Istnieje w języku włoskim termin "cantautore", będący połączeniem słów "cantare" - "śpiewać", i "autore" - "autor", oznaczający, jak można się łatwo domyślić, artystę wykonującego piosenki do własnych słów i własnej muzyki. Oczywiście jest to termin umowny, obejmujący przede wszystkim muzykę folkową czy zwłaszcza ten jej nurt, który w Polsce nazywamy poezją śpiewaną.
Kiedyś sławna na cały świat, dziś przez wielu zapomniana, przynajmniej w Polsce, a wielu w ogóle nieznana. Za życia noszona na rękach w naszej części Europy jako symbol walki Trzeciego Świata z kapitalistycznym uciskiem, po śmierci włączona w szeregi opozycji przeciw dyktaturze Augusto Pinocheta, kim jest dzisiaj dla nas chilijska pieśniarka Violeta Parra?
Piosenka francuska kojarzy się nam i słusznie z takimi artystami, jak Edith Piaf, Juliette Greco, Charles Aznavour, Gilbert Becaud, Jacques Brel czy Joe Dassin (dobra, dobra, wiem, że dwaj ostatni to Belg i Kanadyjczyk). Z tego kręgu pochodzą też jednak i wykonawcy mniej znani (a to „mniej znani” często oznacza po prostu „znani polskiemu słuchaczowi z jednego tylko utworu”), których pojedyncze piosenki nie odbiegają kompozycją i poziomem artystycznym od tych wykonywanych przez największych. Kimś takim jest Charles Trenet, którego hipnotyczne „Morze” „La Mer” trafiło nawet do serialu „Zagubieni”. Kimś takim jest Lucienne Boyer („Parlez-moi damour” „Proszę mi mówić o miłości”). Kimś takim są względnie młodsi wykonawcy: Michel Sardou, kontrowersyjny jako człowiek, ale jednak mający w dorobku takie przeboje jak „Maladie dAmour” („Choroba miłosna”) czy „Les Lacs de Connemara” („Jeziora Connemary”) Leo Ferré („Cest extra” „To ekstra”) czy przedstawicielki stylu ye-ye: Françoise Hardy („Tous les Garçons et les Filles” „Wszyscy chłopcy i dziewczęta”) i France Gall („Poupée de Cire, Poupée de Son” „Lalka z wosku, lalka z otrębów”), a także Marie Laforet („Ivan, Boris et Moi” „Iwan, Borys i ja”). Kimś takim są Jacques Dutronc („Les Playboys” „Playboye”), Boris Vian („Je suis snob” „Jestem snobem”) czy Belg Salvatore Adamo („Vouz permettez, Monsieur” „Pozwoli pan”). Kimś takim jest wreszcie Georges Moustaki.
Ostatnio przez Internet przetacza się dyskusja, czy teksty piosenek, zwłaszcza z zakresu folku, mogą być traktowane jako wiersze. Wymienia się przy tej okazji wielu twórców: wielokrotnie zgłaszanego do literackiego Nobla Dylana, dalej Cohena, Waitsa, Cave'a, z Polaków - Koftę, Stachurę, Osiecką, Kaczmarskiego tę listę można by długo ciągnąć. Jest jednak jedna postać, którą warto by w tym kontekście wzmiankować, postać, o której mało kto słyszał, której piosenki mało kto zna, a jeśli już zna, to ze świetnych skądinąd coverów grupy "The Dubliners", i, co za tym idzie, w ogóle nie łączy ich z autorem. Tą postacią jest australijski pieśniarz - a może właśnie poeta? - Eric Bogle.
Białe, sześcienne domki wysoko nad brzegiem morza, kręte, wąskie uliczki, którymi samochód nie przejedzie, ale osiołek się przeciśnie, kolorowe rybackie łodzie w małej przystani, tawerny, cerkwie i wiatraki na tle bezchmurnego nieba - oto obraz, który przychodzi nam na myśl na dźwięk słów "wyspy greckie". Obraz wyidealizowany, wyśniony, ale najbliższy spełnienia na Cykladach. A wśród Cyklad, z których łatwa dostępność i bliskość Aten uczyniły najpopularniejsze wyspy Grecji, dwie zasługują na szczególną uwagę - Mykonos i Delos.
Dni Kultury Celtyckiej (tym razem połączone z Dniami Europy) 28 i 29 maja po raz szósty odbyły się w Bielsku-Białej. Dni obejmowały kilka imprez w różnych częściach miasta. Jak co roku, pierwszego dnia wieczorem koncerty rozpoczęły w Kamienicy (czyli południowo-zachodniej części miasta) - była to głównie muzyka celtycka, ale pojawiły się też melodie z północnej Hiszpanii - Galicji, Asturii i Kantabrii.
Kolejny raz przedstawiam Państwu własny przekład piosenki. Tym razem jest to „The Gentleman Soldier” („The Sentry Box”) z repertuaru grupy The Dubliners.
W cieszyńskim Ośrodku Kultury Dom Narodowy, w dniach 19 23 listopada odbyły się Dni Kultury Żydowskiej.
Chciałbym zaprezentować moje przekłady dwóch tradycyjnych piosenek irlandzkich „Carrickfergus” i „Dicey Reilly”. Utwory te obecne są między innymi w repertuarze grupy The Dubliners.
Maciej Froński
Po raz kolejny mam przyjemność przedstawić jeden z moich przekładów. Tym razem jest to tradycyjna piosenka irlandzka „Rocky Road to Dublin” wesoła opowieść znana jest między innymi z repertuaru grupy The Chieftains.
Maciej Froński