N A J S T A R S Z E P I EŚ N I E U R O P Y
Lublin, 1-3 grudnia 2017
Lublin, centrum Spotkania Kultur
Odchodzą w niebyt polskie tradycje śpiewacze tworzone przez setki lat w lokalnych wspólnotach tradycyjnych. Przyczyn jest wiele: przemiany cywilizacyjne, zmienne mody i preferencje estetyczne, negatywne stereotypy zniekształcające obraz kultury tradycyjnej. Wreszcie – niewielka liczba kontynuatorów pochodzących ze środowisk wiejskich, gdzie przez wieki przekaz tradycji, wiedzy, obyczajów odbywał się bezpośrednio z pokolenia na pokolenie.
Archiwa etnograficzne i muzykologiczne, m.in. w Instytucie Sztuki PAN w Warszawie i na UMCS w Lublinie, zawierają kilkadziesiąt tysięcy pieśni. Czy jest jeszcze dla nich miejsce w dzisiejszej wyobraźni zbiorowej Polaków? Czy istnieje szansa na ocalenie od zapomnienia tych cennych świadectw kultury niematerialnej? Czy współczesny człowiek, wychowywany w innym kodzie kulturowym, potrafi odczytać etyczne i ontologiczne przesłania sprzed setek czy tysięcy lat? Jaki ma sens śpiewanie pieśni, których funkcja była ściśle określona, które były częścią wielkiego porządku lokalnych kultur tradycyjnych? Czy podzielamy jeszcze wiarę Adama Mickiewicza, w to, że pieśń ujdzie cało?
Takie pytania stawiamy od 1999 roku, od początków Międzynarodowego Festiwalu Najstarsze Pieśni Europy. Festiwal był częścią dużego, całorocznego programu Fundacji Muzyka Kresów, obok Letnich Szkół, cykli warsztatów głosowych w dużych miastach Polski, konferencji i prezentacji. Celem tych wszystkich działań była rewitalizacja wiejskich tradycji śpiewaczych.
Z grona kilkuset osób związanych z programem Fundacji wybranych zostało kilkanaście, pochodzących z różnych stron Polski. Stworzyli oni Zespół Międzynarodowej Szkoły Muzyki Tradycyjnej. Zespół w latach 1999-2003 intensywnie pracował nad technikami śpiewu, brał udział w badaniach terenowych, spotykał się z autentycznymi śpiewakami i muzykantami, organizował konferencje naukowe, koncertował i nagrywał albumy. Jednak te aktywności powoli wygasały, członkowie zespołu kończyli studia, podejmowali stałe prace, zakładali rodziny. Wkrótce wokół sióstr Anastazji i Zofii Bernad powstał drugi składu Zespołu.
To naturalne rozstanie okazało się niemal dla każdego twórcy z pierwszego składu jednoczesnym otwarciem nowego etapu w ich indywidualnej drodze w stronę kultury tradycyjnej. W ciągu kilkunastu lat powstały wokół tych osób środowiska, organizacje, które realizowały już własne, wieloletnie i często międzynarodowe programy skierowane w stronę kultury tradycyjnej. Dzięki ich działalności muzyka tradycyjna w warunkach miejskich zaczęła tworzyć wspólnoty, ujawniać talenty, uwalniać energię i artykułować indywidualną ekspresję.
Tegoroczna edycja festiwalu nosi tytuł Powrót śpiewaków i jest poświęcona tym artystom. Z dużą przyjemnością zapraszamy na ich koncerty. Uczuciu radości, że ten swego rodzaju eksperyment kulturowej transplantacji się udał, towarzyszy świadomość, że to na nich spoczywa teraz misja przekazywania wartości zapisanych w kulturze tradycyjnej. Życzymy by odkrywała ona to, co w nich i ich uczniach najlepsze. Łącząc to co było, z tym co nadchodzi.
Monika Mamińska, Jan Bernad
N A J S T A R S Z E P I E Ś N I E U R O P Y
Lublin, 1-3 grudnia 2017
P R O G R A M
1 grudnia 2017 (piątek)
godz. 17.00 Centrum Spotkania Kultur/ Scena Sali Operowej / CSK
Koncert Klaudii Niemkiewicz z zespołem w składzie:
Gutek Zegier
Łukasz Dippel
Koncert Marcina Lićwinko z towarzyszeniem
Grzegorza Jurgucia
Koncert Moniki Mamińskiej z zespołem w składzie:
Joanna Belzyt
Marianna Bartnik
Magdalena Jakubowska
Renata Krawczyk
Anna Szymańska
godz. 21.00 foyer Sali Operowej / CSK
NOC TAŃCA – tradycyjne tańce litewskie, Zespół DUJA (Wilno)
2 grudnia 2017 (sobota)
godz. 17.00 Centrum Spotkania Kultur / Scena Sali Operowej / CSK
Koncert Joanny Gancarczyk z zespołem w składzie:
Marta Domachowska
Agata Butwiłowska
Maria Stępień
Katarzyna Rosik
Koncert Agnieszki Szokaluk-Gorczycy z zespołem w składzie:
Anna Psuty-Zając, Zofia Szyrajew, Agata Turczyn
Koncert Jagny Knittel z zespołem w składzie:
Julita Charytoniuk, Ewa Grochowska, Joanna Górska, Justyna Piernik, Joanna Gancarczyk
Koncert Anny Psuty- Zając z zespołem w składzie:
Agnieszka Szokaluk-Gorczyca, Zofią Szyrajew
Koncert Zofii Szyrajew z zespołem w składzie:
Agnieszka Szokaluk-Gorczyca, Anna Psuty-Zając
Koncert Joanny Górskiej z zespołem w składzie:
Anna Jakowska, Cezary Szymański, Justyna Piernik, Jagna Knittel, Klaudia Niemkiewicz, Anna Psuty - Zając, Zofia Szyrajew, Ewa Grochowska
godz.21.00 foyer Sali Operowej / CSK
NOC TAŃCA - tradycyjne tańce białoruskie, kapela Alesia Łosia (Mińsk)
3 grudnia 2017 (niedziela)
godz. 17.00 Centrum Spotkania Kultur/ Scena Sali Operowej / CSK
Koncert Anastazji Bernad solo
Koncert Olgi Chojak solo
Koncert Justyny Piernik z zespołem w składzie:
Joanna Górska, Anna Jakowska, Jagna Knittel, Ewa Grochowska, Cezary Szymański, Maciej Żurek
Koncert Macieja Żurka z zespołem w składzie:
Robert Burdalski, Marek Szwajkowski, Antek Hasso
godz.21.00 foyer Sali Operowej / CSK
NOC TAŃCA - tradycyjne tańce ukraińskie i polskie: zespół US Orchestra (Kijów), kapela Macieja Żurka (Olsztyn)