Huculszczyzna nie od dziś przyciąga. Zawsze intrygowała niespokojne, szukające wrażeń dusze. Ciągle inspiruje twórców malarzy, poetów, muzyków. Dla wielu jej poznawanie stało się pasją życia. Przetoczyły się przez nią tłumy turystów z Polski, którzy poszukują tam, we Wschodnich Karpatach, egzotyki, posmaku innego, bardziej pierwotnego, a może magicznego świata czegoś, co trudno odnaleźć wśród zdeptanych gór.
Wydarzyło się listopadem. Do redakcji nadeszło zaproszenie. Zgrzebny kartonik informował dość tajemniczo o koncercie z niespodziankami. Wiadome było jedno Czeremszyna ma 10 lat i będzie grała sobie na wiwat. Jak tu nie jechać?
Wrocławski Festiwal Kultury Ukraińskiej jest ciekawy przede wszystkim ze względu na różnorodność prezentacji. Jak się okazało, folk zza wschodniej granicy to nie tylko słynne dumki i romanse, ale również liturgiczne śpiewy chóralne i wspaniała twórczość klezmerów.
Żaden skrzypek nie zetrze z pudła skrzypiec osadzonego pod strunami pyłku kalafonii, gdyż straciłby wówczas powodzenie. Jest jak zapasowa pamięć. Kto go usunie, ten zapomni wszystkie, nawet najlepiej znane melodie mówi Roman Kumłyk, jeden z najbardziej znanych muzyków huculskich.
Wydawnictwa poświęcone Huculszcyźnie
Autobus relacji Kołomyja Werchowyna. Jadą panie ze składanymi długimi stołami, które na pierwszy rzut oka wyglądają jak sztalugi okazuje się, że to stoliki do sprzedaży ziarnek słonecznika. Jadą ludzie z rozmaitymi torbami, a jeden facet wtaszcza telewizor owinięty dywanem i ustawia go koło kierowcy na masce silnika. W Kosowie wsiada pani z czterema worami kartofli. Na którymś przystanku, gdzieś w połowie trasy, kierowca wyskakuje zza kierownicy z wiadrem w ręku, wprawnym ruchem zaczerpuje wody z przydrożnego rowu (pełnego po deszczach), dolewa do chłodnicy i jedziemy dalej.
Każda przygoda, ważna podróż, wyprawa ma swoje antypody. Północ odpycha południe, woda walczy z ogniem, ale w niezrozumiały sposób biel przyciąga czerń, śmierć życie... W krańcowościach i przeciwstawieniach przejawia się prawdziwa istota zjawisk życia.
Z ulgą zdjęliśmy plecaki, położyliśmy się na podłodze. Ze świata snu wyrwał mnie kobiecy głos, jak przez mgłę usłyszałam Obudź się, trzeba zabić barana! Na szczęście nasza gospodyni mówiła to do swojego syna. Wstaliśmy wcześnie, żeby niczego nie przegapić. Niecodziennie bywa się na huculskim weselu...
Sławity jego! Tego pozdrowienia jak najszybciej trzeba się nauczyć na Huculszczyźnie w okresie świątecznym. Patrząc na rozbuchany, ludyczny, ludowy karnawał u stóp Czarnohory można sobie wyobrazić, jak to kiedyś wyglądało w polskich wsiach. Dziś w miejskich murach pozostaje nam tylko smętna namiastka w postaci telewizyjnych widowisk czy żebrzących dzieci.
Daleko na południu, ostrym klinem, niby żądłem oszczepu, wcina się Polska w górzystą w tem miejscu ziemię rumuńską. Tam, gdzie kraina wielkich połonin, jak morze otacza szczyty Czywczynu i Rotondułu, Komanowej i Hnytesy leży południowy, słoneczny, barwny cypel naszej ojczyzny. Na skraju jego, ze spychów gór zacienionych świerkowym borem, wypływa Perkałab, aby, wchłonąwszy warkotliwe potoki Szyroki, Tonki i Czorny, a potem zarubieżną Saratę, burzliwym i wartkim Czeremoszem pomknąć na wschód, pojednać się ze swym Czarnym bratem zbiegającym ze zboczy Palenicy, i, niby fosą odgrodziwszy ten szmat prastarej ziemi polskiej od sąsiada, wylać się z hukiem i pluskiem do Prutu, a z nim do Dunaju i do morza Czarnego
O specyfice polskiej ceramiki ludowej świadczy różnorodność wzorów, technik zdobienia, ornamenty, kolorystyka. Wymagania nabywców z czasem stawały się coraz to wyższe, dlatego też garncarze doskonalili swój kunszt rzemieślniczy, podnosili jakość, walor estetyczny, ale i cenę produktów. Toczone na kole garncarskim wyroby uszlachetniali przez powlekanie glazurą, dzięki czemu naczynie nie przesiąkało. Odmienny kształt gliniaków wynikał z ich różnych funkcji. Mleko lub piwo przechowywano w smukłych dzbanach z wyraźnie zaznaczoną wypukłością brzuśca. Z kolei olej czy wódkę w pękatych naczyniach o wąskiej szyjce. Dwojaki, czyli dwa połączone garnki zaopatrzone w duże ucho, służyły do przynoszenia strawy dla pracujących w polu. Uboczną gałąź wytwórczą wielu warsztatów garncarskich stanowiła produkcja zabawek i dewocjonaliów. Rzemieślnicy o uzdolnieniach artystycznych podejmowali się nawet wyrobu figurek świętych patronów.
Przed kilkoma laty przyszedł do poznańskiego oddziału „Gazety Wyborczej” list. Podpisany przez kilkanaście osób z kręgu tutejszego środowiska muzycznego, był polemiką protestem wobec pisanych przeze mnie recenzji. Pretekstem do jego powstania była zaś moja niepochlebna recenzja występu jednej z poznańskich grup jazzowych. Jedna z głównych (choć niesformułowanych wprost) tez była zaś taka, że nie należy pisać źle o tutejszych muzykach (bo dopowiadając jeśli nie my będziemy dobrze pisać, to kto?). Rzecz oczywiście jest zamierzchłą, mało interesującą historią i jeśli do niej dziś powracam to dlatego, że jest z jednej strony anegdotką, która trafnie opisuje pewne mechanizmy „społecznego odbioru muzyki”, z drugiej strony dlatego, że sam jej temat co i raz powraca do mnie, gdy obserwuję tak zwany rynek muzyczny.
Mieszkają w Bukowcu na Huculszczyźnie, niedaleko Werchowyny. Cenieni za surowe, nieupiększane brzmienie, za kontemplacyjne i niepozbawione emocji oblicze swojej muzyki. Mychajło i Mykoła Tafijczukowie opowiadają o huculskim graniu, strojach i o tym, skąd według legendy wzięły się skrzypce.
Z międzynarodowych targów poświęconych muzycznej kulturze tradycyjnej całego świata „Womex” w hiszpańskiej Sewilli, 26 października, dotarła wieść o nominacji dwóch polskich zespołów do corocznych nagród BBC Radio 3.
W środowe popołudnie, 5 listopada, w Klubie „Warecka” w Warszawie odbyło się spotkanie z krakowskim wydawnictwem „Bezdroża”, zorganizowane przez Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników „Globtroter”. Wydawnictwo „Bezdroża” istnieje od 2000 roku i specjalizuje się w mniej znanych i eksplorowanych krajach i regionach Europy Środkowo-Wschodniej i Azji.
XII Festiwal Kultury Ukraińskiej (Białystok Bielsk Podlaski Hajnówka) „Podlaska Jesień” zaprezentował, tradycyjnie już, ciekawy i urozmaicony program. Nam niestety udało się dotrzeć dopiero na trzeci, ostatni dzień festiwalu, do Bielska Podlaskiego. O godzinie szóstej po południu rozpoczął się tam koncert zespołów folkowych.
„Muzyka w Muzeum” warszawski cykl koncertowy, prezentujący muzykę folkową i jej „okolice” powróciła po wakacyjnej przerwie. Zresztą ciężko ją nazwać wakacyjną trwała siedem miesięcy i coraz bardziej obawiano się, że impreza może już nie pojawić się na scenie stołecznego Muzeum Etnograficznego. Strata byłaby znaczna co by nie mówić, po ponad dwuletniej obecności cykl wrósł już na stałe w warszawską scenę folkową.
17 października na pewno przejdzie do historii stołecznych koncertów w klubie „Kopalnia”. Tego dnia, w ramach kolejnej części z cyklu „Echa Celtyckie”, spotkały się grupy The Irish Connection i The Reelium. Tego koncertu musiałem posłuchać „własnousznie” bez wahania wskoczyłem w Gdańsku do pociągu i udałem się do Warszawy.
8 i 9 listopada w Przybędzie na Żywiecczyźnie odbyły się kolejne już Posiady Gawędziarskie, a wraz nimi konkurs gry na unikatowych instrumentach.
Międzynarodowe Międzykulturowe Międzypokoleniowe Spotkania, czyli Singetreffen „Muzyczne Bogactwo Wschodu i Zachodu” miały miejsce majem w Rittergut Lützen-sömmern w Niemczech. To, co podczas nich się działo, łatwo uświadomić sobie, kreując w wyobraźni kilka ruchomych plastycznych kadrów filmowych.
„Orient Lublin” druga edycja festiwalu prezentującego kulturę i muzykę Azji, odbyła się 25 października w lubelskiej „Chatce Żaka”. Całość przedsięwzięcia, w porównaniu z poprzednim rokiem, skurczyła się do jednego dnia, podczas którego zdążono jednak zaprezentować kilka propozycji, tak muzycznych, fotograficznych, tanecznych, jak i co ciekawe kulinarnych. Całość imprezy rozpoczęła się bowiem otwarciem wystawy „Dotykanie Indii”, czemu towarzyszyła degustacja błyskawicznie znikających dań kuchni hinduskiej.
W ramach XII Przeglądu Dorobku Artystycznego Mniejszości Narodowych i Etnicznych „Wspólnota w Kulturze”, który miał miejsce między 23 a 25 października w ośrodku kultury „Arsus” na warszawskim Ursusie (należy go odróżnić od „Etnicznych Inspiracji Wspólnota w Kulturze”, które odbyły się miesiąc później na Rakowcu), piątek poświęcony był w całości kulturze ormiańskiej.
16 listopada, kto tylko w godzinach wieczornych odwiedził Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha” w Krakowie, mógł przenieść się duchem do Tuwy niewielkiego obszaru na granicy Rosji i Mongolii. Sprawcą tegoż był zespół Huun Huur Tu, który w ramach europejskiego tournée gościł także w Polsce. Miejsce wybrane na koncert okazało się być niemalże stworzone dla tej grupy i proponowanej przez nią muzyki. Świetnie zabrzmiały subtelne barwy instrumentów, podobnie zresztą jak i głosy. Tu ukłony w stronę akustyków zrealizowali nagłośnienie dobrze i w sposób dyskretny.
Niedawno zmarły amerykański poeta Leo Connellan podróżował autostopem w latach 50. po USA, nierzadko na rauszu, doświadczając przy tym różnorakich przygód i wrażeń. Zapisywał je na skra-wkach papieru, a po latach zebrał i wydał (pierwsza edycja w 1976) jako poemat autostopowicza „Crossing America”.
Folk irlandzki i ogólnoceltycki wśród fanów muzyki etnicznej ma silną pozycję. „Echa Celtyckie 2” są zatem naturalną kontynuacją pierwszej płyty po jej niezłym (jak na polskie warunki) komercyjnym sukcesie. Brak tu co prawda Dud Juliana, ale za to znalazło się dużo więcej utworów gitarowych Mirka Kozaka (eks-Open Folk) oraz rozbudowanych kompozycji Uli Kapały, która zatrudniła znakomitych muzyków sesyjnych, takich jak Tomasz Hałuszkiewicz z formacji Connor czy Michał Juszkiewicz ze Starej Lipy.
Na przełomie lata i jesieni ukazał się kolejny „Barbarzyńca”. Najnowszy nu-mer zawiera znacznie mniej treści inte-resującej folkowca (w porównaniu choćby z poprzednim), tym niemniej zajrzeć do niego warto.
Prezentowana książka „Tam na Podlasiu. Pieśni ludowe z gminy Borki i ich wykonawcy” jest publikacją naukową dokumentującą podlaski folklor. Zawiera teksty zebranych pieśni i dołączone do nich nuty.
„Bereshit” w języku hebrajskim oznacza „Na początku”; jest to cytat pierwszych słów Księgi Rodzaju „Na początku Bóg stworzył Niebo i Ziemię”. Słowa te stały się inspiracją do skomponowania materiału pod takim tytułem. |
„Green Hypnosis” jest czwartą płytą olsztyńskiego Shannona. Ta muzyczna wyprawa do zielonej krainy zawiera dwanaście utworów muzycznych (65 min.). Zespołowi udało się wyjść poza swą dotychczasową stylistykę muzyczną, jednak jego charakterystyczne brzmienie pozostało. |
Orkiestra Antyczna to zespół realizujący międzynarodowy projekt muzyczny i badawczy powołany w Ośrodku Praktyk Teatralnych Gardzienice przez Tomasza Rodowicza i Macieja Rychłego. Przedsięwzięcie to ma na celu artystyczną realizację najstarszych, niemal nieznanych zapisów muzyki europejskiej. Odczytując współcześnie muzykę antyczną, stawia hipotezy, podejmuje próby interpretacji. Traktując zabytki muzyczne jako inspirację, chce rozpocząć rozmowę o dziedzictwie muzycznym Europy. |
„Celtic” to płyta zespołu, który po raz kolejny gości na łamach „Gadek z Chatki”. Wszystkie utwory zawarte na tym krążku oparte są na tradycyjnej muzyce celtyckiej, a opracowane w nowych aranżacjach muzycznych przez członków zespołu. Jest to składanka utworów z poprzednich wydawnictw grupy płyty „Szkocja” oraz kasety „Shamrock”. Nagrywanie kolejnej płyty zespół zaczyna w grudniu tego roku w studiu Radia Białystok.
13 Festiwal Muzyki Ludowej, 12-14 grudnia 2003