Łukasz Ciemiński jest historykiem sztuki i etnografem, prowadzi Dział Etnografii w Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu. Zajmuje się tematyką sztuki ludowej, plastyki nieprofesjonalnej i cudownych wizerunków. Jest kuratorem wystaw i twórcą warsztatów poświęconych różnym formom pobożności ludowej. Publikuje m.in. w „Twórczości Ludowej”, „Piśmie Folkowym” i na portalu KulturaLudowa.pl. O sztuce ludowej i kulcie świętych rozmawiał z nim Damian Gocół.
W artykule postawiono pytanie o zasadność badania współczesnego folkloru miejskiego przez naukowców-folklorystów. Zostały przeanalizowane przyczyny jego powstania i rozwoju, specyficzne cechy i zasadnicze różnice w stosunku do wcześniejszej tradycji ludowej.
Prześledzono rozwój głównych gatunków współczesnego folkloru miejskiego: czastuszki, romansu miejskiego, pieśni, kupletu, w których strukturze wyróżniają się cechy folkloru „archaicznego” i „klasycznego”. W tekście autor opiera się na pracach krajowych naukowców poświęconych kulturze rosyjskiego miasta i analizuje doświadczenie badania współczesnej kultury miejskiej.
Odbywający się w dniach 14–16 lipca 2022 roku na terenie pięknego parku przylegającego do królewskiego dworu w Kolibkach (obecnie dzielnica Gdyni) festiwal Globaltica to impreza o wiele bardziej masowa niż gdańskie Dźwięki Północy. Na polankę położoną niedaleko morza przybywają całe rodziny z dziećmi. Wydarzenie ma charakter sporego pikniku, na którym panuje przyjazna atmosfera.
Stanisław Wyżykowski urodził się 3 maja 1927 roku w Haczowie. Jest artystą, który wskrzesił budowanie liry korbowej na Podkarpaciu. Ma na swym koncie wiele instrumentów strunowych, w tym organistrum i lirę basową. Otwarty i życzliwy, o swoich pasjach związanych z muzykowaniem i budowaniem instrumentów opowiedział Magdalenie Mazur.
Chrust to polski zespół powstały w 2021 roku, łączący elementy folku, acid rocka i poezji śpiewanej. Troje wykonawców i trzy różne spojrzenia, na które składają się charyzmatyczny wokal (Małgorzata Oleszczuk), nieposkromiona perkusja (Dariusz Mrozek) oraz wyważona elektronika (Karol Konop). O kulisach powstania debiutanckiej płyty, nawiązaniach do słowiańskości oraz inspiracjach muzycznych z zespołem Chrust rozmawiała Agata Pasińska.
Jest takie miejsce w Polsce, które raz do roku czaruje magią, niezapomnianym urokiem ludzi, muzyki, pamięcią dawnych melodii i obrzędów. To Kazimierz Dolny nad Wisłą i Festiwal Kapel, Śpiewaków i Instrumentalistów Ludowych. Nie po raz pierwszy poświęcam temu wydarzeniu felieton, ale okazja jest szczególna, bo dochodzą głosy (plotki, niesprawdzone wiadomości, uwagi decydentów lub brak tej uwagi?), że festiwal może być przeniesiony w inne miejsce, może mieć też innego organizatora, regulamin i być w ogóle innym festiwalem dostosowanym bardziej do współczesności.
„[…] Wpadli mi w ucho. Im też podobał się nasz koncert, więc pomyśleliśmy, że byłoby nieźle razem popracować. To było piekielnie trudne dla nas doświadczenie, bo żeby wspólnie grać, musieliśmy poznać od podstaw ich muzyczny alfabet. Ale kiedy w końcu nauczyliśmy się jego reguł, to naprawdę był czad” – opowiadał w książce Voo Voo. Dzień dobry wieczór Wojciech Waglewski o współpracy swojego zespołu z ukraińską formacją Haydamaky.
Zrobiliśmy ten Festiwal – lecz nie opuszcza mnie wrażenie, że był on i wciąż jest czymś nierealnym. Jubileuszowy, bo już dziesiąty, organizowany w cyklu dwuletnim Międzynarodowy Festiwal Brunona Schulza miał najpierw swoją lipcową część lubelską. Po raz pierwszy część polską, część bezpieczną – a następnie część drohobycką, również lipcową: część niebezpieczną. W mieście nie widać wojny, poza uzbrojonymi patrolami i powszechnym respektowaniem godziny policyjnej (po ukraińsku: komendanckiej) oraz nocnym wygaszaniem świateł miasta. Wrażenie, że wojna nie jest tutaj, burzyły alarmy bombowe, syreny wyjące co jakiś czas w całym Drohobyczu, w obwodzie lwowskim i nie tylko. Ludzie nie reagowali – przecież nigdy nic tutaj „nie przyleciało”, chociaż do tych syren nie można się przyzwyczaić, ich traumatyczna presja zapowiada coś nieludzkiego.
Włodzimierz Dębski (1922–1998) był kompozytorem, teoretykiem muzyki i etnomuzykologiem, a także animatorem edukacji muzycznej. Na rok 2022 przypada stulecie jego urodzin. Nie znajdziemy jego biogramu w serii Etnografowie i ludoznawcy polscy: sylwetki, szkice biograficzne, ale jego sylwetka została przedstawiona w lubelskim tomie z serii Polska pieśń i muzyka ludowa.
Gdy byłem tam pierwszy raz, nie zdziwił mnie ani widok łaźni wiejskiej, ani wysoka trawa porastająca cmentarz katolicki. Zdziwił mnie widok kolumny motocyklistów mknącej z polskimi flagami, którzy nie zatrzymali się ani na chwilę, choć jeszcze w 1921 roku Polakiem był co trzeci miejscowy.
Przedstawiciele dziecięcego zespołu Pierwiosnek z Baranowicz na Białorusi opowiadają o swoim tournée po USA oraz o kontaktach z amerykańską Polonią. Tekst powstał na podstawie reportażu red. Czesławy Borowik, w którym wzięli udział również: opiekunka grupy – Halina Stawropolcewa i Józef Adamski – prezes Fundacji Pomocy Polskim Szkołom na Wschodzie imienia T. Goniewa.
Zza kolejnych zakrętów trasy wyłaniają się ośnieżone szczyty gór Taurus – jednego z najbardziej rozległych (1500 km długości!) i majestatycznych pasm południowej Turcji… Jeszcze po drodze Adana, gwarne, dwumilionowe miasto z największym ponoć meczetem w kraju, jeszcze Iskenderun, dawna Aleksandretta, założona przez samego Aleksandra Macedońskiego; ważne morskie okno Turcji na Morze Śródziemne…
Jarmużek / Pakowska, Wernyhora, Czeremszyna Cimbaliband
Coraz trudniej jest mi przypomnieć sobie wczesne lata, gdyż było to stosunkowo dawno. Jestem dzieckiem schyłkowego PRL-u, okresu, w którym cenna była zaradność. Na sklepowych półkach nie było bogatego wyboru. Kiedy jakiś produkt pojawiał się w sklepie, mówiono: „rzucili”. Czasem udawało się zdobyć jakieś czekoladki i inne atrakcyjne towary.
(Bogdan Bracha)
Współczesną Rosję widzę przez pryzmat kinematografii – „Powrót”, „Lewiatan” i „Niemiłość” Andrieja Zwiagincewa, „Wyspa” Pawła Łungina, „Euforia” Iwana Wyrypajewa, „Geograf przepił globus” Aleksandra Wieledińskiego, „Długie i szczęśliwe życie” Borysa Chlebnikowa i wiele innych obrazów, których twórcy zmagają się ze swoją ojczyzną i jej niedoskonałościami. Można powiedzieć, że w pewnym sensie powtarzają drogę, którą w latach 80. XX wieku przeszli bohaterowie radzieckiej sceny rockowej – Kino, Akwarium, Nautilus Pompilius, DDT. O tej ostatniej grupie, a zwłaszcza o jej liderze, chciałbym napisać kilka słów.
Przyszłam na świat 28 lipca, we wtorek, o godzinie 18.45. I czy coś z tego wynika? Może tak. Przecież jak pisze Biegeleisen: „Każdy człowiek, jak ino się urodzi, ma zaraz wyznaczone, co ma z nim być, a co mu przeznaczono i to go z pewnością nie minie”. Zakładając, że przeznaczenie każdego człowieka jest zapisane w gwiazdach, postanowiłam sprawdzić, czy jestem, kim mam być.
Artystyczne działania Lucyny Kozłowskiej kojarzą się współczesnym odbiorcom sztuki inspirowanej szeroko rozumianą plastyką ludową z wycinankami. Myśląc obrazami, widzimy ją skupioną nad kolejną pracą, w której brzmią nuty świętokrzyskiego folkloru i tradycji. Czasem rozczapierzają szpony jak wiedźmy z Łysej Góry, innym razem poetycko wznoszą ręce ku niebu, by wyśpiewać Franciszkową Pieśń Słoneczną. Na rozmaitych kiermaszach i jarmarkach, na których twórcy ludowi prezentują i sprzedają swoje prace, spotkać możemy ją wśród wycinanek, których obfitość potrafi przyprawić o prawdziwy zawrót głowy!
16 lipca 2022 roku w Zdziłowicach koło Janowa Lubelskiego i Kraśnika na Roztoczu Zachodnim dziewięćdziesięciolecie istnienia obchodziła Orkiestra Dęta ze Zdziłowic właśnie. Na imprezie – mimo że kameralnej, bo przeznaczonej głównie dla mieszkańców okolicy – było jednak sporo atrakcji. Zagrali jubilaci, a także Kapela Butrynów i Kapela Towarzyska z Wrocławia
fot. J. Zarzecka
Formuła życzeniowa Niechże cię deszcz rozklepie! stała się elementem tytułu spotkania naukowego na temat kultu świętych patronów w polskiej tradycji ludowej, które 19 maja 2022 roku w Sali Obrad Rady Wydziału Filologicznego UMCS poprowadził dla studentów filologii polskiej, kulturoznawstwa oraz architektury informacji Łukasz Ciemiński – etnograf, historyk sztuki, antropolog kultury, pracownik Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu.
fot. W. Bodak
W Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. W. Lutosławskiego w Warszawie 14 czerwca 2022 roku o godzinie 19 odbył się koncert „Dolny Śląsk”, poświęcony kulturze muzycznej tego regionu. Wydarzenie było transmitowane na kanale YouTube oraz na facebookowej stronie Radiowego Centrum Kultury Ludowej. Koncert był częścią projektu kulturalno-edukacyjnego „Historia niewypłakana”.
fot. C. Piwowarski (Polskie Radio)
Festiwal o niepokojąco brzmiącym podtytule „Pieśni pokoju, pieśni zwycięstwa” w edycji 2022 w czuły sposób nawiązywał do wojny na Ukrainie. Zwykle wiosenne Mazurki w tym roku odbyły się 22–26 czerwca, kiedy wszędzie pełno Sobótek, Wianków i festynów związanych z letnim przesileniem.
Inspiracje folklorem coraz częściej pojawiają się w kulturze masowej. Chęć przybliżenia polskiej muzyki ludowej wykazała formacja Polskie Znaki – 25 marca 2022 roku zespół wydał debiutancki album „Rzeczy Ostatnie”.
Prababa „Świt”, Sen Svaja „Eisim Sesės”, Izabella Konar „Krople rosy”
Podlasie, cz. 5: Muzyka instru- mentalna i taniec, seria „Polska pieśń i muzyka ludowa – źródła i materiały”, t. 5, Ludwik Bielawski (red. serii), Weronika Grozdew-Kołaciń- ska (red. tomu), Piotr Dahlig, Tomasz Nowak (oprac.), Cudowne lekarstwo i inne bajki ludowe. Podkarpacie Joanna Papuzińska, колисковi kołysanki Praca zbiorowa, idea Ańa Komorowska
Prace przygotowawcze do opublikowania spuścizny Kolberga rozpoczęto już w 1958 roku w „Pracowni kolbergowskiej” Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego (PTL) we Wrocławiu pod kierunkiem prof. Józefa Gajka. PTL było od dawna rzecznikiem i inicjatorem wydania dorobku tego badacza, a także posiadało w depozycie znaczną część Kolbergowskiego archiwum.