Święto wolności w Gorajcu! – Dzień Wolności Chłopskiej – 17 maja 2025
Niewielka podkarpacka wieś Gorajec po raz 177. organizuje wyjątkowe święto wolności ludowej, upamiętniające rocznicę zniesienia pańszczyzny – moment jednej z najważniejszych rewolucji społecznych na polskiej wsi. W czasach, gdy historia ludowa odzyskuje należne miejsce w opowieści o Polsce, Dzień Wolności Chłopskiej staje się symbolem pamięci o wolności, równości i społecznej sprawczości.
Dlaczego warto pojechać do Gorajca?
Wieś Gorajec – dziś licząca zaledwie kilkudziesięciu mieszkańców – jest prawdopodobnie jedynym miejscem w Polsce, gdzie wciąż uroczyście obchodzi się rocznicę zniesienia pańszczyzny. Przed II wojną światową podobne uroczystości odbywały się w wielu galicyjskich wsiach. W Gorajcu tradycja przetrwała i – dzięki determinacji Stowarzyszenia Folkowisko – rozkwita na nowo.
W sercu wsi stoi monumentalny krzyż pańszczyźniany z 1850 roku, z zachowanymi inskrypcjami mówiącymi o radości chłopów po uwolnieniu z półniewolnictwa. Lokalna legenda głosi, że pod krzyżem zakopano kajdany i księgi obowiązków pańszczyźnianych – symbole dawnej niewoli. Już niebawem archeolodzy z Rzeszowa przeprowadzą tu badania, żeby sprawdzić, czy to prawda.
Dzięki tym świadectwom oraz zaangażowaniu społeczności lokalnej, Gorajec stał się żywym pomnikiem wolności ludowej – miejscem, które co roku przyciąga ludzi spragnionych autentycznej opowieści o przeszłości: pełnej emocji, nadziei i odradzającej się wolności.
Co się będzie działo 17 maja?
Świętowanie w Gorajcu – to dzień pełen śpiewu, muzyki, rozmów i wspólnego przeżywania historii.
To prawdziwy wehikuł czasu i swoisty uniwersytet ludowy! Wieś wypełni się śpiewem takich zespołów jak Niezapominajki, Dola, czy Chłopki. Opowieści o dawnych czasach snuć będą Michał Rauszer etnograf, autor "Bękartów pańszczyzny", profesor Bohdan Hud historyk Uniwersytetu warszawskiego i Lwowskiego, który opowie o przyczynach buntów chłopskich, Katarzyna Chodoń etnolożka i badaczka pieśni ludowej, oraz autorzy nowowydanego albumu (Nie)widzialne Pomniki Pańszczyzny - Magdalena Zych i Wojciech Wilczyk. Każdy z uczestników Dnia Wolności Chłopskiej będzie mógł nauczyć się od twórczyń ludowych technik wykonywania kwiatów z bibuły, czy od Darii Aloshkiny sztuki ludowych wycinanek.
Najważniejszą gościnią wydarzenia będzie autorka bestselerowej książki “Chłopki” Joanna Kuciel-Frydryszak.
A na zakończenie gości do tańca podczas potańcówki w starej wiejskiej stodole poprowadzi Kapelą Fajerka!
Dlaczego to wydarzenie jest wyjątkowe?
"Wydarzenie wpisuje się w szeroki zwrot ludowy, który obserwujemy obecnie w polskiej kulturze. Rosnące zainteresowanie historią wsi, odkrywanie własnych korzeni i prawdziwego dziedzictwa sprawia, że Dzień Wolności Chłopskiej w Gorajcu ma olbrzymi ładunek kulturotwórczy" – podkreśla Marcin Piotrowski, prezes Stowarzyszenia Folkowisko.
Folkowisko pokazuje, jak ważne wydarzenia w historii Polski można świętować radośnie i wyjątkowo. Cieszmy się i radujmy z uzyskanej wolności tak, jak robili to nasi przodkowie w 1848 roku!
Kiedy? 17 maja 2025
Gdzie? Chutor Gorajec, woj. podkarpackie
Niech wolność popłynie z Gorajca na cały świat!
PROGRAM
Warsztaty:
15.00-16.00 - kwiaty z bibuły - Maria Czachur
16.00-18.00 - wycinanka z Darią Aloshkiną
18.00-19.00 - śpiew ludowy z Janiną Obirek i Katarzyną Chodoń
Spotkania i opowieści:
15:00 - Marcin Piotrowski o zniesieniu pańszczyzny w Gorajcu
15.15 - Joanna Kuciel Frydryszak - książka Chłopki
16.00 - Niezapominajki
16.30 - Bohdan Hud
17.00 - Katarzyna Chodoń
17.30 - Dola
18.00 - Michał Rauszer
18.30 - Magdalena Zych i Wojciech Wilczek
19.00 Chłopki
20.00 potańcówka z Fajerką
22:00 procesja pod krzyż pańszczyźniany