Nowości książkowe

Łowicki folklor muzyczny. Antologia pieśni i muzyki instrumentalnej
Marian Moskwa

Łódzki Dom Kultury, Łowicki Ośrodek Kultury, Łódź – Łowicz 2018

Książka jest najobszerniejszym z dotychczas opublikowanych zbiorów obejmujących repertuar regionu łowickiego (408 stron). Autor, wychowany wśród Łowiczan, zbudował w toku pięćdziesięciu lat pracy prawdziwy pomnik – księgę nut i tekstów najbardziej uczuciowej dziedziny kultury tradycyjnej, jaką jest pieśń i melodia instrumentalna. Publikacja zawiera teksty i zapisy nutowe łowickich pieśni, przyśpiewek, tańców i zabaw. Marian Moskwa traktował pieśni i melodie instrumentalno-taneczne nie tylko jako dziedzinę godną utrwalenia na piśmie, ale też jako wdzięczne pole do opracowań wokalnych, instrumentalnych, aranżacji podjętych z myślą o zespołach pieśni i tańca, z którymi współpracował. Niniejszy zbiór jest tylko częścią spuścizny autora, antologią o charakterze źródłowym, obejmującą repertuar łowicki, częściowo popularyzowany od co najmniej pół wieku przez liczne zespoły łowickie i ich wybitnych solistów. Dzieło ukończone przez Mariana Moskwę w roku 1996 wiele lat czekało na opublikowanie. Opracowaniem materiałów do książki zgodnie z koncepcją pomysłodawcy zajęła się Rada Redakcyjna pod przewodnictwem prof. dr. hab. Piotra Dahliga.

Sobiescy – zachowane w dźwiękach
Aneta I. Oborny (red.)

Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu, Szydłowiec 2018

Książka jest pierwszą publikacją w muzealnictwie polskim poświęconą dwójce wybitnych etnomuzykologów oraz jednym z elementów dużego projektu pod tym samym tytułem. To kompleksowe źródło wiedzy – które łączy w sobie treści biograficzne, szczegółową dokumentację prac przy zbieraniu źródeł fonograficznych oraz bogaty zasób unikalnych zdjęć. Ważnym osiągnięciem państwa Sobieskich, opisanym obszernie w publikacji, była zainicjowana i zorganizowana przez nich w latach 1950–1954 ogólnopolska Akcja Zbierania Folkloru Muzycznego, której głównym celem było dotarcie do najstarszych informatorów i muzykantów, by zarejestrować ich unikalny śpiew, grę czy opowieści. Akcja zwieńczona została dużym sukcesem, w jej realizację zaangażowano trzysta osób, a w efekcie zebrano 41 tys. utworów na 2 tys. taśm. Dzisiaj zbiory znajdują się w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk, toteż instytucja ta była ważnym partnerem w realizacji projektu Sobiescy – zachowane w dźwiękach.
Wydawnictwo ubogacone jest także dwoma nośnikami cyfrowymi: płytą CD zawierającą nagrania archiwalne ze Zbiorów Fonograficznych Instytutu Sztuki PAN oraz płytą DVD z filmem dokumentalnym pt. „Melodie, które nie zginą” produkcji Wytwórni Filmów Oświatowych w Łodzi, który w ciekawy sposób przedstawia pracę w terenie małżeństwa Sobieskich.

Kultura – tradycja – kontynuacja
Joanna Szadura, Damian Gocół (red.)

Wydawnictwo UMCS, Lublin 2018

To pierwszy tom w serii „EtnoBiblioteka”, na której łamach prezentowane będą różne aspekty kultury tradycyjnej. Wydawnictwo jest pokłosiem cyklu konferencji naukowych organizowanych w ramach Mikołajek Folkowych przez Studenckie Koło Naukowe Etnolingwistów UMCS, Instytut Filologii Polskiej UMCS, Stowarzyszenie Animatorów Ruchu Folkowego, „Pismo Folkowe” oraz „Chatkę Żaka”. Twórcy publikacji próbują odpowiedzieć na pytanie o miejsce kultury tradycyjnej we współczesności. Autorzy poddają analizie materialne i niematerialne dziedzictwo kulturowe (gwarę orawską, małą architekturę sakralną z okolic Gorzowa Śląskiego, tradycje łyżkarskie w Nowicy i Przysłupiu) oraz teksty kultury i ich interpretacje (obraz Maryi w śpiewniku ks. M.M. Mioduszewskiego, językowo-kulturowy kontekst obietnicy wyborczej, grę z tradycją narodową w Dumanowskim Wita Szostaka, rolę tradycji ludowej w inscenizacjach Dziadów Mickiewicza). Szczególną rolę odgrywa w publikacji sonda, w której przedstawiciele ruchu folkowego i badacze odpowiadają na pytanie, czy współczesna kultura tradycyjna jest kontynuacją czy reaktywacją? W tomie znajdziemy wypowiedzi Marii Baliszewskiej (Polskie Radio), Joanny Dziadowiec (UJ), Eweliny Grygier (IS PAN), Agaty Kusto (IM UMCS) i Beaty Maksymiuk-Pacek (IFP UMCS).