Gruba kobieta i śpiąca kobieta

Fot. J. Michniuk: Rekonstrukcja staui grubej kobiety. Świątynie Ġgantija, Gozo.

Wielu czytelników zapewne się oburzy z powodu określenia „gruba”, jakie zostało użyte w tytule tekstu. Nie jest to jednak nic innego, jak dosłowne tłumaczenie imienia, jakim nazywa się jedną z najbardziej znanych maltańskich postaci.

Wizerunki grubej kobiety (ang. fat lady) oraz śpiącej kobiety (ang. sleeping lady) zostały odnalezione przez archeologów na Malcie oraz na Gozo. Nie wiemy o nich zbyt wiele, jednak udało się ustalić, że w czasach neolitu czczono na wyspach boginię płodności, którą mogła symbolizować właśnie kobieta o dużych piersiach i szerokich biodrach. Ustalono również, że składano jej ofiary ze zwierząt, których krew wlewano do specjalnych otworów w ziemi, zwanych dziurami libacyjnymi. Jest jeszcze jedna ciekawostka, o której chciałabym wspomnieć. Otóż wiele statui miało ruchome części, tzn. głowa nie była połączona z resztą ciała. Służyło to jakimś nieznanym nam obrzędom. Taki wniosek wyciągnięto po odnalezieniu na Gozo w świątyniach Ġgantija kilku bezgłowych statui, a obok nich jedynie 2 głów[1].

Wizerunek grubej kobiety odnajdujemy także w świątyniach Tarxien, kompleksie budowli megalitycznych z okresu neolitu i epoki brązu, znajdującym się niedaleko stolicy Malty, Valletty. Tego niezwykłego odkrycia dokonał przypadkowo rolnik, obrabiający swoje pole w 1914 r., kiedy w pewnym momencie jego pług natrafił na wielką przeszkodę – kamień, który okazał się być jedną ze ścian świątyni[2].

Niedaleko więzienia dla kobiet, w mieście Paola, mieści się słynne Hypogeum Ħal-Saflieni. Oficjalna wersja mówi, że jest to podziemny, neolityczny kompleks świątyń bądź też prastara nekropolia, której historia sięga do 4,5 tys. lat p.n.e. Obecnie można zwiedzać jedynie niewielką część tego zabytku. Archeolodzy, badający hipogeum, mieli tam znaleźć nie tylko wizerunek śpiącej kobiety, lecz również dziwnego kształtu czaszki. Jedne były wydłużone i przypominały coś na kształt słynnych kryształowych czaszek, znanych z przygód Indiany Jonesa. Inne, choć – jak stwierdzono – musiały należeć do osób dorosłych, zawierały chrząstki, które można znaleźć jedynie u noworodków, a które nie stwardniały u tych osobników.
O ile te wydłużone czaszki uznaje się – zgodnie z teoriami spiskowymi – za dowód zamieszkiwania wysp maltańskich przez przybyszów z innej planety, o tyle czaszki z chrząstkami stanowią niewyjaśnioną zagadkę. Według lekarzy wejście w wiek dorosły z elementami miękkimi w tych kościach nie jest możliwe. Ponieważ obok wydłużonych czaszek znaleziono również figurkę śpiącej bogini płodności, wyjaśnienie zagadki budowy świątyń rozrzuconych po Malcie i Gozo zdaje się mieć proste rozwiązanie. Według legend głównymi budowniczymi byli, podobnie jak w przypadku egipskich piramid, przybysze z kosmosu lub, jak chcą maltańskie opowieści, Giganci[3].

Zapewne nigdy się nie dowiemy kim tak naprawdę była gruba kobieta z Malty lub śpiąca kobieta, ale poszlaki, jakie posiadamy, dają pole do licznych spekulacji i interpretacji, co czyni ich historie jeszcze bardziej fascynującymi.