Suka biłgorajska

Suka biłgorajska to jeden z najbardziej tajemniczych polskich instrumentów ludowych. Jest to staropolski instrument smyczkowy o archaicznych, sięgających średniowiecza, elementach konstrukcyjnych. Według opisów suka wywodzi się z Kocudzy, miejscowości położonej nieopodal Janowa Lubelskiego. Ostatnie wzmianki o niej pochodzą z początku XX w., niestety do naszych czasów nie przetrwał żaden egzemplarz tego instrumentu. Jedną z osób, która podjęła się zrekonstruowania suki jest Zbigniew Butryn z Janowa Lubelskiego. Dotychczas jako lutnik-amator wykonał kilkadziesiąt instrumentów - suk, basów, bębnów, skrzypiec ludowych. Na bazie swoich kilkunastoletnich doświadczeń stworzył Pracownię Instrumentów Ludowych. Ponadto wraz z synem Krzysztofem od kilku lat prowadzą Szkołę Suki Biłgorajskiej, której adepci obok budowy instrumentów uczą się pieśni i melodii tradycyjnych mikroregionu janowskiego.

Podczas spotkania Zbigniew i Krzysztof Butrynowie opowiedzą - z perspektywy ludowego lutnika i muzyka - o żmudnych poszukiwaniach informacji o tajemniczym instrumencie, przedstawią koleje "ożywiania" suki, jak również wykonane w ich pracowni instrumenty. Zaprezentują także działalność Szkoły. W ramach spotkania będzie można także usłyszeć brzmienie instrumentów podczas mini-koncertu, na którym zaprezentowane zostaną melodie oraz pieśni z okolic Janowa Lubelskiego w wykonaniu Marty Graban-Butryn - śpiew, Zbigniewa Butryna - suka oraz Krzysztofa Butryna - suka, basy, bębenek.

Zbigniew i Krzysztof Butrynowie - ojciec i syn, pochodzą z Janowa Lubelskiego. Grają na sukach biłgorajskich, unikatowym instrumencie smyczkowym, który po stuletniej przerwie powraca do praktyki muzycznej właśnie dzięki nim, a także Ewie Dahlig-Turek, Marii Pomianiowskiej, czy Andrzejowi Kuczkowskiemu. Obaj są samoukami, muzykami ludowymi, grającymi ze słuchu i w zgodzie z lokalnym stylem. Sukę traktują nie jako instrument wirtuozerski, solowy, ale przede wszystkim jako instrument akompaniujący śpiewowi.

Zbigniew Butryn przez wiele lat grał w Kapeli Dudków ze Zdziłowic na basach. Kapela ta o bogatych tradycjach i ponad 140-letniej historii rodzinnego muzykowania uznawana jest za jedną z czołowych w regionie i kraju.

Krzysztof jest z wykształcenia etnologiem. Gry na suce nauczył się od ojca. Wraz z nim tworzą rodzinną kapelę ludową Jacoki. Ich zainteresowania skupiają się wyłącznie na dawnej muzyce wiejskiej okolic Janowa Lubelskiego, Frampola i Biłgoraja - stanowią próbę odtworzenia najstarszych melodii tych stron. Na ich repertuar składają się oberki, podróżniaki, krowiarze i polki (pykane, trzęsione, kulawki) przejęte m.in. od takich muzykantów jak Bronisław Dudka ze Zdziłowic, Leon Widz z Modliborzyc, Stefan Moskal z Białej, czy Józef Góra z Krzemienia. Ze skrzypkami Stanisławem Głazem i Bronisławem Bidą wykonują również muzykę taneczną.

Od 2007 prowadzą Szkołę Suki Biłgorajskiej w ramach której uczą budowy instrumentów ludowych, prowadzą warsztaty gry na suce, a także skrzypcach, basach oraz bębenku, jak również organizują spotkania z muzykantami i śpiewakami pochodzącymi z okolic Janowa Lubelskiego.