Artykuły autora: Damian Gocół

Jak uderzenie piorunem Jan Malisz

Jan Malisz pochodzi z Męciny Małej w Beskidzie Niskim. Jest multiinstrumentalistą i budowniczym instrumentów. Zamiłowanie do muzyki tradycyjnej wyniósł z domu rodzinnego, choć zarówno gry, jak i budowy instrumentów uczył się sam, zaczynając od rekonstrukcji starych skrzypiec ojca. Tajniki liry korbowej poznał od znanego budowniczego Stanisława Wyżykowskiego. Wraz z córką Zuzanną i synem Kacprem tworzą dobrze rozpoznawalny na scenie muzyki tradycyjnej i folkowej zespół Kapela Maliszów. O zainteresowaniach muzycznych i budowie instrumentów z Janem Maliszem rozmawiała Magdalena Mazur.

fot. P. Mazur: Jan Malisz i Magdalena Mazur

Ludowe tradycje współczesnego miasta (2) Folklor miejski

W poprzedniej części artykułu („Pismo Folkowe” 2022, nr 161) została omówiona geneza folkloru miejskiego i jego najważniejsze gatunki.

Smaki i zapachy dzieciństwa Stanisław Jaroszewicz

Stanisław Jaroszewicz urodził się 11 marca 1943 roku w Podlesiejkach na obecnej Białorusi. W latach 1960–1962 pracował jako robotnik-monter zabawek muzycznych w Fabryce Zabawek Dziecięcych w Baranowiczach, był aktorem w Teatrze Ludowym tamże. W 1963 roku wyemigrował do Polski. W 1970 roku ukończył studia na Akademii Medycznej w Krakowie. Pracował w szpitalach m.in. w Pruszkowie, Grodzisku Mazowieckim i Milanówku-Turczynku. Był zaangażowany w działania NSZZ „Solidarność”1. O swoich wspomnieniach z dzieciństwa opowiedział red. Czesławie Borowik (Polskie Radio Lublin).

fot. 1871.by /Wikimedia: Budynki poczty i teatru w Baranowiczach, 1942

Ludowe tradycje współczesnego miasta (1) Folklor miejski

W artykule postawiono pytanie o zasadność badania współczesnego folkloru miejskiego przez naukowców-folklorystów. Zostały przeanalizowane przyczyny jego powstania i rozwoju, specyficzne cechy i zasadnicze różnice w stosunku do wcześniejszej tradycji ludowej.

Prześledzono rozwój głównych gatunków współczesnego folkloru miejskiego: czastuszki, romansu miejskiego, pieśni, kupletu, w których strukturze wyróżniają się cechy folkloru „archaicznego” i „klasycznego”. W tekście autor opiera się na pracach krajowych naukowców poświęconych kulturze rosyjskiego miasta i analizuje doświadczenie badania współczesnej kultury miejskiej.

Pierwiosnek z Białorusi Baranowicze

Przedstawiciele dziecięcego zespołu Pierwiosnek z Baranowicz na Białorusi opowiadają o swoim tournée po USA oraz o kontaktach z amerykańską Polonią. Tekst powstał na podstawie reportażu red. Czesławy Borowik, w którym wzięli udział również: opiekunka grupy – Halina Stawropolcewa i Józef Adamski – prezes Fundacji Pomocy Polskim Szkołom na Wschodzie imienia T. Goniewa.

Kawałek drewna i to gra! Lucjan Kościółek

Lucjan Kościółek jest muzykiem, budowniczym instrumentów i propagatorem gry na lirze korbowej. Lutnictwa uczył się u mistrza Stanisława Wyżykowskiego. Tworzy skrzypce, liry korbowe, fidele kolanowe, a także wiele innych unikatowych instrumentów. Gra w zespole Vox Angeli, angażuje się w działania festiwalowe i warsztaty. O swojej życiowej pasji opowiada w wywiadzie udzielonym Magdalenie Mazur.

(fot. Lucjan Kościółek w swojej pracowni., Krasne 2020, K. Mazur)

Między przemocą i wolnoscią Kacper Pobłocki

Dr hab. Kacper Pobłocki jest adiunktem w Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Społecznych EUROREG (Uniwersytet Warszawski), antropologiem społecznym, absolwentem Uniwersytetu Środkowoeuropejskiego w Budapeszcie oraz University College w Utrechcie, stypendystą Uniwersytetu Miejskiego w Nowym Jorku. Jest autorem m.in. książek Chamstwo (2021) i Kapitalizm. Historia krótkiego trwania (2017). O historii ludowej, antropologii społecznej i rekonstruowaniu doświadczenia ludu rozmawiali z nim Joanna Szadura i Damian Gocół.

Miejsce w sercu Lwowskie wspomnienia

W czasie opłatkowego spotkania lubelskiego oddziału Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich w roku 2011 red. Czesława Borowik zarejestrowała rozmowy jego uczestników. Andrzej Michałowski wprowadza nas w środowisko lubelskich lwowian. To zapis żywej pamięci o tym mieście – jego mieszkańcach, języku oraz miejskim folklorze. To także powrót do miejsc znanych z dzieciństwa, opowieść o sentymentalnych powrotach i towarzyszących im wzruszeniach.

Lwowski Narodowy Akademicki Teatr Opery i Baletu im. Salomei Kruszelnickiej fot. R. Polyanyk (Pixabay)

Tradycja to przekazywanie ognia Marta Krajewska

Marta Krajewska jest pisarką odnajdującą się w różnych formach literackich. Szczególne miejsce w jej twórczości zajmują dzieła fantastyczne, inspirowane kulturą przedchrześcijańskich Słowian, osadzone w uniwersum Wilczej Doliny (w tym trylogia Vendy: t. 1, Idź i czekaj mrozów – 2016; t. 2, Zaszyj oczy wilkom – 2017; t. 3, Wezwijcie moje dzieci – 2021). Pisząc, sięga także do tradycji ludowej. Prowadzi również warsztaty, zajmuje się rękodziełem, hoduje owce i wciela w życie wiele innych pomysłów. W lipcu tego roku zorganizowała SlavicON – pierwszy internetowy konwent poświęcony słowiańskiej fantastyce. O pisarstwie, literackich inspiracjach i modzie na Słowiańszczyznę rozmawiał z nią Damian Gocół.

fot. z arch. M. Krajewskiej