12 marca 2014 r. odbył się wernisaż wystawy Etnodizajn wczoraj i dziś: inspiracje czy naśladownictwo. Ekspozycja mieści się w osiemnastowiecznych Spichrzach nad rzeką Brną. Muzeum imienia Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, we współpracy z Ośrodkiem Wzornictwa Nowoczesnego Muzeum Narodowego w Warszawie, przygotowało ekspozycję przedstawiającą historię polskiej sztuki ludowej i prześledziło popularność odniesień w rodzimym współczesnym wzornictwie. Wystawę uzupełnia bogato ilustrowany katalog przedstawiający znaczną część prezentowanych przedmiotów. Publikacja dodatkowo została uzupełniona artykułami Bożeny Olszewskiej „Śladami Polskiego etnodizajnu”, Anny Demskiej „Ludowe inspiracje w projektowaniu przemysłowym” i Justyny Słomskiej-Nowak „Etnoidizajn – projektowanie inspirowane ludowością”.
Obiekty zgromadzone na ekspozycji zostały zestawione w trzech grupach tematycznych. Odpowiadają one trzem różnym przedziałom czasowym. Najstarsze przedmioty zostały wykonane przez artystów ludowych lub rzemieślników na przełomie XIX i XX wieku lub nieco później, jednak wszystkie eksponaty w tej części wystawy naśladują przedmioty dawne. Pierwotna sztuka ludowa prezentuje bogate źródło inspiracji od strony techniki wykonania, wyglądu przedmiotu i użytych materiałów. Mieszkańcy wsi wytworzyli przedmioty typowe dla swojej kultury w różnych dziedzinach życia. Są to na przykład: drewniane meble, które często zdobiła bogata polichromia, kosze z wikliny bądź ze słomy, koronki, hafty, tkaniny, naczynia ceramiczne, kute wyroby z metalu. Ta część wystawy powstała dzięki zbiorom etnograficznym Muzeum w Białej Podlaskiej, Bydgoszczy, Krakowie i Toruniu.
Renesans sztuki ludowej trwał od lat czterdziestych XX wieku. Tendencja ta utrzymywała się przez dwadzieścia lat. Wtedy wyroby znane tylko w wąskich kręgach wiejskich stały się swoistym dobrem narodowym. Wspomagano wtedy miejsca, gdzie sztuka ludowa miała swoje naturalne i wciąż żywe tradycje. Początkowo odkupywano wzory z myślą o stworzeniu niewielkiej produkcji w spółdzielniach i twórczości rękodzielniczej. Następnie do regionów, które posiadały największy potencjał, kierowano artystów-projektantów. Sprawowali oni pewnego rodzaju artystyczną opiekę nad twórcami ludowymi, bez dominacji i narzucania własnych upodobań. W tym czasie powstał Instytut Wzornictwa Przemysłowego i Biuro Nadzoru Estetyki Produkcji, które działały pod przewodnictwem Ministerstwa Kultury i Sztuki. Instytucje te powołano, aby czuwały nad poziomem artystycznym przedmiotów wdrożonych do produkcji przemysłowej. Eksponaty reprezentujące lata powojenne, stanowią pewnego rodzaju kontynuację tradycyjnej sztuki ludowej, jednak charakterystyczne dla nich jest uproszczenie formy, spowodowane produkcją seryjną i tworzenie wzorów mniej „spersonalizowanych”, gdyż wyroby miały odbiorcę nie tylko wiejskiego, ale także mieszkającego w mieście, o nieco innych upodobaniach i potrzebach. Okres ten ilustrują obiekty ze zbiorów zgromadzonych w Ośrodku Wzornictwa Muzeum Narodowego w Warszawie.
Ostatnia część wystawy reprezentuje czasy współczesne, wszystkie eksponowane obiekty w tej grupie powstały po roku 2000. Tutaj sztuka ludowa jest pretekstem, inspiracją lub myślą przewodnią do stworzenia przedmiotu, w którym spotyka się tradycja z nowoczesnością. Na podstawie prezentowanych eksponatów zauważalne jest różnorodne myślenie o polskim etnodizajnie. Możemy tu zaobserwować przedmioty wzorowane na sztuce ludowej w sposób dosłowny, ale też takie, które tylko wykorzystują materiały, techniki, tradycyjne formy lub charakterystyczną, nasyconą kolorystykę. W pracach młodych twórców widzi się, że estetyka o wiejskim lub ludowym rodowodzie jest tylko jedną z wielu części składowych całej pracy. Na wystawie zaprezentowano kilkadziesiąt przykładów wyrobów rodzimego dizajnu wypożyczonych bezpośrednio od twórców, a także ze zbiorów Muzeum Narodowym w Warszawie i Muzeum Etnograficznego w Krakowie. Jeden z najciekawszych eksponatów stanowi dywan pomysłu Magdaleny Lubińskiej i Michała Kopaniszyna mohohej!DIA jest on pierwszym polskim produktem, który otrzymał prestiżową nagrodę Red Dot Design Awards 2008. Duet Aze Design, mieszkańcy niewielkiej wsi na Podlasiu, zasługują również na szczególną uwagę. W ich pracach widać połączenie współczesnej myśli z duchem osadzonym w tradycjach rękodzielniczych, zamieszkiwanych stron. Na wystawie prezentowana jest sofa wyplatana z wikliny oraz dywan, który swoim wyglądem przypomina serwetę szydełkową w skali makro. Projekt wyróżniony w konkursie Make Me Jana Lutyka stanowi nowoczesne podejście do tradycyjnego materiału, jakim jest drewno. Stołek Ribbon wykorzystuje niezwykle ciekawą technikę giętej sklejki. Wystawę wzbogacają również stroje inspirowane rodzimym folklorem, między innymi sukienki Katarzyny Syskiej, ozdobione kurpiowską wycinanką, a także filcowe torebki z charakterystycznym haftem maszynowym. Nie sposób wymienić wszystkich eksponatów z osobna, gdyż stanowią one przekrój wszystkich dziedziny życia: od twórczości przeznaczonej dla najmłodszego odbiorcy, poprzez ażurowe lub też tryskające kolorem lampy i zegary, porcelanę, a nawet bieliznę utrzymaną w folkowej stylistyce.
Bogactwo dziedzin, w jakich rozwija się projektowanie stylistycznie nawiązujące do sztuki ludowej świadczy o pozytywnym nastawieniu do rodzimej twórczości. Artyści w projektowaniu coraz częściej łączą tradycyjne materiały i formy z nowoczesnymi technologiami. Dzięki temu współczesny folklor zyskał nowe, świeże oblicze, nigdy dotąd też nie był tak popularny i łatwo dostępny dla każdego. Dzięki temu istnieje nadzieja, że będzie jeszcze długo zachwycać swoim optymizmem kolejne pokolenia Polaków.
Anna Zielonka, studentka II roku Edukacji artystycznej w zakresie sztuk plastycznych UMCS
12 marca 2014 r. odbył się wernisaż wystawy Etnodizajn wczoraj i dziś: inspiracje czy naśladownictwo. Ekspozycja mieści się w osiemnastowiecznych Spichrzach nad rzeką Brną. Muzeum imienia Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, we współpracy z Ośrodkiem Wzornictwa Nowoczesnego Muzeum Narodowego w Warszawie, przygotowało ekspozycję przedstawiającą historię polskiej sztuki ludowej i prześledziło popularność odniesień w rodzimym współczesnym wzornictwie.