O napisanie czegoś o muzyce w Hiszpanii dla „Pisma Folkowego” poprosiła mnie Agnieszka Matecka-Skrzypek, dając mi pełną swobodę co do treści pod warunkiem, że zmieszczę się w 10 000 znaków. To wyzwanie, za które jestem wdzięczna, więc zamierzam przelać na papier sporą część swoich refleksji z ostatnich kilku lat.
fot. z arch. aut.: Zespół Vigüela
Właściwie na podstawie tego, co chcę opisać, powinno się zrobić film. Od kilku miesięcy noszę w sobie te dźwięki i atmosferę. Nie umiem tej relacji przelać na papier, zatem to, co niżej, będzie zaledwie skrawkiem należnego przekazu. W październiku 2022 roku Mateusz Etynkowski – małopolski reemigrant z Kanady zafascynowany kulturą góralską, ale i węgierską zorganizował warsztaty muzyczne w Murzasichlu poświęcone węgierskiemu Jobbágytelke w Siedmiogrodzie.
fot. J. Zarzecka
Rusia, czyli Maryna Shukiurava, jest wokalistką białoruskiego zespołu Shuma, łączącego muzykę ludową z brzmieniami elektronicznymi. Oprócz tego jest terapeutką wokalną. Po wyborach w Białorusi w 2020 roku opuściła kraj. Mieszkała w Ukrainie, Gruzji, a obecnie przebywa w Polsce. Rozmowę z nią przeprowadziła Valeryia Mikhailouskaya.
fot. A. Harmash
Ewelina Prokopiuk to wokalistka i saksofonistka w zespole GrandMotherJazz, który zajął pierwsze miejsce w konkursie „Scena Otwarta” podczas Mikołajek Folkowych 2022, oraz laureatka Nagrody im. Anny Kiełbusiewicz dla najlepszej wokalistki. W rozmowie z Małgorzatą Adamczyk opowiedziała o podobieństwach muzyki ludowej i jazzu, emocjach związanych z „podwójnym zwycięstwem”, a także o planach zespołu.
fot. J. Jeżak: Mikołajki Folkowe 2022
Chrust to polski zespół powstały w 2021 roku, łączący elementy folku, acid rocka i poezji śpiewanej. Troje wykonawców i trzy różne spojrzenia, na które składają się charyzmatyczny wokal (Małgorzata Oleszczuk), nieposkromiona perkusja (Dariusz Mrozek) oraz wyważona elektronika (Karol Konop). O kulisach powstania debiutanckiej płyty, nawiązaniach do słowiańskości oraz inspiracjach muzycznych z zespołem Chrust rozmawiała Agata Pasińska.
Anika Kamińska to założycielka i menadżerka zespołu Moribaya, który zajął trzecie miejsce w konkursie „Scena Otwarta” na Mikołajkach Folkowych 2021. W zespole gra na djembe i tańczy. W trakcie przygotowań do wydarzenia Moribaya & Cartagnan Małgorzacie Adamczyk i Julii Małysce opowiedziała o tradycyjnych instrumentach afrykańskich, istocie rytmu i planach grupy.
(fot. Anika Kamińska w czasie koncertu zespołu Moribaya. Mikołajki Folkowe 2021, J. Jeżak)
Wiola Jakubiec i Dorota Błaszczyńska-Mogilska to pochodzące z Małopolski studentki Uniwersytetu Muzycznego im. Fryderyka Chopina, tworzące duet SEKUNDa. W 2021 roku zwyciężyły w konkursie „Scena Otwarta”. W czasie festiwalu Ritmo Budapest (9 kwietnia 2022 roku) o muzycznej intuicji, inspiracjach i planach rozmawiały z nimi Małgorzata Adamczyk i Julia Pietras.
fot. J. Jeżak
Kapela Drewutnia od ponad dwudziestu lat tworzy polską scenę folkową, choć sami artyści twierdzą, że bliżej im do muzyki tradycyjnej. O swoich inspirujących podróżach, spotkaniach z ludźmi i edukacji kulturalnej oraz nowo wydanej płycie „Na gościńcu” opowiadali w rozmowie z Agatą Kusto.
Fot. z arch. zespołu
Mirosława Zaziąbło-Hubiak to wokalistka folkowa grupy Tryptyk, którą współtworzy m.in. ze swoim bratem (zespół zdobył II miejsce podczas I Turnieju Muzyków Prawdziwych). Od najmłodszych lat interesuje się muzyką góralską, słowacką, romską oraz łemkowską. Tańczyła w zespołach ludowych, takich jak Zespół Pieniny czy Śwarni. Jest absolwentką szkoły wokalno-aktorskiej w Katowicach. Jako śpiewaczka zdobywała czołowe nagrody w konkursach muzyki ludowej, m.in. na Festiwalu Folkloru Polskiego Sabałowe Bajania czy Karnawale Góralskim w Bukowinie Tatrzańskiej.
Fot. z arch. artystki
Zespół Hańba! tworzy czterech zbuntowanych muzyków: Andrzej Zamenhof (właśc. Andrzej Zagajewski; bandżo, śpiew), Ignacy Woland (Jakub Lewicki; tuba, sakshorn), Tadeusz Król (Michał Radmacher; akordeon, klarnet, saksofon) oraz Adam Sobolewski (Mateusz Nowicki; baraban, śpiew). O inspiracjach utworami poetyckimi, stosunku do historii oraz planach na przyszłość z Ignacym Wolandem rozmawiały Magdalena Wołoszyn i Martyna Żydek. Rozmowa odbyła się 13 grudnia 2020 roku podczas XXX Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Ludowej „Mikołajki Folkowe”.
Fot. A. Wójcik: Koncert Hańby! na Mikołajkach Fokowych 2020
Sutari to wyjątkowe trio, które tworzą Basia Songin, Kasia Kapela i Asia Kurzyńska. Zespół zadebiutował w 2012 roku (w składzie z Zosią Zembrzuską) i od razu zdobył II nagrodę oraz nagrodę publiczności na Festiwalu Polskiego Radia „Nowa Tradycja”. Trzy lata później został wybrany, by zaprezentować swoją muzykę podczas największych międzynarodowych targów muzyki świata WOMEX 2015. Sutari aranżuje tradycyjne pieśni ludowe oraz tworzy własne kompozycje, eksperymentując z różnymi technikami wokalnymi i kobiecymi tradycjami muzycznymi. O kobiecości, muzyce i inspiracjach kulturą litewską z zespołem rozmawiali Magdalena Wołoszyn i Filip Koperski. Rozmowa odbyła się 11 grudnia 2020 roku podczas XXX Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Ludowej „Mikołajki Folkowe”.
fot. A. Wójcik: Koncert Sutari na Mikołajkach Folkowych 2020
Na każdy koncert Kapeli ze Wsi Warszawa czekam z radością i utęsknieniem. Magnetyczny urok ich muzyki, śmiałe interpretacje tradycyjnych pieśni i melodii, odnalezionych podczas wypraw w bogate kulturowo regiony Mazowsza i okolic, wyuczonych od mistrzów, napotkanych w czasie tych „etnograficznych” peregrynacji, urzekły nie tylko mnie – zostały docenione i nagrodzone zarówno w kraju, jak i w świecie szerokim.
Fot. A. Kowalski
Lydie Kotlinski przez śpiew interpretuje świat. Prowadzi warsztaty wokalne, stoi na czele chóru Łontanara. Ukończyła studia w Centre d’Informations Musicales w Paryżu, uczyła się solfeżu i harmonii w American School of Modern Music. O folku, Lublinie i afrykańskich pieśniach z nią i jej mężem, Marcinem Kotlińskim, rozmawiały Magdalena Wołoszyn i Patrycja Szura. Wywiad został przeprowadzony 30 listopada 2019 roku podczas wydarzenia Festiwalowe Żywe Książki zorganizowanego przez Studenckie Koło Naukowe Etnolingwistów UMCS w ramach Mikołajek Folkowych.
fot. A. Ślósarz: Warsztaty Koyemba, Mikołajki Folkowe 2019
Dwie kruche kobiety, posiadaczki dwóch aksamitnych głosów i dwóch pięknie brzmiących wiolonczel oraz delikatnej i intymnej muzyki – tak w skrócie można opisać duet Tara Fuki, który kilkakrotnie pojawiał się na polskich scenach. Jest to niezwykłe zjawisko nie tylko na czeskiej scenie muzycznej. Choć duet gra muzykę spoza mainstreamu i śpiewa po polsku dzięki polskim korzeniom artystek, to odniósł wiele sukcesów i stał się ikoną sceny alternatywnej. Ponadto Tara Fuki to jeden z najbardziej utytułowanych za granicą czeskich zespołów w nowym tysiącleciu.
fot. Z. Bonisch
Helena Kołodziej, poetka i twórczyni ludowa z Lubelszczyzny, została laureatką 45. edycji Nagrody im. Oskara Kolberga w dziedzinie pisarstwa ludowego. Wyróżnienie honoruje artystów aktywnych w różnych dziedzinach sztuki tradycyjnej, którzy kultywują autentyczne wartości kultury swoich regionów. Nagroda przyznawana jest także animatorom, którzy gromadzą i przekazują, dokumentują, opracowują naukowo, chronią i zachowują dla przyszłych pokoleń wiedzę o kulturze ludowej.
fot. M. Ankiersztejn / IMiT: Helena Kołodziej i Alina Święs
Folklor miejski w przedwojennej Polsce darzony był sentymentem przez szeroką publiczność. Każde z większych miast miało oczywiście swoje kapele i swoją muzykę, ale to Warszawa i Lwów stały się jego ogólnopolskim synonimem. Ikonami tego nurtu była Kapela Czerniakowska, Stanisław Grzesiuk czy Szczepcio i Tońcio ze Lwowa. Jednak, kiedy nastała era rocka, folklor miejski stał się synonimem obciachu. Albumem „Luksus” z powrotem na podwórka i salony wprowadził go projekt Szwagierkolaska autorstwa Muńka Staszczyka z rockowymi wersjami przebojów Grzesiuka. Jednak modę na ten rodzaj muzyki można zauważyć od dziesięciu lat i z pewnością przyczynił się do tego ruch taneczny.
fot. W. Rudzki: Warszawska Orkiestra Sentymentalna
Grupa Bijelo Dugme została założona w 1974 roku w Sarajewie przez Gorana Bregovicia. Jest ona uważana za najważniejszy zespół w historii krajów byłej Jugosławii. Na początku działalności jej brzmienie oscylowało w kierunku rocka spod znaku Uriah Heep czy Iron Butterfly, głównie poprzez gitarowo-organowe pasaże, grane na tle solidnej sekcji rytmicznej oraz energetyczny wokal Željka Bebeka. Jednak już wtedy w kompozycjach zespołu pojawiały się elementy bałkańskiego folkloru, które w późniejszym okresie stały się jednym z ważnych składników twórczości formacji. Przyniosło to grupie jeszcze większą popularność, pozwalając jej w latach 80. XX wieku doskonale radzić sobie na rynku muzycznym zdominowanym przez punk czy Nową Falę. Także dalsza kariera Gorana Bregovicia oparta była na zręcznej adaptacji ludowej tradycji oraz wielokrotnym wykorzystywaniu swoich starych kompozycji z okresu Bijelo Dugme, które nagrywał potem w różnych konfiguracjach.
Fot. K. Opalski
Kim są zwycięzcy Konkursu „Scena Otwarta” na Mikołajkach Folkowych w Lublinie? Zespół Michalove to troje artystów połączonych więzami rodzinnymi i ogromną miłością do muzyki. Pochodzą z Michałowa, małej wsi na Pomorzu. Śpiewają tradycyjne pieśni wielogłosowe. Do ich ulubionych należą utwory ukraińskie, ale w ich repertuarze znajdziemy również melodie polskie i bałkańskie. Wykonują je a capella lub przy minimalistycznym akompaniamencie akordeonu, bębnów i handpanu. Tworzą kreatywne, wyszukane aranżacje. W ich śpiewie słychać zarówno perfekcję, jak i wielką wrażliwość muzyczną. O emocjach w muzyce, więzach rodzinnych i pomysłach na przyszłość z Anną Terefenko, Justyną Bryzgalską i Kubą Bryzgalskim rozmawiała Wioletta Jakubiec.
fot. W. Samociuk: Michalove, Konkurs „Scena Otwarta” 2019
Kultowy mistrz gitary akustycznej i techniki fingerstyle, Tommy Emmanuel, ma w Polsce sporą rzeszę oddanych fanów. Dlatego też każda jego wizyta w naszym kraju cieszy się sporym powodzeniem. Tegoroczna trasa przebiegała przez Gdańsk, Warszawę, Kraków, by zakończyć się we Wrocławiu. Przed jego występem we Wrocławskim Centrum Kongresowym (8 listopada 2019 roku) przewidziano suport. Była to bardzo utalentowana gitarzystka i wokalistka amerykańska Christie Lenée, po raz pierwszy goszcząca w naszym kraju.
fot. K. Opalski
Lauzeta to duet z katalońskiego miasta Lleida, tworzony przez Joana Baró i Nurię Garcíę Salas. Wykonuje muzykę folkową, którą bawi publiczność od 2011 roku. „Oksytański wyraz lauzeta oznacza skowronka. Jego melodyjny śpiew zachwyca, a oksytański to język, w którym śpiewali pierwsi trubadurzy. Jako że trochę się uważamy za trubadurów, chcieliśmy mieć nazwę w języku oksytańskim” – mówi Joan Baró. W rozmowie z Ewą Grajber (Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich UW) opowiada o swojej muzyce, zamieniając się w prawdziwego gawędziarza.
fot. Edgar