Ubiory dzieci w Slepo/Slěpe

Slepo/Slěpe – jedyny serbołużycki region, który wykształcił odrębny strój dziecięcy

Slepo/Slěpe (niem. Schleife) to niewielka miejscowość w Saksonii będąca siedzibą wspólnoty administracyjnej, do której należy w sumie siedem wiosek. Co ciekawe, obszar ten posiada nie tylko własny dialekt, uważany za narzecze pośrednie między językami górno- i dolnołużyckim, ale też własną kulturę, tradycję i strój narodowy. Ten region to również jedyny obszar zamieszkały przez Serbołużyczan, który wykształcił odrębny strój ludowy dla dzieci. Na pozostałych terenach po osiągnięciu pewnego wieku ubierano je zazwyczaj w takie same stroje jak dorosłych.

Co ciekawe, dla najmłodszych przewidziano również strój żałobny, co jest wciąż mało zbadanym zjawiskiem. Ogólnie było bowiem przyjęte, że przeznaczone dla nich ubiory na różne kościelne okazje po prostu nie istniały. Działo się tak, gdyż najmłodsi nie uczestniczyli w nabożeństwach aż do wprowadzenia tzw. mszy dla dzieci po II wojnie światowej. Dopiero po otrzymaniu sakramentu bierzmowania stawali się bowiem niejako pełnoprawnymi członkami wspólnoty. Mimo to przyjmuje się, że w Slěpem dzieci uczestniczyły w pogrzebach swoich krewnych pierwszego (matka, ojciec), a być może i drugiego stopnia (np. rodzeństwo), dlatego istniały dla nich stroje żałobne. W książce na temat stroju ludowego w ciągu roku kościelnego, wydanej w grudniu 2020 roku, mamy przykłady kilku takich ubiorów różniących się ze względu na okres letni lub zimowy oraz sam pogrzeb i czas po nim (wtedy noszono żałobny strój codzienny¹). Oczywiście omawiany przykład jest strojem dla dziewczynek (od szóstego roku życia aż do bierzmowania), zapewne z braku podobnych przekazów czy też fotografii lub obrazów dotyczących stroju żałobnego dla chłopców. Dzieci – zarówno dziewczynki, jak i chłopcy – nosiły naturalnie stroje codzienne, o czym szczegółowo można przeczytać w osobnej broszurze wydanej również w 2020 roku².

Ogólnie można powiedzieć, że w ubiorach dziecięcych dominował kolor czerwony, jako barwa symbolizująca radość, dzieciństwo i beztroskę. Warto dodać, że tzw. kapka, czyli czerwona sukienka pod fartuszkiem, była noszona przez dzieci obu płci aż do ukończenia trzeciego roku życia. Strój dla dziewczynek wyróżniał się za to kolorem fartuszka, który także był utrzymany w czerwonych barwach, oraz wzorem na czapeczce i kolorem rajstop, które były również czerwone. Chłopcy nosili natomiast fartuszek z elementami koloru niebieskiego, niebieskie rajstopy oraz nieco inaczej wykończoną czapeczkę. Po ukończeniu trzeciego roku życia dla chłopców przewidziano mniej kolorowy strój, który składał się z czarnych spodni, czarnej kamizelki i czapki, białej koszuli i utrzymanej w tonach czerwieni ozdobnej apaszki. W stroju dziewczynek między trzecim a szóstym rokiem życia przeważały czerwień i wzory kwiatowe.

Obecnie tylko jedna osoba w Slěpem – pani Elvira Hantscho – szyje, naprawia i rekonstruuje zarówno stroje dorosłych, jak i dzieci. Zwraca się do niej wiele rodzin, które pragną, aby ich pociecha również posiadała taki piękny i tradycyjny strój narodowy.

Justyna Michniuk

Sugerowane cytowanie: J. Michniuk, Ubiory dzieci w Slepo/Slěpe, "Pismo Folkowe" 2021, nr 157 (6), s. 15.

Bibliografia

Gładźarnica – Die Schleifer Kindertracht/ Slěpjańska dźěćeca drasta. Ty sy cujare šwarnje hugótowana, b.m. 2020.

Gładźarnica – Die Schleifer Tracht: II. Das Kirchenjahr (Slěpjańska burska drasta: II. Cerkwinske lěto), Chóśebuz 2020.