Jan Kmita Skrzypek z Przystałowic Małych

Monograficzna płyta przedstawiająca muzyczną twórczość kajockiego skrzypka Jana Kmity z Przystałowic Małych (pogranicze Radomsko-Opoczyńskie) jest kolejnym wydawnictwem z serii „Krainy Muzyczne", dedykowanej tradycjom instrumentalnym i śpiewaczym obszaru współczesnego województwa Mazowieckiego.

Na płycie znalazły się kajockie melodie taneczne, pieśni, opowieści Jana Kmity i towarzyszących mu wykonawców: Józefa Porczka, Stanisława Bielawskiego, Jana Wochniaka, śpiewaczki z Gałek Rusinowskich: Marii Pęzik, Zofii Kucharczyk i Marii Siwiec oraz uczniów i przyjaciół: Mateusza Niwińskiego, Agnieszki Niwińskiej, Dominiki Oczepy, Krystiana Pisowicza.

Płyta została wydana w grudniu 2017 r. przez Stowarzyszenie Akademia Łucznica, z inicjatywy Mateusza Niwińskiego, we współpracy i ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego.

 

JAN KMITA to skrzypek pochodzący z „mikroregionu kajockiego”- wsi Przystałowice Małe, leżącej na północ od Przysuchy. Urodzony w 1936r. reprezentuje starą, archaiczną manierę gry charakterystycznych dla regionu oberów zwanych niekiedy mazurami. Grę na skrzypcach zaczynał będąc kilkuletnim chłopcem, przysłuchując się melodiom wygrywanym podczas wesel czy zabaw w remizie, by już w wieku dwunastu lat wystąpić po raz pierwszy jako skrzypek weselny.

Cechuje go żywiołowa, transowa improwizacja na temat znanych w regionie motywów. Swą muzyczną opowieść snuje już od ponad sześćdziesięciu lat, zdążył w tym czasie wygrać co najmniej trzysta wesel. W przeciągu swej kariery grywał zarówno jako solista, jak i współtworząc kapele wraz z rozmaitymi muzykantami z regionu: z harmonistą Janem Michalskim z Klwowa, z Florianem i Józefem Porczkami z Nieznamierowic, z Mieczysławem Gwiazdą z Ligęzowa, z Walentym i Mieczysławem Kędzierskimi ze Rdzuchowa, ze Stanisławem Rojkiem z Przysuchy, ze Stanisławem Przybyszewskim ze Skrzyńska, ze Sławomirem Lesiakiem i z Tadeuszem Lipcem z Wygnanowa. Od wielu lat grywa również z zespołem śpiewaczym „Gołcunecki” z pobliskiej wsi – Gałki Rusinowskie, oraz w duecie ze śpiewaczką Marią Siwiec lub Marią Pęzik.

Wielokrotnie występował podczas festiwali i imprez folklorystycznych – zarówno regionalnych, jak i ogólnopolskich – podczas których został uhonorowany licznymi nagrodami, m.in. w konkursie Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym, gdzie zdobył pierwszą nagrodę z harmonistą Tadeuszem Lipcem w 2015r.
Kapela Jana Kmity w roku 2015 została uhonorowana Nagrodą im. Oskara Kolberga ”Za zasługi dla kultury ludowej”, uznając kajockiego skrzypka za wybitnego przedstawiciela środowiska kultury tradycyjnej. W 2017 roku Jan został stypendystą Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Unikalny styl gry Jana Kmity od lat przyciąga wielu młodych ludzi zainteresowanych tradycjami polskiej wsi, którzy próbują zgłębić tajniki warsztatu mistrza. Są to twórcze spotkania na styku światów – wielkiego, biegnącego miasta i ginącego już we wspomnieniach czasu świetności muzykanckiego grania.