Wyjeżdżając na wymianę studencką o samej Finlandii niewiedziałam zupełnie nic. Miałam jakieś mgliste wyobrażenie,że nocą mają tam zorze polarne, a zimy są okrutnei długie. Trzy lata pobytu nieco zmieniły moje myślenieo tej krainie.
Podczas ostatniej nocy zostajemy zaproszeni do domu jednegoz chłopaków. W drzwiach wita nas ojciec rodziny, pochwili z uśmiechem na twarzy przynosi domowe wypiekioraz tradycyjną aparaturę do palenia opium.
Ajasos jest jedną z największych i najpiękniejszych górskich osad wyspy Lesvos (Mitilini). Skrywa się pośród zalesionych zboczy masywu Olimbos, miejscowego Olimpu (968 m n.p.m.). Mieszkańcy mówią tu archaicznym dialektem ajasotika, mało zrozumiałym dla reszty wyspiarzy. Miasteczko jest dumne ze swojej tradycji. Do dziś działa tu wiele warsztatów ludowego rękodzieła. Rzeźba w drewnie oliwnym, ludowe meblarstwo, garncarstwo, tkactwo. Wyśmienite są także przetwory miejscowego koła gospodyń. Jest wrzesień i na progach domów wygrzewają się w słońcu pierwsze zebrane kasztany: obok Ajasos rozciąga się największy na północnym Morzu Egejskim las kasztanów jadalnych.
Osz to jeden z największych bazarów w Azji Środkowej. Bardzo chaotyczny, ciężko się w nim odnaleźć. Nietrudno zauważyć, że spora część bazaru jest zniszczona, widać ślady ognia. Dwa lata temu Kirgizi pogonili z miasta mieszkających tu od pokoleń Uzbeków. Sytuacja etniczna w całej Azji Środkowej jest napięta. Urazy wywodzi się jeszcze z czasów ZSRR, kiedy to wyznaczono granice republik, nie licząc się ze względami narodowościowymi. Stąd Tadżycy zamieszkujący południowo-wschodnią część Uzbekistanu, Uzbecy mieszkający w części Doliny Fergańskiej, należącej już do Kirgizji. Właśnie Uzbecy zostali ostatnio ponownie wyrzuceni z miasta. Pewnie za dobrze im się wiodło, bo uchodzą za pracowitych i dobrych kupców.
Pomysł wydawał się nieco szalony. Pojechać autem gdzieś w daleką Azję, pod chińską i afgańską granicę. Kazachstan, Uzbekistan, Kirgistan i Tadżykistan. Brzmi dobrze. Jedziemy!
Mapa, namiot, śpiwór i nocnik. Samochód, pociąg, samolot czy rower. Nie trzeba wyruszać na drugi kontynent, by odkryć blaski i cienie podróży z dzieckiem. Bilans jest zawsze na plus.
Kraj trudny do opisania, a jeszcze trudniejszy do zrozumienia A jego bogactwem są ludzie tam mieszkający. Do ludzi się tęskni i chce się tam wracać. Taki właśnie jest Azerbejdżan.
W Hiszpanii codziennie zaskakuje coś nowego. A to jakaś nowa potrawa, a to dziwny zapis dni w kalendarzu (aby nie powtarzała się ta sama litera w symbolach dni tygodnia, użyto zupełnie niespodziewanie litery X, oznaczającej środę), a to jakieś święto, o którym w Polsce nikt, nigdy nie słyszał... i nie usłyszy. Wiele rzeczy zachwyca, wiele trzeba potraktować z życzliwym uśmiechem, zwłaszcza tych, których nie da się zmienić, a do wielu trzeba się po prostu przyzwyczaić.
Pewnie w każdym języku są takie pojęcia, których alegoryczna wymowa jest i oczywista, i czytelna. Bez względu na ilość przeczytanych książek, odbytych rozmów, obejrzanych filmów czy postawionych sobie pytań, pewne słowa - klucze przywołają jednoznaczne skojarzenia. Nazwa "Rosja" nigdy nie budziła zaufania. Słowo "Syberia" nie budziło go tym bardziej. Trudno się dziwić, skoro tylko w czasie II wojny światowej na Syberię wywieziono ponad milion Polaków! W jak nieludzkich warunkach żyli i umierali, nie można sobie nawet wyobrazić. Podobnie jak faktu, że do dziś nikt nie poniósł żadnej odpowiedzialności za te zbrodnie. Ale Rosja nie jest tylko kolebką zbrodniczego systemu komunistycznego, a Syberia nie tylko upiornym cmentarzyskiem ofiar tego systemu. Posłuchajcie
- A wy szczo, tak prosto sebe chodyte? Dywytesia na nasz bardak? - zaczepiła nas zaciekawiona sprzedawczyni w sklepie wiejskim nad Dniestrem.
- No tak, turystycznie. Nam się tu bardzo podoba.
- Piszkom??? - nie może wyjść ze zdumienia sklepowa.
- No tak, piszkom pa Dnistru.
- A de wy spite? - pyta nas dalej w zadziwieniu.
- W pałatkach.
- A jak jisty?
- Gotujemy na ognisku.
- Wot, ekoturisty! - podsumowała pani sprzedawczyni.
Ta myśl była ze mną od dobrych dziesięciu lat, od kiedy to zobaczyłem pierwsze zdjęcia i opowieści z tej fascynującej krainy. O ile na początku było to tylko niemożliwe marzenie, to później, wraz z rosnącymi możliwościami i doświadczeniem, zaczęło nabierać cech realności. W końcu, po kilku latach przekładania "na później", w czerwcu 2012 r. budzę się rankiem w samolocie, a pode mną wielkie ośnieżone Himalaje. Lądujemy w Leh, stolicy regionu, mieście wciśniętym pomiędzy wysokie góry, leżącym w dolinie Indusu. A więc udało się. W końcu!
Wisła uważana jest za ostatnią "dziką rzekę" Europy. Przypadkiem. Kiedy Europa Zachodnia betonowała koryta swoich rzek, my nie mieliśmy pieniędzy. Teraz nie jest to już "modne". Nadwiślańskie miasta żyją odwrócone od rzeki. Dopiero od niedawna zaczęły się interesować jej rekreacyjnym potencjałem. Wbrew obiegowym opiniom Wisła nie jest groźna, może inaczej to zawsze człowiek zachowuje się wobec niej ze zbytnią brawurą. Kapok jest wystarczającą ochroną przed jej "odmętami".
Czynniki, które generują życie w Nepalu? odpowiedź zawarta w tytule przychodzi nam na myśl, gdy ktoś postawi tak brzmiące pytanie. Odczucia dotyczące egzotycznego kraju, jakim bez wątpienia dla Europejczyka jest Nepal, opieram na dziesięciodniowym pobycie Czeremszyny na VI Międzynarodowym Festiwalu Folkowym.