Piosenka weselna, ale z uniwersalną przestrogę na życie i dlatego przesiąknięta niepokojem. Jest to niepokój, który mnoże odczuć każdy, nie tylko panna młoda. Jej kołyszący rytm łagodzi nieco tę powagę i sprawia, że jest bardzo fajna do śpiewania. Mamy do wyboru 2 wersje: studyjną z "Czasu do domu" (1996) i live "Drugiego koncertu (2010), która zawiera częśc instrumentalną i drugą piosenkę "Juz ci zionusecek posed na kołecek" omówioną tamże: Wyrządzaj się i Juz ci zionusecek.
Wersja
Metrum 2/4. Wbrew pozorom jest to piosenka dość trudna rytmicznie do zagrania, ponieważ ma długie nuty, nieoczywiste akcenty i pauzy po frazach. Dlatego zostala poniżej zapisana krotkimi linijkami, a w zapisie akordów są one pogrupowane po cztery, żeby było widać, które są dodatkowe. Rytmika tego utworu wzięła się stąd, że oryginalnie "Wyrządzaj się" jest utworem wokalnym, a śpiew ma swoj własny rytm wynikający z oddechu i pracy gardła, inny od rytmu właściwego kończynom i palcom grającym na instrumentach. Pauza na oddech w śpiewie ma inną długość niż "oddech" wynikający z pauzy zagranej. Ostateczne pogodzenie śpiewu z dutarem zostało pracowicie uzgodnione na próbach.
Drugi problem dotyczy doboru akordów. Piosenka brzmi dobrze, kiedy akompaniament opiera się na dwudźwiękach, które melodia jakby "oplata". Partia dutaru w tej aranżacji jest więc trudna do zastąpienia czymś innnym. Przy większej liczbie dźwięków składających się na akordy, zaczyna to brzmieć kiczowato. G dur i podkreślenie nuty melodii przez A dur (Ah) są wyjściem kompromisowym.
Niemniej powyższe bariery łatwe do pokonania. W pewnym momencie piosenka zaczyna kołysać, czuje się jej "swing" i wszystkie nieregularności zaczynają do siebie pasować.
h h h h | h
A A A A | G h h h | h
h h Ah h | h h
A A A A | h h
h h Ah h | h
A h h h | h h
h
Wyrządzaj się | h
A G h
dziewczę moje | h
h A h
Stoją konie | h h
A
u podwoje | h h
h A h
Stoją konie | h
A h
U podwoje. | h h
Nie odstępuj ojca, matki
Nie wdawaj się w ludzkie gadki
Nie wdawaj się w ludzkie gadki.
Ludzkie gadki - nic dobrego
Przeredziły niejednego
Przeredziły niejednego
Solo sopiłki
Przeredziły siostry moje
Ja się sama tego boję
ja się sama tego boję.
Solo dutaru
wyrządzaj się - szykuj się
podwoje - drzwi
przeredziły - zdradziły
Muzycy, Instrumenty
Joanna "Ejsza" Makaruk (Kijowska) - śpiew
Anna "Mała" Jasińska (Łukasiewicz) - śpiew
Urszula Kalita - śpiew, skoduczaje
Bogdan Bracha - sopiłka, skoduczaje
Marcin Skrzypek - dutar (czyli tar), drumle
Magda Szakiewicz - śpiew
Bożena Szpryngiel (Sosnowska) - wioloczela
Agnieszka Kołczewska - dżemba, grzechotka
W tej piosence dutar bardzo dobrze odnalazł się w roli akompaniatora rodem z Jedwabnego Szlaku, ale dalej na wschód niż Samarkanda, skąd przyjechał do nas. Skojarzenia są sprawą subiektywną, ale jeśli słuchaczom przeszłaby przez myśl Mongolia lub inne stepy z tamtych okolic, to nie byłoby to skojarzenie zupełnie chybione. Weźmy dodatkowo drumle (w tym huculskie, dodane dla urozmaicenia rytmu i oddania klimatu "ludzkich gadek") oraz litewskie skoduczi (nie wspominając o dżembie, która jest już bębnem uniwersalnym) - i okazuje się, że ostateczny aranż objął co najmniej trzy geograficzne "strefy muzyczne", które harmonijnie się ze sobą połączyły w coś nowego.
Słowa
Najlepiej o tej piosence opowiada jej opis z albumu. Jest to bardzo twórcza interpretacja, ale zarysowująca bardzo ciekawy i nie do końca tu nazwany aspekt rodzinnego domu, który daje oparcie dla prawdy i własnej ożsamości:
Pieśń kurpiowska towarzysząca wyprawianiu panny młodej do ślubu. Całe jej dotychczasowe życie obracało się wokół matki i ojca, oni to byli dla niej głównym źródłem wiedzy o świecie. Teraz dziewczyna sama będzie musiała wybierać, za czyim głosem iść. Może się zdarzyć, że "odstępując" od rodziców, odstąpi od ich życiowej mądrości i nieżyczliwe "gadki" innych ludzi całkiem jej w głowie zamącą. To oczywiście tylko jedna z możliwych interpretacji tej pieśni.