Czytanie, jak powiedział Iwaszkiewicz, „jest to odnajdywanie własnych bogactw i własnych możliwości przy pomocy cudzych słów”. Bardzo lubię czytać. Jeśli sięgam po jakąś lekturę, to zwykle ma ona postać papierowej książki, niekiedy audiobooka.
(Beata Maksymiuk-Pacek)
Karolina Cicha od kilku lat może być kojarzona z nurtem twórczości wieloetnicznej, nie zamykającej się w jednym paradygmacie estetycznym i próbującej odnaleźć wspólny język dla nieraz odległych od siebie tradycji. Jej wcześniejsze albumy „Wieloma językami” z 2013 r. oraz „Jidyszland” z 2015 r. doskonale pokazują, w jaki sposób można dokonać fuzji dźwiękowej nie tylko w obrębie poszczególnych „folków”, ale również gatunków muzyki popularnej i rocka. Na tle świetnych poprzednich albumów Karoliny Cichej „Poland – Pakistan” wypada nieco blado.
Szukając ludowych i folkowych źródeł musicalu amerykańskiego w pierwszej połowie XX w., należy zwrócić się w kierunku tradycji musicalu afroamerykańskiego. Jak wskazywałem w artykule zamieszczonym w poprzednim numerze „Pisma Folkowego”, do początków ubiegłego stulecia to biali Amerykanie wykorzystywali tradycję muzyki czarnych niewolników i przetwarzali ją na swój ordynarny sposób.
Musical, mimo że w zasadzie należy do tradycji pisanej (w końcu składa się na niego zarówno book, czyli scenariusz, utrwalone na piśmie teksty piosenek oraz partytura), należy zaliczyć do zjawisk, które sięgają do kultury oralnej. Poczynając od Opery żebraczej, któ- ra co prawda do formy musicalu nie należy, ale stanowi dla niej źró- dło (przynajmniej jedno z wielu), a kończąc na drugiej dekadzie XXI w., musimy mówić o tradycji folkowej. Poniższy tekst jest próbą prezentacji ludowych korzeni musicalu na przestrzeni XVIII i XIX w.
Płyta Adama Struga i zespołu Kwadrofonik jest efektem pracy nad Śpiewnikiem Pelplińskim – dziewiętnastowiecznym zbiorem pieśni katolickich używanych w kościele i w domu. Artyści wykorzystują nie tylko tradycyjne teksty, ale tworzą własne opracowania utworów ze wspomnianej publikacji. Szczerze mówiąc, „Requiem” okazało się jedną z najlepszych płyt, jakie ostatnio słuchałem. Oczywiście, trzeźwą ocenę może utrudniać moja wcześniejsza miłość do Kwadrofonika, ale mam nadzieję, że poniższa recenzja obroni mą opinię.
Premiera musicalu Chłopi miała miejsce 6 września 2013 roku w Teatrze im. Danuty Baduszkowej w Gdyni. Spektakl muzyczny na podstawie twórczości Władysława Reymonta zaadaptowali Wojciech Kościelniak (scenariusz i reżyseria), Piotr Dziubek (muzyka) oraz Rafał Dziwisz (teksty piosenek). Nadzieja na sukces była wielka: Wojciech Kościelniak, postać znana chyba wszystkim fanom gatunku, wraz ze swoimi doświadczonymi współpracownikami (Lalka, Ferdydurke, Idiota) obiera za temat dzieło z kanonu polskiej literatury. Chłopi odbili się niemałym echem na polskiej scenie muzycznej. Machinie promocyjnej towarzyszyły doskonałe recenzje w największych polskich dziennikach, tygodnikach oraz portalach internetowych dotyczących teatru.
Z muzyką zespołu Mosaik (niegdyś Mosaic) zaprzyjaźniłem się już dłuższy czas temu, kiedy usłyszałem ich w 2010 r. na żywo w dawnym Śnie Pszczoły w Warszawie. Pamiętam jak bardzo tamten koncert natchnął mnie do dalszej eksploracji world music i folku.
W Polsce jeszcze nie powstało opracowanie dotyczące instrumentów muzycznych, które wyczerpywałoby temat w pełni, a jednocześnie nie trąciło akademickim językiem. Ba, nawet jeśli spojrzymy poza nasze granice, to takich dzieł znajdzie się niewiele. Kiedy czytałem książkę Adama Czecha automatycznie nasuwały mi się porównania do pierwszego socjologicznego ujęcia instrumentów muzycznych, czyli do The Rational and Social Foundation of Music, autorstwa Maxa Webera.
W ramach festiwalu filmowego Oko na Bałkany 1 marca 2014 r. Centrum Kultury w Lublinie gościło zespół Balkan Sevdah. Grupa złożona jest z czterech muzyków: Tomasza „Tomo” Stawieckiego (klarnet, klarnet basowy, saksofon), Radosława „Rado” Polakowskiego (akordeon, śpiew), Mateo (kontrabas) oraz lidera Marcina Zadroneckiego (śpiew, tambura). Sami swoją muzykę określają poprzez kontekst geograficzny, którego kluczem jest Półwysep Bałkański, w szczególności kultura albańska i bułgarska, ale również grecka, serbska i turecka.
Wielbiciele muzyki etnicznej nie powinni byli przeoczyć tego wydarzenia! W dniach 14-17 listopada w Domu Kultury Rakowiec w Warszawie odbył się festiwal Etniczne Inspiracje. Dyrektorką programową, tak jak przy ubiegłorocznych Bałkańskich Inspiracjach, została Anita Szaboova. I trzeba przyznać, że udało jej się stworzyć fenomenalny program festiwalu. Motywem przewodnim tegorocznej edycji były Etniczne Fuzje. W zasadzie wszystkie zespoły występujące podczas Etnicznych Inspiracji wkomponowały się idealnie w towarzyszący wydarzeniu wątek.
Janusz Świeży to zasłużony badacz związany z Lubelszczyzną. Wielobarwna postać etnografa, plastyka, pedagoga i badacza kultury ludowej stała się tematem wystawy "Janusz Świeży (1884-1962) - etnograf z zamiłowania", zorganizowanej przez Oddział Historii Miasta Lublina oraz Dział Etnografii Muzeum Lubelskiego w Lublinie. Z Małgorzatą Surmacz współtwórczynią wystawy (czynnej na Zamku Lubelskim do końca listopada 2013 r.) rozmawiał Wojciech Bernatowicz.