Wyrządzaj się

« Wróć do strony głównej Śpiewnika

Piosenka weselna o nietypowo poważnej treści niosącej życiową, uniwersalną przestrogę i dlatego przesiąknięta niepokojem. Jest to niepokój, który mnoże odczuć każdy, nie tylko panna młoda. Jej kołyszący rytm łagodzi nieco tę powagę i sprawia, że jest bardzo fajna do śpiewania. Mamy do wyboru 2 wersje: studyjną z "Czasu do domu" (1996) i live "Drugiego koncertu (2010), która zawiera częśc instrumentalną i drugą piosenkę "Juz ci zionusecek posed na kołecek" omówioną tamże: Wyrządzaj się i Juz ci zionusecek.

Metrum 2/4. Jest to utwór prosty technicznie, ale wymagający wyczucia frazy i konkretnego sposobu gry na pojedycznych strunach. Pierwsza zwrotka została rozpisana na takty 2/4 i przypadające na nie sylaby. Różna długość fraz i pauz oraz dwa nietypowe (ale łatwe) akordy wynikają z dwóch przyczyn.

Po pierwsze, Wyrządzaj się jest utworem wokalnym z własnym niemetrycznym rytmem, jak to bywa w chóralnym śpiewie a cappella. Po drugie, jego melodia została zaadaptowana do grania na trzech strunach taru, który gra w pauzach konkretną melodię. Na gitarze można ją grać na „raz” dźwiękami H i A na strunie A oraz na „dwa” dźwiękiami Cis i D na strunie H. Do tego własnie służą akordy h-molH2 (Hsus2), A-dur i A4 (Asus4). Oczywiście można tą piosenke uprościć według uznania.

h h           H2 h H2
A A A A G H2  h H2 h
h h A  H2     h H2
A A A A       A4
h h A H2      h H2
A h           H2 h  H2 h

H2 i A4 z Cdur.pl

  0   1   2   3   4
E |---|-O-|---|---|
H |---|-O-|---|---|
G |---|---|---|-O-|
D |---|---|---|-O-|
A |---|-O-|---|---|
E |---|-O-|---|---|

  0   1   2   3   4
E |---|---|---|---|
H |---|---|-O-|---|
G |---|-O-|---|---|
D |---|-O-|---|---|
A |---|---|---|---|
E |---|---|---|---|

h            
Wyrządzaj się
| h h h
A        G h
dziewczę moje
| h h h
h   A h    
Stoją konie
| h h
A
u podwoje
| h
h   A h    
Stoją konie
| h h
A    h
U podwoje.
| h h h h

Nie odstępuj ojca, matki
Nie wdawaj się w ludzkie gadki
Nie wdawaj się w ludzkie gadki.

Ludzkie gadki - nic dobrego
Przeredziły niejednego
Przeredziły niejednego

Solo sopiłki

Przeredziły siostry moje
Ja się sama tego boję
ja się sama tego boję.

Solo dutaru

wyrządzaj się - szykuj się
podwoje - drzwi
przeredziły - zdradziły

Muzycy, Instrumenty

Joanna "Ejsza" Makaruk (Kijowska) - śpiew
Anna "Mała" Jasińska (Łukasiewicz) - śpiew
Urszula Kalita - śpiew, skoduczaje
Bogdan Bracha - sopiłka, skoduczaje
Marcin Skrzypek - dutar (czyli tar), drumle
Magda Szakiewicz - śpiew
Bożena Szpryngiel (Sosnowska) - wioloczela
Agnieszka Kołczewska - dżemba, grzechotka

W tej piosence dutar bardzo dobrze odnalazł się w roli akompaniatora rodem z Jedwabnego Szlaku, ale dalej na wschód niż Samarkanda, skąd przyjechał do nas. Skojarzenia są sprawą subiektywną, ale jeśli słuchaczom przeszłaby przez myśl Mongolia lub inne stepy z tamtych okolic, to nie byłoby to skojarzenie zupełnie chybione. Weźmy dodatkowo drumle (w tym huculskie, dodane dla urozmaicenia rytmu i oddania klimatu "ludzkich gadek") oraz litewskie skoduczi (nie wspominając o dżembie, która jest już bębnem uniwersalnym) - i okazuje się, że ostateczny aranż objął co najmniej trzy geograficzne "strefy muzyczne", które harmonijnie się ze sobą połączyły w coś nowego.

Słowa

Najlepiej o tej piosence opowiada jej opis z albumu. Jest to bardzo twórcza interpretacja, ale zarysowująca bardzo ciekawy i nie do końca tu nazwany aspekt rodzinnego domu, który daje oparcie dla prawdy i własnej ożsamości:

Pieśń kurpiowska towarzysząca wyprawianiu panny młodej do ślubu. Całe jej dotychczasowe życie obracało się wokół matki i ojca, oni to byli dla niej głównym źródłem wiedzy o świecie. Teraz dziewczyna sama będzie musiała wybierać, za czyim głosem iść. Może się zdarzyć, że "odstępując" od rodziców, odstąpi od ich życiowej mądrości i nieżyczliwe "gadki" innych ludzi całkiem jej w głowie zamącą. To oczywiście tylko jedna z możliwych interpretacji tej pieśni.

 

 

Płyta: 

 

« Wróć do strony głównej Śpiewnika