Białoruś

Sobótka Świętowanie przesilenia letniego na pograniczu kultur

№ 166 (3 2023) Autor: Marija Vitas, Autor: Nastassia Chmiel, Autor: Julita Fajks-Mitkowska, Autor: Anton Dział: Sonda

"Kupalle to jedno z najważniejszych pogańskich świąt słowiańskich w czasie przesilenia letniego. W Białorusi rytuały z nim związane mieszają symbolikę przedchrześcijańską z chrześcijańską. Cerkiew i Kościół, walcząc z pogaństwem, dążyły do wyparcia starych tradycji – te jednak wręcz się wzbogaciły o nowe postacie i bohaterów, np. świętych, którzy pomagali ludziom unikać złych czarów, chronili ich przed zaklęciami, urokami i magicznymi istotami (rusałka, leszy)".

(Nastassia Chmiel)

Jestem Białorusią Maryna Shukiurava

№ 164-165 (1-2 2023) Autor: Maryna Shukiurava, Autor: Valeryia Mikhailouskaya Dział: Wykonawcy

Rusia, czyli Maryna Shukiurava, jest wokalistką białoruskiego zespołu Shuma, łączącego muzykę ludową z brzmieniami elektronicznymi. Oprócz tego jest terapeutką wokalną. Po wyborach w Białorusi w 2020 roku opuściła kraj. Mieszkała w Ukrainie, Gruzji, a obecnie przebywa w Polsce. Rozmowę z nią przeprowadziła Valeryia Mikhailouskaya.

fot. A. Harmash

Smaki i zapachy dzieciństwa Stanisław Jaroszewicz

№ 162 (5 2022) Autor: Stanisław Jaroszewicz, Autor: Czesława Borowik, Autor: Damian Gocół, Autor: Julia Pietras Dział: Folklor Kresów

Stanisław Jaroszewicz urodził się 11 marca 1943 roku w Podlesiejkach na obecnej Białorusi. W latach 1960–1962 pracował jako robotnik-monter zabawek muzycznych w Fabryce Zabawek Dziecięcych w Baranowiczach, był aktorem w Teatrze Ludowym tamże. W 1963 roku wyemigrował do Polski. W 1970 roku ukończył studia na Akademii Medycznej w Krakowie. Pracował w szpitalach m.in. w Pruszkowie, Grodzisku Mazowieckim i Milanówku-Turczynku. Był zaangażowany w działania NSZZ „Solidarność”1. O swoich wspomnieniach z dzieciństwa opowiedział red. Czesławie Borowik (Polskie Radio Lublin).

fot. 1871.by /Wikimedia: Budynki poczty i teatru w Baranowiczach, 1942

Pierwiosnek z Białorusi Baranowicze

№ 161 (4 2022) Autor: Magdalena Rogoża, Autor: Beata Jarosz, Autor: Kinga Piątek, Autor: Czesława Borowik, Autor: Damian Gocół Dział: Folklor Kresów

Przedstawiciele dziecięcego zespołu Pierwiosnek z Baranowicz na Białorusi opowiadają o swoim tournée po USA oraz o kontaktach z amerykańską Polonią. Tekst powstał na podstawie reportażu red. Czesławy Borowik, w którym wzięli udział również: opiekunka grupy – Halina Stawropolcewa i Józef Adamski – prezes Fundacji Pomocy Polskim Szkołom na Wschodzie imienia T. Goniewa.

Tradycje wielkanocne na świecie

№ 152-153 (1-2 2021) Autor: Weronika Grozdew-Kołacińska, Autor: Ilja Sajtanow, Autor: Aleksandra Pyka, Autor: Ewelina Graban, Autor: Agata Szadrejko Dział: Sonda To jest pełna wersja artykułu!

Prababcia Wesełka, zanim zatańczyła radosne wielkanocne horo, przez czterdzieści dni pościła – jadła chleb z czubrycą, gotowaną fasolę, poparę, czyli cebulę i chleb rozmoczone we wrzątku, czyściła naczynia popiołem. Tydzień przed Wielkanocą, w tzw. Łazarską Sedmicę miały swój czas wiosennego kolędowania dziewczęta, przystrojone w kwietne kotyliony na głowach.

(Weronika Grozdew-Kołacińska)

Płonący krzew białoruskich Kresów Twarze Tradycji

№ 151 (6 2020) Autor: Dymitr Harelau Dział: Z tradycji To jest pełna wersja artykułu!

W 2011 roku podczas etnomuzykologicznych badań terenowych, prowadzonych w miejscowości Sergi na Białorusi, zarejestrowano zwyczaj, który uwidacznia niezwykłą postawę ludzi wobec miejsca celebracji świętych tajemnic.

Sobótka Jak dziś świętujemy sobótkę?

№ 136 (3 2018) Autor: Grzegorz J. Nowicki, Autor: Minna Huuskonen, Autor: Anastasiya Niakrasava, Autor: Inija Trinkuniene Dział: Sonda To jest pełna wersja artykułu!

Święto „słońca kresu” to jedno z najważniejszych dorocznych świąt Słowian. Obchodzone jest zarówno przez zachodnich, jak i wschodnich braci. Zacznę od początku, a więc od nazwy: Noc Kupały (inaczej zwana też nocą kupalną, kupalnocką, kupałą) wiąże się z pierwiastkiem *kump – oznaczającym „gromadę, grupę, zbiorowość”. Noc przesilenia, przypadająca na 21-22 czerwca, to święto przeciwieństw – ognia i wody, dnia i nocy, słońca i księżyca, ale także płodności, obfitości, radości i miłości (także tej fizycznej). W ten magiczny czas można więcej i bardziej radośnie. Nadchodzi lato, okres dostatku i obfitości, ale też ciężkiej pracy. Ta noc to ostatnie chwile beztroskiej zabawy.

(Grzegorz J. Nowicki)