Artykuły autora: Piotr Lasota

Słodkie opowieści. Przekazy wierzeniowe o pszczołach w tradycji ludowej Lubelszczyzny Pszczoły w tradycji

№ 155 (4 2021) Autor: Piotr Lasota Dział: Fantastyka ludowa To jest pełna wersja artykułu!

Na całej Słowiańszczyźnie pochodzenie pszczół wywodzono ze sfer niebieskich, od istot boskich. Nie należało pod żadnym pretekstem krzywdzić pszczół, a dbałość o zamieszkałe przez nie barcie i ule stanowiła nie tylko obwarowany społecznymi sankcjami obowiązek pszczelarza, ale i święty przywilej. Wiele z dawnych wierzeń i tradycji pszczelarskich przetrwało w kulturze tradycyjnej po dziś dzień. Świadczą o tym m.in. przekazy ustne zarejestrowane na terenie Lubelszczyzny.

Diabeł pasieczny, rys. Robert Sawa. Źródło: Biblioteka Multimedialna Teatru NN

Zielone Świątki w tradycji ludowej Lubelszczyzny

№ 104-105 (kwiecień 2013) Autor: Piotr Lasota Dział: Tradycja To jest pełna wersja artykułu!

Zielone Świątki to ludowa nazwa Święta Zesłania Ducha Świętego - początkowo łączono je z Wielkanocą, od IV w. stało się samodzielnym świętem obchodzonym w siedem tygodni po Wielkanocy, między 10 maja a 13 czerwca. Już w XVI w. duchowni tępili zwyczaje z nim związane, uznając je za echa pogańskich wierzeń, zabobonów, słowiańskich zabaw o charakterze ludycznym i magiczno-kultowym. Palono wtedy ogniska, przy których bawiono się do późnej nocy. Kościół zwyczaje te stanowczo zwalczał. W środowisku wiejskim czas ten spędzano radośnie, odwiedzano się i cieszono pięknem otaczającej przyrody.

Zmora w polskiej demonologii ludowej na podstawie relacji z terenu wschodniego Mazowsza i centralnej Lubelszczyzny

№ 96 (październik 2011) Autor: Piotr Lasota Dział: Z tradycji To jest pełna wersja artykułu!

Feliks Czyżewski określa zmorę jako zjawę nocną duszącą ludzi, zwierzęta, rośliny; wysysającą krew z ludzi i zwierząt oraz sok z roślin. Zmora znana jest również pod nazwami: gniotek, gnieciuch, mora, mara, kikimora, siodło, siodełko, dusiołek oraz nocnica - która pierwotnie oznaczała inną zjawę, jednak we współczesnych wierzeniach ludowych nastąpiło wymieszanie tych pojęć. Nocnice, nazywane również płaczkami, miały być istotami demonicznymi nękającymi dzieci. Ludowe wyobrażenia o zmorze są wynikiem kontaminacji starosłowiańskich poglądów o duszach starszych kobiet z zachodnioeuropejskim poglądem o czarownicy, która przybrawszy postać kota, myszy, bądź łasicy wysysa krew lub dusi śpiących.