Muzyczna mozaika Dolnego Śląska

W Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. W. Lutosławskiego w Warszawie 14 czerwca 2022 roku o godzinie 19 odbył się koncert „Dolny Śląsk”, poświęcony kulturze muzycznej tego regionu. Wydarzenie było transmitowane na kanale YouTube oraz na facebookowej stronie Radiowego Centrum Kultury Ludowej. Koncert był częścią projektu kulturalno-edukacyjnego „Historia niewypłakana”. Po II wojnie światowej zmieniły się granice Polski, w związku z czym nastąpiło przesiedlenie na obszar Dolnego Śląska ludności zamieszkującej niemal wszystkie regiony II Rzeczypospolitej. Przemieszczenia te najczęściej wiązały się z przemocą. Ludziom nie pozwalano mówić o doświadczeniach, które ich spotkały, i tęsknić za miejscem, które utracili. Projekt „Historia niewypłakana” odkrywa niewypowiedziane doświadczenia i emocje tych osób. W ramach tego przedsięwzięcia Joszko Broda podróżował na Dolny Śląsk, badając różnorodność kulturową, zbierając muzykę i wspomnienia związane z przesiedleniem. Celem projektu jest ukazanie tego regionu jako szczególnego miejsca na mapie naszego kraju, ze względu na historię i bogactwo kulturowe. Kolejnym etapem, który nastąpi po przeprowadzeniu badań terenowych, będzie stworzenie cyklu audycji i materiałów audiowizualnych. Organizatorem przedsięwzięcia jest Instytut Pamięci Narodowej, a współorganizatorem Radiowe Centrum Kultury Ludowej.

Tradycje ludzi, którzy po II wojnie światowej osiedlili się na terenie Dolnego Śląska, wciąż są kultywowane. Poszczególne kultury zachowały swoją odrębność i poczucie własnej tożsamości.

Podczas koncertu obok Joszka Brody wystąpili: Górale Czadeccy z zespołu Pojana, chór Łemków z zespołu Łastiwoczka, Wiesława Kawulok, Chór Rodziny Brodów. Pojawił się także zespół instrumentalny w składzie: Marcin Hałat – skrzypek, Brian Bothwell – perkusista, Patryk Bizukojć – gitarzysta basowy, Dawid Broszczakowski – klawiszowiec.

Sam Joszko Broda jest producentem muzycznym, kompozytorem oraz multiinstrumentalistą czerpiącym z kultury ludowej, w której dorastał. Uczył się od mistrzów muzyki tradycyjnej: swojego ojca – Józefa Brody oraz Jana Sikory. Gra na kozie podhalańskiej, skrzypcach, rogach, drumli, okarynie, gajdach beskidzkich, fujarce, trąbicie, a także na słomce, liściu czy trzcinie. W czasie koncertu przepięknie przedstawiał gości z Dolnego Śląska, z wielkim zaangażowaniem i pasją przekazywał wiele ciekawych informacji i historii związanych z kulturą przesiedlonych Górali Czadeckich, Łemków czy bośniackich Polaków mówiących w czterech językach: polskim, bośniackim, serbskim i chorwackim. Jak podkreślił, nie są to wszystkie kultury obecne na Dolnym Śląsku.

Podczas półtoragodzinnego koncertu usłyszeliśmy kilkanaście utworów. Pojawiły się m.in. pieśni łemkowskie wykonane a cappella na cztery głosy przez zespół Łastiwoczka. Wysłuchaliśmy dwa utwory w wykonaniu chóru Górali Czadeckich, między innymi kolędę wielkanocną. Usłyszeliśmy również brzmiącą dosyć egzotycznie pieśń Polaków przybyłych z Bośni w wykonaniu córki Joszka – Marysi Brody oraz Wiesławy Kawulok. Zaprezentowany repertuar był zróżnicowany pod względem charakteru i nastroju. Pojawiły się pieśni nostalgiczne i wesołe, o powolnym i żywym tempie, o łagodnym akompaniamencie klawiszowym i jednostajnym, wyrazistym, marszowym rytmie. Całość została okraszona partiami solowymi Joszka Brody. Wieczór pełen był poruszających momentów, ponieważ pomiędzy prezentowanymi utworami mogliśmy wysłuchać nagranych wspomnień ludzi przesiedlonych na obszar Dolnego Śląska. Niejednokrotnie były to historie pełne łez. Warto zapoznać się z tą tematyką, usłyszeć wspomnienia, poznać różnorodność muzyki tego miejsca.

Nagranie koncertu można obejrzeć na kanale YouTube oraz na Facebooku Radiowego Centrum Kultury Ludowej.

Weronika Łubkowska

studentka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.

Sugerowane cytowanie: W. Łubkowska, Muzyczna mozaika Dolnego Śląska, "Pismo Folkowe" 2022, nr 161 (4), s. 37-38.