„Próba odtworzenia żydowskiej muzyki granej na wsiach przypominała pracę archeologa, który z kilku skorup odtwarza garnek. Prawdziwym zaskoczeniem były dla mnie żydowskie mazurki i oberki, które grali i tworzyli sławni żydowscy muzycy.
Płyta składa się z dwóch części. Pierwsza to nagrania terenowe muzykantów wiejskich, którzy albo uczyli się muzyki u Żydów i grali na żydowskich weselach, albo podsłuchiwali kapele żydowskie. To: Franciszek Racis, Marian Pełka, Marian Bujak, Bronisław i Stanisław Dudka, kapela Katarzyny Koziny, Jan Rogoliński, kapela Józefa Żaczkiewicza, Józef Kasiak, Antoni Wrzesień, Aleksander Nowakowski, Józef Depo, Stanisław Głaz, Kapela z Maciejowic i śpiewaczka Władysława Dycha.
Druga część to nagrania koncertowe z Muzeum Polin. To wspólne muzykowanie braci Wójcików i kapeli Niwińskich w mazurkach od Simsiów. To polka „Aj waj” grana przez Stanisława Głaza i kapelę Macieja Filipczuka i Ewy Grochowskiej – Boygn trio. W tej części Władysława Dycha przypomniała pieśń weselną w jidysz.
Pozostała część koncertu to utwory młodych muzyków z miasta – tych już wymienionych oraz Kompanii Janusza Prusinowskiego, Ani Brody, kapeli Diabubu, Ewy Grochowskiej. Grali, śpiewali żydowski repertuar, ale nie ten ograny klezmerski, tylko polskich Żydów z małych miasteczek i wsi. Poprosiłem muzyków, żeby zagrali muzykę żydowską, którą fragmentarycznie zapisał Oskar Kolberg, i taką, którą sami znaleźli w czasie badań na wsi albo korzystając z archiwów. Odzew był znakomity. Młode pokolenie postrzega tę muzykę jako kawałek swojej tożsamości”
Andrzej Bieńkowski
Playlista:
Nagrania archiwalne - Archiwum Muzyki Wiejskiej fundacji Muzyka Odnaleziona
1. Taniec żydowski
Franciszek Racis (ur. 1922) 1. skrzypce, Sylwester Jaśkiewicz 2. skrzypce, Zbigniew Racis bębenek
Jasionowo, powiat suwalski 1992
2. Polka Żydówka
Marian Pełka (ur. 1936) harmonia pedałowa, Augustyn Szymański skrzypce, Jan Wochniak baraban
Kłudno, powiat przysuski 2003
3. Mazurek Simsiów
Marian Bujak (ur. 1920) skrzypce, Władysław Ołub bębenek
Szydłowiec, 1992
4. Polka „Żyd w beczce”
Bronisław Dudka (ur. 1918) 1. skrzypce, Tadeusz Dudka 2. skrzypce, żona T. Dudki bębenek
Zdziłowice, powiat janowski 2006
5. Żydowska piosenka weselna
Bronisława Dycha (ur. 1930) śpiew
Zdzisławice, powiat janowski 2006
6. Polka „Żyd w beczce”
Katarzyna Kozina (ur. 1927) 1. skrzypce, Walerian Kozina 2. skrzypce, Zdzisław Kozina bębenek
Chrzanów, powiat janowski 1997
7. Polka żydowska, oberek Mendla, opowiadają muzykanci
Jan Rogoliński (ur. 1907) skrzypce, Józef Lament bębenek
Gózd, powiat białobrzeski 1987
8. Polka „Szabasówka”
Józef Żaczkiewicz (ur. 1914) skrzypce, Stanisław Żak akordeon, Stanisław Dembowski klarnet, Tadeusz Major baraban
Turobowice, powiat rawski 1988
9. Polka „Żydówka”
Józef Kasiak (ur. 1923) skrzypce, Tadeusz Jedynak basy, Józef Kądziela bębenek
Przystałowice Małe, powiat przysuski 1986
10. Ober żydowski
Antoni Wrzesień (ur. 1914) skrzypce
Gliniec, powiat przysuski 1997
11. Polka „Żydówka”
Aleksander Bobowski (ur. 1918) skrzypce, Henryk Zacharski basetla, Czesław Chojnacki bębenek
Skrzypek urodził się w Dybkach w powiecie ostrowskim (Puszcza Biała)
Dąbrowy, powiat świecki 1996
12. Tańce żydowskie
Aleksander Nowakowski (ur. 1905) skrzypce
Tomaszów Mazowiecki, 1987
13. „Szabasówka” - taniec żydowski
Stanisław Głaz (ur. 1933) skrzypce, Stanisław Denis bębenek
Dzwola, powiat janowski 1997
14. Polka „Żydówka”
Kapela z Maciejowic: Stefan Sygocki (ur. 1925) harmonia, Antoni Cichecki, Jan Cytryniak i inni…
Nagrania podczas Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych, Kazimierz 1996
15. Polka „Żydówka”
Józef Depo (ur. 1907) skrzypce
Nauczył się jej w wojsku w Sandomierzu.
Budki, powiat szydłowiecki 1997
Nagrania z koncertu/zabawy w Muzeum POLIN, 25 listopada 2016
16. Mazurek Simsiów
Marian Wójcik (ur. 1939) organki, Tadeusz Wójcik (ur. 1935) skrzypce, Mariza Nawrocka basy, Agnieszka Niwińska bębenek
Oberek grany przez Łukasza Wójcika ojca - repertuar kapeli braci Wójcików z Zakrzewa koło Radomia.
17. Polka żydowska "Aj waj"
Stanisław Głaz skrzypce, Ewa Grochowska skrzypce, Maciej Filipczuk skrzypce, Kamil Owczarek wiolonczela
Polka, której Głaz nauczył się od ojca w Dzwoli.
18. Taniec żydowski od Przysuchy, z tomu „Radomskie” Oskara Kolberga
Kapela Niwińskich w składzie: Mateusz Niwiński skrzypce, Angela Zajtsewa skrzypce, Mariza Nawrocka basy/śpiew, Agnieszka Niwińska bębenek
19. Mazur „Żydek”
Kapela Niwińskich w składzie: Mateusz Niwiński skrzypce, Angela Zajcewa skrzypce, Mariza Nawrocka basy/śpiew, Agnieszka Niwińska bębenek
Mazurek z repertuaru Mariana Bujaka, który nauczył się tego mazura od Simsiów.
20. „Był tu Lajbus fałszywy”
Ania Broda śpiew, cymbały
Piosenka z Warmii, z Jonkowa. Śpiewana przez Emilię Berger, zapisana w 1951 roku (zapis nutowy ISPAN).
21. Polka żydowska
Boygn trio w składzie: Ewa Grochowska skrzypce, Maciej Filipczuk skrzypce, Kamil Owczarek wiolonczela
Polka z repertuaru kapeli Stefana Moskala (ur. 1918) w Białej koło Janowa Lubelskiego/Archiwum Muzyki Wiejskiej (płyta wyd. Muzyka Odnaleziona Jadąc przez Roztocze).
22. Polka żydowska
Boygn trio
Polka z repertuaru kapeli Bronisława Dudki ze Zdziłowic/Archiwum Muzyki Wiejskiej.
23. Piosenka żydowska w jidysz
Ewa Grochowska śpiew
Piosenka usłyszana od Józefa Honiga (ur. 1917) z Piask koło Lublina.
24. Mazur żydowski
Diabubu w składzie: Bartosz Puliński harmonia 3-rzędowa, Jakub Stefanowicz skrzypce, Jakub Korona baraban
Mazur z tomu „Łęczyckie” Oskara Kolberga.
25. Polka „Żydóweczka Frajda”
Diabubu, śpiewa harmonista Bartosz Puliński
Pieśń Zydówecko frajdo pojedzies ty z nami śpiewana przez Annę Wróbel, zapisana w 1959 roku w Bocheni/nagrania ISPAN (płyta Muzyka Ocalona).
26.Taniec żydowski
Janusz Prusinowski Kompania: Janusz Prusinowski skrzypce, cymbały, Szczepan Pospieszalski trąbka, Piotr Zgorzelski basy, Piotr Piszczatowski baraban
Taniec z tomu „Mazowsze” Oskara Kolberga.
27. Polka „Żydówka” od Henryka Kretowicza z Głogowa Małopolskiego
Janusz Prusinowski Kompania
Nagrania Piotra Piszczatowskiego w latach 1990. w domu Kretowicza.
Utwory archiwalne 1-15 pochodzą z Archiwum Muzyki Wiejskiej
fundacji Muzyka Odnaleziona/badania Andrzeja Bieńkowskiego.
Utwory 16-27 zostały nagrane podczas koncertu 25 listopada 2016 roku w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.
Realizacja nagrań, mix | Jacek Gruszka / Muzeum POLIN
Mastering | Tadeusz Sudnik
Teksty i opracowanie płyty | Andrzej Bieńkowski
Redakcja | Katarzyna Pałyska
Fotografie z badań terenowych | Andrzej Bieńkowski
Fotografie z koncertu | Magda Starowieyska / Muzeum POLIN
Opracowanie graficzne | Czarna Kura
Wydawca | Wydawnictwo Muzyka Odnaleziona
ISBN 9 7 8 - 8 3 - 9 4 8 2 0 8 - 0 - 0
Warszawa 2017
NR katalogowy K008
Seria Krewni/Znajomi
© fundacja Muzyka Odnaleziona
© Muzeum POLIN
© Andrzej Bieńkowski