Szukając czegoś do poczytania, natknęłam się na zbiór wywiadów z obywatelami Chin, przeprowadzonych przez Liao Yiwu. Od niechcenia przejrzałam spis treści, w którym znajdowały się między innymi Wywiad z grajkiem na erhu oraz Wywiad z ulicznym śpiewakiem. Te dwa rozdziały przesądziły o wyborze lektury.
Bardo i Matka Boża są jak synonimy. Nie wiadomo już dziś, czy pierwsza była miejscowość, czy też ta zbudowała się wokół kultu figury Matki Bożej. Dość powiedzieć, że historia Barda, przynajmniej przez tysiąc lat rozgrywała się na oczach Maryi z początkowo wartańskiego, a później bardzkiego kościoła.
W dniach 1 grudnia 2018 – 31 marca 2019 w krakowskim Muzeum Etnograficznym im. Seweryna Udzieli prezentowana była wystawa „Widok zza bliska. Inne obrazy Zagłady”. Była ekspozycyjnym owocem szerszego projektu badawczego Awkward Objects of Genocide: The Holocaust and Vernacular Arts in and beyond Polish Ethnographic Museums. Zespół składał się z doświadczonych badaczy, jak: Erica Lehrer (Concordia University, Montreal) – znana z wcześniejszej wystawy w krakowskim Muzeum „Na szczęście to Żyd”, Roma Sendyka (kierująca projektem, Uniwersytet Jagielloński), Wojciech Wilczyk (fotograf),
Magdalena Zych (Muzeum Etnograficzne w Krakowie).
Efemerofity to „gatunek roślin obcego pochodzenia, który przypadkowo został zawleczony i – zwykle przejściowo – występuje we florze danego kraju lub obszaru”. Co mają one wspólnego z instrumentami muzycznymi? Najprostsza odpowiedź jest taka, że rośliny często służą za materiał do budowy instrumentów. Tym razem chodzi jednak o coś innego. W grudniu 2020 roku Muzeum Instrumentów Ludowych
w Szydłowcu zorganizowało konferencję pod nazwą „Efemerofity na ziemiach polskich – śladem migracji instrumentów muzycznych”. Jej pokłosiem jest polsko-angielska, bogato ilustrowana publikacja naukowa.
Gonna See All My Friends – A People’s History of Fairport Convention jest najnowszą pozycją brytyjskiego autora i wydawcy Richarda Houghtona, która ukazała się w listopadzie 2022 roku nakładem Spenwood Books. Jej tytuł został zaczerpnięty z refrenu kompozycji „Meet On The Ledge” byłego gitarzysty Fairport Convention Richarda Thompsona. Książka jest w pełni autoryzowanym zbiorem anegdot i wspomnień przesłanych przez ponad dwustu pięćdziesięciu fanów z różnych stron świata (Anglia, Australia, Belgia, Dania, Irlandia, Holandia, Niemcy, Nowa Zelandia, Polska, Szwecja, Włochy, USA) oraz przyjaciół i współpracowników, którzy opowiadają historię grupy w sposób zupełnie inny od oficjalnego. Taka koncepcja wydawnicza sprawia, że czytelnik otrzymuje bardziej osobisty i żywy obraz zespołu, przedstawiony z innej perspektywy, co pozwala na lepsze zrozumienie fenomenu jego twórczości czy nawet wpływu na życie rzeszy ludzi.
fot. z arch. aut.: Simon Nicol i Martin Allcock, Wrocław 1996
Żółty książę to pierwsza tak dogłębna beletrystyczna analiza Hołodomoru. Narracja z perspektywy rodziny czyni książkę bardzo osobistą i dojmującą. W powieści, osnutej wokół historii rodziny ukraińskiego chłopa Myrona Jasenciowa, Wasyl Barka ukazuje trud życia, a raczej próbę przetrwania w czasie Hołodomoru. Sześcioosobowa rodzina z małej ukraińskiej wioski Klenotoczy na kartach książki zmaga się z coraz większym głodem, niemożnością zdobycia jedzenia, nieustannym narażeniem życia i wreszcie bólem z powodu odchodzenia najbliższych. Tylko Myron i jego krewni wiedzą, jak wielkie wysiłki wkładane są w to, by przeżyć. Często konieczne są działania wbrew sumieniu i chęciom, a także stawianie czoła nie tylko głodowi, ale i kolejnym śmierciom.
Fado postrzegane jest dziś jako emblemat tożsamości portugalskiej; jest też – obok porto – swoistym produktem eksportowym kraju. Muzyki fado, kojarzonej z nieco lamentacyjnym charakterem śpiewu i towarzyszeniem gitary portugalskiej, słucha się na całym świecie. Jednak mimo ogromnej popularności i międzynarodowej rozpoznawalności, badania nad tym muzycznym fenomenem nie są zaawansowane, co wyraźnie podkreśla Rui Vieira Nery – kompozytor, muzykolog, muzyk (syn gitarzysty Raula Nery) i – wreszcie – autor, wydanej także po polsku, Historii fado
Słysząc „wyspy”, myślimy głównie o Wielkiej Brytanii i o współczesnej polskiej emigracji zarobkowej. Jednak wyspiarzy mamy także tu, u siebie, na wyspach – Wolin , Uznam , Karsibór czy Chrząszczewskiej . To tereny Pomorza Zachodniego, część tzw. Ziem Odzyskanych, na których jeszcze osiemdziesiąt lat temu Polaków było niewielu, a zamieszkiwali je przede wszystkim Niemcy. Sytuacja diametralnie zmieniła się po II wojnie światowej, kiedy to w części Europy dokonano przymusowej relokacji ludności, która dotyczyła wielu grup narodowych (Niemcy, Polacy), jak i etnicznych oraz etnograficznych (Łemkowie, Bojkowie). Mówiąc o przesiedleniach, widzimy w myślach tysiące ludzi, którzy – często w pośpiechu, a prawie zawsze pod przymusem – opuszczać musieli swoje domy. Na ich miejsce przychodzili nowi – obcy, którzy później mieli stać się „tutejszymi”.
Dział Etnografii Żywieckiego Muzeum Miejskiego był w sobotę 15 grudnia 2018 roku miejscem promocji książki pt. Kultura ludowa Górali Żywieckich. Jest to już ósma pozycja w serii wydawniczej Centralnego Ośrodka Turystyki Górskiej w Krakowie, utrwalającej i dokumentującej różne aspekty życia i kultury ludowej Góralszczyzny.
Fot. Muzeum Miejskie w Żywcu
Nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej ukazała się w Lublinie w 2015 roku interesująca pozycja Dlaczego wąż nie ma nóg? Zwierzęta w ludowych przekazach ustnych. Publikację opracowało troje badaczy z lubelskiego zespołu etnolingwistycznego – Jerzy Bartmiński, Olga Kielak i Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska. Książka stanowi drugą część serii Materiały etnolingwistyczne. Pierwszym tomem cyklu było wydawnictwo Przestrach od przestrachu. Rośliny w ludowych przekazach ustnych, przygotowane przez Stanisławę Niebrzegowską w 2000 roku – tę pozycję omawialiśmy na łamach 30. numeru „Gadek z Chatki”. Oba tomiki powstały w związku z przygotowywanym w Lublinie pod kierunkiem Jerzego Bartmińskiego i Stanisławy Niebrzegowskiej-Bartmińskiej wieloczęściowym Słownikiem stereotypów i symboli ludowych.
We współczesnym świecie sięganie do przeszłości historycznej, a zwłaszcza tradycyjnej kultury ludowej, jakże ważnej części naszego dziedzictwa kulturowego, jest powinnością nauki, ale również nakazem chwili. Poznawanie własnej tożsamości staje się w otaczającej nas rzeczywistości czymś ważnym i znaczącym, pozwala każdemu człowiekowi na odkrywanie własnych, rodzimych korzeni, na utrwalanie świadomości swego pochodzenia.
„Etnogadki, opowiastki o dawnych obrzędach i zwyczajach” to nietypowa książka, którą stworzyła trójka autorów – Monika
Z ogromną przyjemnością pragniemy poinformować o ukazaniu się książki autorstwa dr Joanny Dziadowiec-Greganić i Agnieszki Dudek pt. Handmade in Wiśniowa. Wiśniowsko rócno robota.
W Wydawnictwie UMCS ukazała się monografia dra Damiana Gocoła (Instytut Językoznawstwa i Literaturoznawstwa UMCS) Historia mówiona: geneza, rozwój, koncepcje.
Rodzimy realizm magiczny, nostalgiczna podróż do świata, który umarł, a któremu Wit Szostak w ,,Oberkach do końca świata" podarował nieśmiertelność.
Opowieści, które zamieszczamy w tej książce swój impuls czerpią z próby chronologicznego uporządkowania faktów, ale narracyjny żywioł, pełen dygresji oraz skojarzeń, anegdot i przygód sprawia, że kolejność zdarzeń, o których mowa, bywa niekiedy zakłócana.