrody.

Folk po wyszehradzku

W sondzie udział wzięli:

• Joanna Zarzecka Absolwentka prawa na UMCS w Lublinie, związana ze środowiskiem Orkiestry św. Mikołaja, stała korespondentka Pisma Folkowego, pasjonat tańców tradycyjnych, fotografii i podróżowania.
  
• Maria Baliszewska etnomuzykolog, dziennikarz Polskiego Radia, założycielka Radiowego Centrum Kultury Ludowej 1994, laureatka Nagrody im. Oskara Kolberga w 2014
• Wojciech Knapik Geograf, podróżnik, animator kultury; dyrektor Centrum Kultury im. Ady Sari w Starym Sączu, animator i działacz sektora pozarządowego; pomysłodawca i szef Pannonica Folk Festival w Barcicach (nad Popradem, w szczerym polu).
• Jan Malisz Muzyk samouk, muzykant wiejski, lutnik, prowadzi wraz ze swoimi dziećmi Kapelę Maliszów.
• Piotr Majczyna Prawnik, z zamiłowania multiinstrumentalista, wokalista oraz wieloletni pasjonat muzyki etnicznej. Współtwórca Čači Vorba, Aksak Balkan Trio. Dawniej członek i współpracownik wielu lubelskich formacji. Autor artykułów poświęconych muzyce tradycyjnej, audycji w Radio Lublin. Na stałe współpracuje z „Kwartalnikiem Romskim”.
• Agnieszka Caban Kulturoznawca, romska działaczka, wiceprezes Stowarzyszenia „Romano Waśt”, redaktor naczelna „Kwartalnika Romskiego”, fanka folku, metalu i manele.

Kolberg

W sondzie udział wzięli:

• Jerzy Bartmiński językoznawca, etnolingwista, folklorysta i slawista, profesor w Instytucie Filologii Polskiej UMCS i Instytucie Slawistyki PAN,kierownik Pracowni "Archiwum Etnolingwistyczne" UMCS
  
• Maria Baliszewska dziennikarka, etnomuzykolog, twórca Radiowego Centrum Kultury Ludowej
  
• Małgorzata Wilczyńska studentka etnologii i antropologii kulturowej UJzespół Pod Wiatr
• Mariusz Pucia etnomuzykolog,adiunkt w Instytucie Liturgiki, Muzyki i Sztuki Sakralnej Uniwersytetu Opolskiego
• Jacek Jackowski muzyk i muzykologkierownik Zbiorów Fonograficznych IS PAN
• Maria Pomianowska multiinstrumentalistka, wokalistka, kompozytorkapedagog Akademii Muzycznej w Krakowie

Dlaczego Lubelskie?

W dyskusji udział biorą:

• Maria Baliszewska - dziennikarz
  
• Agata Harz - śpiewaczka, nauczycielka
  
• Stefan Darda - pisarz
  
• prof. Jerzy Barmiński - Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
  

Folk w Europie

Istnieje nowa muzyka ludowa, którą zdefiniować trudno, a na pewno nie da się tego uczynić w oparciu o dawne kryteria, czyli związek z obrzędami, świętami, zwyczajami dnia codziennego. Podlega ona dziś innym regułom, bo tworzona jest w zupełnie odmiennych warunkach niż tamta, z XIX-wiecznym rodowodem, która powoli staje się muzyką przeszłości, muzyką dawną i tak też jest traktowana.

Radiowe Centrum Kultury Ludowej

Główną rolą powołanego w 1994 roku Radiowego Centrum Kultury Ludowej jest informowanie na antenie Polskiego Radia o wydarzeniach z dziedziny szeroko pojętej kultury ludowej polskiej i świata, uświadamianie słuchaczom wagi tej części kultury narodowej, oswajanie z jej nowym obliczem, powodowanie zmiany w stereotypowym myśleniu o niej, pokazywanie wartości i siły integrującej naród, a tkwiącej w kulturze ludowej. Opieka nad kulturą ludową, jej promocja i dokumentacja to część misji radia publicznego - Polskiego Radia; a w miarę możliwości finansowych - również sprawowanie mecenatu na kulturą ludową i jej twórcami.Radiowe Centrum Kultury Ludowej zatrudnia pięcioro muzykologów, antropologa, dwoje socjologów. RCKL jest wyjątkową jednostką producencką, finansowaną przez Polskie Radio w ramach misji radia publicznego z pieniędzy abonentów. Jest kontynuatorem istniejącej wcześniej Redakcji Muzyki Ludowej.

Ćwierć wieku festiwalu EBU

Kiedy w latach osiemdziesiątych nadchodziły do Polskiego Radia zaproszenia na doroczne festiwale folkowe Europejskiej Unii Radiowej oraz informacje o miejscach, w których będą lub już się odbyły, nasze etnomuzyczne serca redaktorów ówczesnej Redakcji Muzyki Ludowej kroiły się z żalu, że - to nie dla nas. Nam jechać nie wolno. Ani uczestniczyć we współpracy z Unią.

Dyskusja wokół muzyki folkowej sytuacja polska

Ruchy odrodzenia kultury ludowej, będące przejawem zachodzących obecnie przemian ogólnokulturowych są od dawna przedmiotem gorącej dyskusji. W każdym kraju, w którym ruchy te powstają dochodzi do polaryzacji poglądów na przedmiot i istotę ich działania. Różnie oceniane są zarówno sama zmiana jak i rozmaitość jej przejawów. Dyskusja rodzi się wszędzie tam, gdzie powstają środowiska zainteresowane odrodzeniem kultury ludowej. Zanim dyskusja ta dotarła do Polski przetoczyła się falą polemik przez całą Europę, przybierając w każdym kraju odmienne oblicze. Bardzo interesujący przykład polaryzacji poglądów na ten temat w Irlandii przedstawia Alicja Kozłowska w swojej pracy pod tytułem "Przemiany irlandzkiej tradycji muzycznej" z 1996 roku. Podobne dyskusje miały również miejsce w Skandynawii, na Węgrzech i na Bałkanach. Wszędzie, gdzie pojawiał się postulat sięgania do wzorów ludowych i odtwarzania czy przetwarzania tradycji, rodziły się pytania o to do jakiego stopnia należy zachować wierność oryginałowi i na ile można poddać go oddziaływaniu współczesnych nam norm estetycznych?