Nowości książkowe

Narracja, obyczaj, wiedza... O zachowaniu niematerialnego dziedzictwa kulturowego
Agnieszka Przybyła-Dumin (red.)

Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, Wydawnictwo UMCS, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Chorzów-Warszawa-Lublin 2016

Jest to już trzeci tom serii „Niematerialne dziedzictwo w Polsce i jego ochrona”. Znajdują się w nim analizy związane z wdrażaniem Konwencji UNESCO z 2013 roku i omówienia wzorców ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Szereg poruszanych zagadnień wymaga pogłębionej refleksji w związku z tworzeniem listy najlepszych działań. Cele i problemy zależne są od specjalności zainteresowanych realizacją zapisów. W publikacji poruszono kwestię zmienności i aktualizacji kultury symbolicznej oraz podkreślono rolę depozytariuszy. Autorzy podjęli problematykę niematerialnego dziedzictwa kulturowego w kontekście analizy zjawisk językowych z perspektywy filozofii czy historii sztuki. W artykułach zostały także zaprezentowane dobre praktyki i interesujące propozycje umożliwiające wsparcie działań w zakresie zachowania tegoż dziedzictwa. Omówiono niektóre zagrożenia go dotyczące i wybrane przykłady funkcjonujących dziś tradycji różnych społeczności i grup.

Polski strój ludowy ze śląskim suplementem w fotografii Stanisława Gadomskiego i Barbary Kubskiej

Muzeum Miejskie w Tychach, Tychy 2016

Intencją przyświecającą tworzeniu albumu była chęć udostępnienia szerokiej publiczności zbioru fotografii autorstwa Stanisława Gadomskiego, pierwotnie opublikowanego w 1995 roku w książce Strój ludowy w Polsce, a także uzupełnienie go o „śląski suplement”. Suplement ów to fotografie wykonane współcześnie, dokumentujące stroje noszone w przeszłości na Śląsku i ziemiach sąsiednich przez mieszkańców tutejszych wsi, wybranych miast i miasteczek. Zbiór fotografii Stanisława Gadomskiego, obrazujących polskie stroje ludowe, został przekazany przez autora w darze Muzeum Miejskiemu w Tychach. Cenione przez etnografów i miłośników folkloru zdjęcia przedstawiają odmiany strojów z całej Polski, z uwzględnieniem różnic regionalnych i kontekstu kulturowego. Chcąc popularyzować pracę fotografa i nadać jej współczesny wymiar, zaplanowano stworzenie niniejszego albumu. Fotografie uzupełniono o komentarz etnograficzny oraz syntetyczny opis prezentowanych strojów. Teksty opisów, autorstwa Marii Lipok-Bierwiaczonek, w przystępny sposób wyjaśniają specyfikę konkretnych strojów, osadzając je jednocześnie w kontekście historyczno-kulturowym. Informacje uzupełnia mapa lokalizująca miejsca występowania poszczególnych odmian strojów w Polsce.

Rośliny w wierzeniach i zwyczajach ludowych. Słownik Adama Fishera
Monika Kujawska, Łukasz Łuczaj, Joanna Sosnowska, Piotr Klepacki (red.)

Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Wrocław 2016

Adam Fischer (1889-1943) był wybitnym polskim uczonym, który spędził większość swego życia we Lwowie. Był aktywnym organizatorem życia kulturalnego i naukowego, jako: wicekurator Zakładu Narodowego Ossolińskich, dziekan Wydziału Humanistycznego na Uniwersytecie Lwowskim, sekretarz Towarzystwa Ludoznawczego i redaktor czasopisma „Lud”. W 1929 roku brał udział w Pierwszym Kongresie Slawistyki w Pradze. Tam powstał Komitet wydawnictwa, którego celem było przygotowanie Słownika wierzeń i zwyczajów słowiańskich. Pierwsza część miała być poświęcona wierzeniom i zwyczajom związanym z roślinami. Publikacja zaplanowana została jako wspólne dzieło kilku uczonych z różnych krajów. Profesor Fischer został wyznaczony jako redaktor na terytorium Polski. Niestety, wybuch II wojny światowej, a także liczne obowiązki uniemożliwiły mu ukończenie prac nad książką. Spuściznę profesora Fischera zgromadzono w archiwach PTL we Wrocławiu, gdzie czekały na publikację. Tom XXXVI „Prac i Materiałów Etnograficznych” pod red. Moniki Kujawskiej, Łukasza Łuczaja, Joanny Sosnowskiej oraz Piotra Klepackiego jest próbą odtworzenia opracowanych przez Fishera materiałów uzupełnionych o brakujące hasła przez wspomniany wyżej zespół.