Stowarzyszenie Folkowisko odkrywa ludową historię Polski. Podcast „Wszyscy jesteśmy ze wsi”.
Zapomnianą historię i kulturę polskiej wsi odkryją w podcaście Stowarzyszenia Folkowisko Michał Rauszer i Katarzyna Chodoń. Punktem wyjściowym do rozmów będą momenty, w których wieś i jej mieszkańcy wychodzili na arenę dziejów i przejawiali się jako ich podmiot, a także transformacje kultury i stylu życia na wsi.
„W taki sposób o historii wsi jeszcze nie opowiadano. Jedna sprawa to forma – dobrze zrealizowana, wysokiej jakości. Druga – opowieść. Chcemy odkryć ludową historię Polski i rzucić na nią nowe światło” – mówi Maciej Piotrowski, producent podcastu.
Wszystkie odcinki podcastu zostały już opublikowane na profilach Stowarzyszenia Folkowisko w Spotify, Google Podcast, iTunes i Facebooku. Głównym tematem pierwszego odcinka jest rola pracy w kulturze ludowej oraz to, w jaki sposób stuletnia historia wpływała na warunki pracy i jak zmieniała przestrzeń dla trwania kultury ludowej. W rozmowie, oprócz redaktorki odcinka Katarzyny Chodoń, wypowiadają się dr Aleksandra Bilewicz z Polskiej Akademii Nauk oraz dr Mateusz Piotrowski. Częścią podcastu są również fragmenty oryginalnych opowieści i relacji mieszkańców wsi czytane przez aktorkę Annę Szawiel.
Drugi odcinek, rozpoczynający historyczną część podcastu poprowadził etnolog Michał Rauszer. Przedstawia on korzenie systemu pańszczyźnianego w Polsce oraz przygląda się jego rozwojowi i dziedzictwu.
Trzeci odcinek prezentuje najciekawsze fragmenty dyskusji „Ludowość polskiej muzyki tradycyjnej między 1920 a 2020 rokiem”, która odbyła się na Festiwalu Folkowisko w Gorajcu.
Temat czwartego odcinka to: "Gdzie się podziała historia polskiej wsi?" Największa grupa ludności przez większość dziejów Polski – chłopi – w podręcznikach do historii jest prawie nieobecna. Dlaczego historia Polski to dzieje kilku procent najbardziej uprzywilejowanych? Jak powinna wyglądać historia wsi, historia oddolna, ludowa? Michał Rauszer rozmawia o tym z prof. Izabellą Bukrabą-Rylską z Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN oraz dr Kamilem Piskałą z Instytut Historii Uniwersytetu Łódzkiego.
Ludwik Bielawski pisał, że „mocno zakorzenionym mitem, także w środowisku naukowym, jest przekonanie o ludowym pochodzeniu tańców narodowych”. Temat ten omawiany jest w piątym odcinku pt. "Antymit tańca ludowego", w którym wystąpują: dr hab. Tomasz Nowak, Joanna Cichoń, Piotr Zgorzelski.
W szóstym odcinku podcastu wraz z etnologiem Michałem Rauszerem zastanowimy się nad tym jak wyglądał chłopski opór ukryty. Prześledzimy też sytuacje, kiedy chłopi buntowali się w sposób jawny.
W dzisiejszych czasach ludzie szukają swoich korzeni wracając ku tradycjom ludowym, a jak jest z mową? W siódmym odcinku cyklu, zatytułowanym "Mowa tworząca relacje", toczy się rozmowa o zmianach języka, którym się posługujemy.
Od mitologizacji stroju krakowskiego przez PRL-owską regionalizację po współczesnych fanów zmitologizowanego obrazu polskiej wsi - o tym toczy się rozmowa ósmym odcinku podcastu: "Nowy strój ludowy".
Kolejny, dziewiąty odcinek podcastu opisuje historię protestów, strajków i demonstracji na wsi w wieku XX.
„Czujemy, że istnieje potrzeba przypomnienia, że mieszkańcy polskich wsi angażowali się w życie polityczne, spółdzielcze i kulturalne, współtworząc historię i kulturę kraju.” – piszą twórcy podcastu. – „Podsumujemy debaty, które toczyły się do tej pory – nawiązując do naszej kampanii z 2013 roku Jestem ze wsi i z 2014 – Kultura jest Babą, a także działań artystycznych R.U.T.-y, Pawła Demirskiego i Moniki Strzępki, Wiesława Myśliwskiego, Daniela Rycharskiego, czy też naukowych Michała Łuczewskiego, Andrzeja Ledera, Jana Sowy i wielu innych.”
Patronami medialnymi projektu są Pressje, Pismo Folkowe, Nowy Obywatel, Magazyn Kontakt i Le Monde Diplomatique. Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach
Programu „Patriotyzm Jutra”.
Prowadzący podcast:
Michał Rauszer – etnolog i kulturoznawca, doktor. Pracuje na Uniwersytecie Warszawskim. W swoich badaniach koncentruje się na oporze i buntach podporządkowanych, aktualnie pracuje nad książką o drogach emancypacji chłopów. Prowadził badania etnograficzne nad kulturą ludową na Spiszu, Podhalu i na Górnym Śląsku. Brał udział w cyklu spotkań pt. Ludowa historia polski, autor licznych artykułów o tematyce oporu chłopów (opublikowanych w Le Monde diplomatique-Edycja Polska i Nowym Obywatelu). Jako badacz współpracuje z fundacją Obserwatorium.
Katarzyna Chodoń – folklorystka, śpiewaczka, dyplomowana choreografka polskich tańców tradycyjnych. Prowadzi warsztaty śpiewu i tańca. Współpracuje z instytucjami kulturalnymi przy projektach związanych z edukacją regionalną (Muzeum Etnograficzne w Krakowie, Mały Kolberg , MCK “Sokół” w Nowym Sączu.
Stowarzyszenie Folkowisko wywodzi się ze wsi Gorajec na Roztoczu Wschodnim, jednak organizuje działania zarówno na szczeblu lokalnym (wieś, gmina, powiat) jak i ogólnokrajowym i międzynarodowym. Od początku swego istnienia działa na rzecz zmiany społecznego odbioru kultury wiejskiej, podejmując tematy, które są w dominującej narracji pomijane lub traktowane w sposób stereotypowy. Stowarzyszenie organizowało szeroko zakrojone kampanie społeczne „Jestem ze wsi” (2013) i „Kultura jest babą” (2014), wyprodukowało pierwszy film o dziedzictwie pańszczyzny „Niepamięć” (2015), a także współtworzyło dział „Prawo do wsi” na portalu Nowe Peryferie. Stowarzyszenie łączy miasto i wieś, czerpiąc ze źródeł kultury tradycyjnej i wartości wiejskich. Celem działań jest to, by dziedzictwo wsi zostało włączone do świadomości Polaków jako integralny element naszej kultury, historii i współczesności – a wieś doceniona jako normalne miejsce, w którym można żyć tak samo jak w mieście, tworzyć żywą kulturę zarówno tradycyjną, jak nowoczesną. Stowarzyszenie organizuje również coroczny Festiwal Folkowisko we wsi Gorajec i Dzień Wolności Chłopskiej przypominający datę zniesienia pańszczyzny w Galicji.