Fot. źródło: Nagrodakolberg.pl
Wczoraj w wieku 92 lat zmarła prof. dr hab. Anna Czekanowska-Kuklińska, wybitna etnomuzykolog, córka antropologa i etnografa Jana Czekanowskiego, badacza Afryki. W badaniach podejmowała problematykę zarówno etnomuzykologii Polski, jak i kultur muzycznych świata, ustalała kwestie metodyki i metodologii badań etnomuzykologicznych, zajmowała się związkami muzyki ludowej z dyskursami muzycznymi i paradygmatami stylistycznymi muzyki artystycznej.
Profesor Anna Czekanowska jest pierwszym etnomuzykologiem, który wprowadził problematykę polskich badań na arenę międzynarodową, a wytyczone przez nią nurty badawcze są do dziś kontynuowane w pracach etnomuzykologów, antropologów muzyki i kulturoznawców.
Polskie środowisko folkowe zawdzięcza Jej pierwsze poważne, naukowe dyskursy dotyczące nowego nurtu w muzyce artystycznej inspirowanego folklorem i muzyką tradycyjną. W czasopiśmie „Gadki z Chatki. Biuletyn Folkowy” z 1997 roku tak pisała Anna Czekanowska o nowej muzyce młodzieżowej przeciwstawiającej się masowemu big-beatowi:
Sztuka, która ma „wypełnić duszę” nie może być tylko działaniem narzuconym przez określony program, a proces utożsamiania się i akceptacji pozostaje zawsze nie w pełni świadomy. Takim też instynktownie poszukiwanym dobrem pozostaje folklor, jak bardzo świadomi czy wręcz zmanipulowani sięgający po to źródło by nie byli. Tylko tego typu działania mogą „wypełnić nasze dusze”, tylko tego typu twórczość może stać się przykładem alternatywnej, tej właściwie przetransformowanej sztuki. Tylko w ten sposób kształtować można „drugi byt” (A. Czekanowska, Pierwszy i drugi byt folkloru. Istota transformacji, „Gadki z Chatki. Biuletyn Folkowy”, 1997, nr 12).
https://pismofolkowe.pl/artykul/pierwszy-i-drugi-byt-folkloru-2712
Anna Czekanowska (ur. 25 czerwca 1929 we Lwowie – zm. 18.10.2021 w Warszawie)
Studiowała muzykologię w latach 1948–1952 u Adolfa Chybińskiego na Uniwersytecie w Poznaniu, następnie w l. 1958/59 – u K. Reinharda w Berlinie oraz M. Schneidera i K.G. Fellerera w Kolonii. Od 1957 związana była z Instytutem Muzykologii UW (w latach 1975–1991 była jego dyrektorem). Kierowała tamtejszym Zakładem Etnomuzykologii od jego założenia w roku 1969, stworzyła od podstaw i na wiele lat ukierunkowała jego profil badawczy. Wykładowczyni i mentorka współczesnych muzykologów (wykształciła wielu znanych obecnie etnomuzykologów, takich jak: prof. Piotr Dahlig, prof.Sławomira Żerańska-Kominek i prof. Katarzyna Dadak-Kozicka), brała udział w Akcji Zbierania Folkloru Muzycznego w latach 1950-1954, zajmowała się m.in. slawistyką muzyczną, w latach 1975-1990 była dyrektorem Instytutu Muzykologii UW. W latach 1999-2004 prowadziła wykłady oraz kierowała Katedrą Hymnologii i Etnomuzykologii na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Od 2004 wykładała w prywatnej uczelni akademickiej z prawem nadawania doktoratów Collegium Civitas.
Anna Czekanowska była członkiem Związku Kompozytorów Polskich (od 1967), Sekcji Polskiej Societe Internationale de Musique Contemporaine (od 1983), International Folk Music Council / International Council for Traditional Music (od 1957), European Seminar in Ethnomusicology (od 1982), Society for Ethnomusicology (od 1975), British Forum for Ethnomusicology (od 1998), Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (od 1990), Towarzystwa Naukowego KUL (od 2003). Zasiadała w Zarządzie IFMC / ICTM (1976-1983) oraz ESEM (1990-1996), była wiceprezesem Sekcji Polskiej SIMC, była członkiem honorowym ESEM (od 2002) i Sekcji Polskiej SIMC.
W 2011 roku została uhonorowana Nagrodą im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” w kategorii „Działalność naukowa, dokumentacyjna, animacja i upowszechnianie kultury ludowej”.
Główne publikacje książkowe (wykaz za: Piotr Dahlig, źródło: nagrodakolberga.pl):
Pieśń ludowa Opoczyńskiego na tle problematyki etnograficznej. „Studia Muzykologiczne”, red. J. Chomiński. T. 5 [1956];
Pieśni biłgorajskie. Przyczynek do interpretacji polskiego pogranicza południowo-wschodniego. W: „Prace i Materiały Etnograficzne”. T. 18, cz. 2. Wrocław: PTL [1961];
Etnografia muzyczna. Metodologia i metodyka. Warszawa: PWN. II wyd. 1988 Bydgoszcz: Pomorze [1971];
Ludowe melodie wąskiego zakresu w krajach słowiańskich. Przegląd dokumentacji źródłowych, próba klasyfikacji metodą taksonomii wrocławskiej. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne [1972];
Kultury muzyczne Azji. Kraków: PWM [1981]; Główne kierunki i orientacje etnomuzykologii współczesnej. Refleksje metodologiczne. Warszawa: UW. II wyd. Etnomuzykologia współczesna, 1987 Bydgoszcz: Pomorze [1983];
Studien zum Nationalstil der polnischen Musik. W: Kölner Beiträge zur Musikforschung, vol. 163. Herausgegeben von Robert Günther. Regensburg: Gustav Bosse Verlag [1990 a];
Polish Folk Music: Slavonic Heritage – Polish Tradition – Contemporary Trends. Edited by John Blacking. Cambridge: University Press [1990 b];
Pathways of Ethnomusicology. Selected Essays. Edited by Piotr Dahlig. Warszawa: Instytut Muzykologii UW i Towarzystwo Naukowe Warszawskie [2000];
Kultury tradycyjne wobec współczesności: muzyka, poezja, taniec, Warszawa: Wydawnictwo Trio, Collegium Civitas [2008];
Świat rzeczywisty – świat zapamiętany. Losy Polaków we Lwowie (1939-1941). Lublin: Norbertinum [2010]. Redakcje: Ze studiów i metod etnomuzykologii (z Ludwikiem Bielawskim). Ossolineum [1975];
Studia etnomuzykologiczne (z L. Bielawskim). Ossolineum [1978]; From Idea to Sound. Kraków [1993];
Dziedzictwo europejskie a polska kultura muzyczna w dobie przemian, red. A. Czekanowska. Kraków: Musica Iagellonica [1999].