Cel stypendium wynika naturalnie z logiki mojej drogi artystycznej i zawodowej. Ma ona charakter kolektywny / środowiskowy i łączy twórczość z edukacją i animacją kultury. Działania środowiska Orkiestry św. Mikołaja, w których biorę udział, uczą i zachęcają innych do naśladowania. Utwory, które znajdą się w śpiewniku, są już od dawna wykonywane we wtórnym obiegu nieformalnym i scenicznym. Trafiły nawet do podręcznika do muzyki dla 6. klasy szkoły podstawowej „Klucz do muzyki” (2014). Nie istnieje jednak ich archiwum, z którego chętni mogliby korzystać. Były one tworzone metodą tradycyjną bez użycia nut, co utrudnia ich naukę poza kontaktem bezpośrednim z kimś, kto już je zna.
Wydajemy albumy i koncertujemy, ale Orkiestra firmuje też - poprzez działania tworzących ją osób - festiwal Mikołajki Folkowe ze Scena Otwartą dla debiutantów i "Pismo Folkowe". Zaowocowało dwoma prestiżowymi Nagrodami im. Oskara Kolberga: dla Orkiestry (2005) za całokształt działalności i dla "Pisma" (2020). Ponadto warto dodać, że osoby z kręgu Orkiestry są związane także z ruchem piosenki turystycznej i organizują festiwal Bakcynalia. Tak więc idea orkiestrowego śpiewnika, który przez kolejne dekady będzie pomagał ludziom w graniu i śpiewaniu ludowych piosenek w ich własnych środowiskach, w sposób naturalny wynika z tego całego kontekstu kulturalno-społecznego i pasuje do niego.
W 1992 roku zostałem członkiem Orkiestry św. Mikołaja, a w 1993 roku w marcu zagrałem swój pierwszy koncert. Stąd moją osobistą inspiracją do opracowania śpiewnika w ramach stypendium jest 30-lecie mojej "kariery" scenicznej w 2023 roku. Chciałbym z tej okazji ofiarować fanom muzyki ludowej i folkowej użyteczny prezent, który będzie jednocześnie moją opowieścią o Orkiestrze. Śpiewnik pomoże upowszechniać polską muzykę ludową ożywioną w dorobku Orkiestry, aby każdy mógł zaśpiewać i zagrać z przyjaciółmi swoje ulubione piosenki znane z nagrań i koncertów. Na początku grudnia 2023 na "Mikołajkach Folkowych" przypadnie 30 rocznica mojego pojawienia się na tej scenie. Będzie to dobra okazja do promocji śpiewnika. Długość stypendium wynika z objętości materiału. Opracowanie jednego utworu obejmie mnóstwo interdyscyplinarnych informacji, których opracowanie wymaga współpracy z wieloma osobami. Ponieważ na śpiewnik złoży się ponad 200 utworów, na opracowanie jednego przypadnie ok. 2 dni (4 piosenki tygodniowo, zakładając, że wliczamy w to cały grudzień...)
Pomysł na stworzenie śpiewnika "multimedialnego" wziął się z moich doświadczeń, które zdobyłem zarówno w Orkiestrze jak i w Ośrodku "Brama Grodzka - Teatr NN" jako edytor i animator komunikacji cyfrowej. Sam od liceum jestem użytkownikiem śpiewników turystycznych, więc wiem, na czym ta sztuka użytkowa polega i mam wrodzone zamiłowanie do organizowania baz danych i tworzenia sieci komunikacji, więc z mojej perspektywy ten śpiewnik już istnieje "w chmurze". Wystarczy go tylko zebrać w całość. Najbardziej twórczą częścią stypendium będzie posegregowanie materiałów w jak najbardziej użytecznej i atrakcyjnej w warstwie analogowej i cyfrowej.
Materiały do śpiewnika zostaną zebrane na stronach internetowych podczas kwerendy dostępnych źródeł (internet, publikacje, archiwa prywatne) i kontaktów z muzykami i publicznością, by każda piosenka miała swoją opowieść ukazującą jej tradycyjne korzenie i sposoby interpretacji ludowego źródła. Wszystkie te informacje będą dostępne również w pliku PDF do samodzielnego druku w formie książki formatu A5. Jest to najtańsza i najwygodniejsza opcja stosowana w wielu śpiewnikach. Śpiewnik PDF będzie się składał z dwóch części:
- śpiewnika właściwego z piosenkami (słowa, akordy, nuty, informacje dodatkowe, linki i zdjęcia) i odsyłaczami do -
- części drugiej zawierającej więcej informacji o piosenkach, kulturze ludowej itp.
Odbiorca będzie mógł wybrać najwygodniejszą dla siebie opcję:
- korzystać tylko z wersji cyfrowej PDF
- wydrukować tylko część pierwszą do śpiewania i grania
- wydrukować obie części razem albo w dwóch tomach.
Zawartość drugiej części śpiewnika PDF będzie dostępna w formie cyfrowej online ze stron części pierwszej (czyli tej z piosenkami) zarówno w ich formie cyfrowej PDF jak i papierowej poprzez odnośniki (linki, kody QR). Czyli mając śpiewnik z samymi piosenkami będzie można szybko otworzyć np. na komórce stronę z dana piosenką i informacjami o niej.
Cele wydania śpiewnika:
- Zachęcenie i wsparcie ludzi, aby mogli samemu wykonywać muzykę ludową w obiegu amatorskim i profesjonalnym. Orkiestra św. Mikołaja spopularyzowała ponad 200 piosenek ludowych znanych wcześniej tylko turystom, twórcom ludowym i badaczom. Wiele z nich stało się "przebojami" spotkań towarzyskich, są też grane przez inne zespoły sceniczne. Śpiewnik pomoże poszerzyć ten repertuar i dotrzeć przede wszystkim do nowych odbiorców spoza środowiska wielbicieli muzyki ludowej (w tym domów kultury, szkół).
- Popularyzacja kultury ludowej z terenów Polski i dawnej Rzeczpospolitej (umownie rzecz biorąc), a także promocja twórczości i aktywności. W ruchu folkowym, czyli kulturze inspirowanej folklorem, te dwie sprawy tworzą sprzężenie zwrotne: kultura ludowa zachęca do własnej aktywności i kreatywności, a one z kolei powodują, że zgłębiamy kulturę ludową nie tylko biernie, ale przede wszystkim czynnie: przez naukę nowych umiejętności, działania performatywne z odbiorcami, wycieczki itd. Śpiewnik ma w tym pomóc.
- Stworzenie muzycznej "kroniki" dorobku Orkiestry św. Mikołaja jako wyjątkowego zjawiska na kulturalnej mapie Polski będącego konstelacją wielu różnych działań takich jak: zespół muzyczny Orkiestra św. Mikołaja i inne grupy (np. Odpust Zupełny, Się Gra, Caci Vorba, Ania z Zielonego Wzgórza, Kapela Łem), "Pismo Folkowe", najstarszy polski festiwal folkowy Mikołajki Folkowe i kilka innych. W Orkiestrze grały takie osoby znane dziś z własnych autorskich działań jak: Stefan Darda (pisarz), Grzegorz Lesiak (Tatvamasi), Piotr Majczyna i Maria Natanson (Caci Vorba), Marek Andrzejewski (muzyk), Marcin Mrowca i Elżbieta Rojek (OPT Gardzienice) czy Maciej Filipczuk (muzyk).
Odbiorcy śpiewnika:
- Amatorzy muzyki (w tym wielbiciele muzyki ludowej i słuchacze Orkiestry) - śpiewnik może zainteresować wszystkie osoby muzykujące, które znajdą w nim nowe inspiracje. Wśród nich fani muzyki folkowej są osobami w sposób naturalny zainteresowanymi samodzielnym wykonywaniem utworów, które im się podobają. W folku ów "fanart" jest zamierzonym rezultatem działalności scenicznej.
- Środowiska turystyczne, w szczególności turystów górskich - te osoby interesuje czynny kontakt z lokalną kulturą w ramach ruchu krajoznawczego, np. do ich tradycji należy śpiewanie piosenek łemkowskich na wędrówkach po Beskidzie Niskim; to z nich wywodzi się Orkiestra św. Mikołaja. Jest to szeroki ruch tworzący sieć festiwali, klubów, grup nieformalnych.
- Środowiska profesjonalne: muzycy folkowi, nauczyciele, animatorzy kultury - dla nich śpiewnik będzie stanowił naturalny materiał instruktażowy łatwy do wykorzystania szczególnie w pracy z podopiecznymi (np. możliwość nauczenia się piosenki poprzez skserowanie słów, obejrzenie teledysku i poznanie kontekstu danego utworu.