Co w numerze 142

Polski etnodizajn, upcycling, oodizajn

Wbrew pozorom etnodizajn nie jest w Polsce niczym nowym. Jego prekursorami w naszym kraju byli zarówno Stanisław Witkiewicz, twórca stylu zakopiańskiego, jak i Zofia Stryjeńska, zdobywczyni licznych medali na Wystawie Światowej w Paryżu w 1925 roku.

Fot. M. Wielgosz: „Wiosenne szprychy”. II edycja Weekendu z Florystyką pod hasłem „Plant upcycling”

Teatr religijnego wzruszenia Post Festiwal

Wychodząc z bazyliki dominikanów, ludzie nie ukrywali wzruszenia. Była to właściwa reakcja na teatr liturgiczny. Rzadko mamy dziś z nim do czynienia.

Fot. K. Kuzko: Gra o męce. Bazylika ojców dominikanów w Lublinie 2019

Koniec karnawału w Ciekotach! Kusaki w Ciekotach

„Po raz ósmy w Ciekotach będziemy kończyć karnawał tradycyjnie, tak, jak robili to nasi dziadkowie i pradziadkowie. Fundacja Korzenie razem z Kapelą Ciekoty zaprasza do tańca w rytmach świętokrzyskich oberków, poleczek i walczyków. Podczas zabawy nie zabraknie również kusokowych obrzędów, w tym tańca »Na len i konopie«, który ma zapewniać gospodyniom dorodne zbiory w gospodarstwach”. Tak reklamowały się Kusoki Świętokrzyskie, które odbyły się 2 marca w Izbie Biesiadnej. O kultywowaniu tej tradycji z Iwoną Furmańczyk, prezesem Fundacji Korzenie, rozmawiała Nina Orczyk.

Fot. M. Wolski

Noc ciemna Mehehe

Duet Mehehe tworzą Helena Matuszewska, na co dzień z Samych Suk, i Barbara Songin, kojarzona przede wszystkim z grupą Sutari. W zeszłym roku na Festiwalu „Nowa Tradycja” zdobyły trzecią nagrodę. Ten sukces stał się impulsem do dalszej pracy, bo po roku od pierwszego występu ukazał się ich debiutancki krążek „Ciemnienie”.

Fot. B. Muracki

Bez pospolitości... [folk a sprawa polska]

Piękny był koncert, który podczas tegorocznej Nowej Tradycji dały artystki z Maroka, czyli Asmâa Hamzaoui i Bnat Timbouktou. To znaczy: podobno był piękny – tak w każdym razie mówili wszyscy, których zapytałem o refleksje po tym występie. Niestety, mimo że w czasie jego trwania przebywałem dosłownie kilkadziesiąt metrów od sceny, to jako członek zespołu jurorskiego brałem wówczas udział w obradach podsumowujących tradycyjny konkurs dla młodych wykonawców. Obrady trwały długo. Bardzo długo. Koncert Marokanek zdążył się zakończyć, a publiczność się rozeszła i – wbrew nowotradycyjnym tradycjom – nie wysłuchała werdyktu, odczytanego na żywo ze sceny.

Nie tylko aniołek Mikisa Maria Farantouri

Maria Farantouri urodziła się w Atenach 28 listopada 1947 roku, czyli w ciężkim dla Grecji okresie powojennym. Maria miała trudne dzieciństwo, jej rodzice nie byli rodowitymi ateńczykami – ojciec pochodził z Kefalinii, a matka z Kithiry. Rodzina mieszkała na robotniczym przedmieściu Nea Ionia, po sąsiedzku z przesiedleńcami z Azji Mniejszej. Z powodu choroby Heinego-Medina w wieku dwóch lat Maria została oddzielona od rodziców i wywieziona do sanatorium.
Jako młoda dziewczyna zaczęła śpiewać w chórze Towarzystwa Przyjaciół Muzyki Greckiej i z czasem zdecydowała, że będzie to nie tylko jej pasją, ale i zawodem, a że miała piękny kontraltowy głos, szybko została solistką. Kiedy miała szesnaście lat, to właśnie w chórze zauważył ją kompozytor Mikis Theodorakis (ur. 1925), skądinąd wykonującą jego własną piosenkę.

Fot. naftemporiki.gr

Próba budowania mostów Irlandia Północna

Pod koniec lata 2018 roku siedzieliśmy ze znajomym, mieszkającym od kilku lat w Irlandii Północnej, w jakimś fish and chips w Bushmills. Byliśmy po wycieczce na Groblę Olbrzyma i do miejscowej destylarni whisky. Zawieszony nad ladą telewizor pokazywał migawki z kolejnego szczytu dotyczącego brexitu. Głos był wyłączony, pojawiały się jednak krótkie urywki tekstu z konferencji prasowej premier May i Donalda Tuska. Mówiono o wzmożeniu działań, konieczności znalezienia kompromisu… Wiele okrągłych zdań, z których niewiele dało się wywnioskować.

Fot. A. Śliwa: Mural republikański przypominający o strajku głodowym w brytyjskim więzieniu w 1981 roku, podczas którego zmarło dziesięciu więźniów

Dzień z życia Niedźwiedzia Wystawa prac zbiorowych Moniki Michaluk i Michała Stachowiaka

Od 7 maja do 30 września w Muzeum Okręgowym w Koninie można oglądać nietypową wystawę, która jest podsumowaniem dotychczasowego dorobku twórczego Moniki Michaluk i Michała Stachowiaka. Ekspozycja obejmuje prace zbiorowe, cały cykl „Etnoilustracje”, a także wybrane motywy z książki Etnogadki. Opowiastki o dawnych obrzędach i zwyczajach, powstałej we współpracy z etnografem Witoldem Przewoźnym i wydanej przez Wydawnictwo Albus. W ramach wystawy można podziwiać również nowe, niepublikowane prace autorów. Patronem honorowym wydarzenia jest Narodowe Centrum Kultury i Instytut im. Oskara Kolberga.

Fot. Muzeum Okręgowe w Koninie

Korowaj mielnicki

Festiwal Korowaja Mielnickiego odbył się już po raz trzynasty. W tym roku 4 maja mogliśmy zobaczyć i posmakować siedmiu ciast weselnych, upieczonych przez uczestników konkursu. Ze względu na pogodę wszystkie atrakcje zostały przeniesione do Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji w Mielniku.

Fot. A. Szpura

Tradycje muzyczne na KUL

Od wielu lat dziesiąte piętro budynku Collegium Joannis Pauli II Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego może być traktowane jako swoista skarbnica wiedzy etnomuzykologicznej. Mieszcząca się w tym miejscu Katedra Etnomuzykologii i Hymnologii Instytutu Muzykologii, w tym bezcenne Archiwum Muzycznego Folkloru Religijnego IM KUL, są pięknym świadectwem pielęgnowania, a w wielu przypadkach również odkrywania na nowo naszej tradycji. To, co dawne, łączy się z tym, co nowe. W tym też miejscu 15 i 16 maja 2019 roku odbyła się Międzynarodowa Etnomuzykologiczna Konferencja Naukowa „Tradycje ludowe w kulturze muzycznej: Zachowanie dziedzictwa – Inspiracje – Przeobrażenia”.

Fot. A. Kusto

Muzyka przeszłej przyszłości Polmuz

Polmuz to stosunkowo nowy projekt muzyczny, którego efektem było nagranie dość specyficznej (w zupełnie pozytywnym tego słowa znaczeniu!) płyty pt. „Drzewiej”. Album miał premierę na Bandcampie w połowie listopada i zdecydowanie powinno być o nim jak najgłośniej. W dotychczasowej muzyce polskiej pojawiały się projekty lepiej lub gorzej wykorzystujące materiał ludowy i łączące go z muzyką elektroniczną. Z lepszym lub gorszym skutkiem wszystkie kojarzyły brzmienia z tych dwóch odrębnych rzeczywistości dźwiękowych, czasami uzupełniając je pewnymi rozwiązaniami charakterystycznymi dla gatunków elektronicznych. W przypadku Polmuzu odbiorcy mają do czynienia z czymś bardziej wyszukanym, przemyślanym i organicznym, z faktyczną próbą zsyntetyzowania muzyki ludowej z muzyką elektroniczną.