Sygnalistyka wojskowa jest szczególnym zjawiskiem muzycznym. Jednak dotychczas nie poświęcono jej pracy o charakterze muzykologicznym. O rozwoju historycznym polskiej sygnalistyki, wykorzystywanych dla jej celów instrumentach oraz o typach i roli, jaką spełniały w polskim wojsku sygnały, pisze Piotr Dorosz.
Grywając w brydża, Karol Szymanowski potrafił przerwać rozgrywkę, gdy usłyszał dolatującą z ulicy muzykę góralską. Do gry wracał dopiero wtedy, gdy śpiew ucichł. Zdarzało się to także, gdy twórca „Harnasiów” przez otwarte okno Atmy usłyszał odgłosy dobiegające z ulicy, „[…] przerywał rozmowę i mówił: »słuchaj, jak górale krzyczą«„ – wspominał kompozytor i krytyk muzyczny Zygmunt Mycielski.
Z całej sytuacji komunikacyjnej, która kształtuje się w momencie nagrania terenowego, zostaje trzy-, czterominutowy zapis, odtwarzany później z płyty winylowej, CD lub pliku dźwiękowego. Tak działa łagodne i konieczne kłamstwo medialnej reprezentacji, na tym polega jeden z najstarszych zabiegów na materiale znaczeniowym, synekdocha, uważana za rodzaj metonimii, co oznacza, że całość zastępujemy częścią. Łatwo możemy dostrzec, że właściwie każde nagranie dźwiękowe jest w pewnym sensie „samplem”; próbką całej sytuacji, z której odrzucono bogatsze konteksty.
W 1991 roku na dawnym królewskim zamku, w dawnej stolicy Węgier Wyszehradzie, utworzono tzw. Trójkąt Wyszehradzki, obejmujący Polskę, Węgry i Czechosłowację, a od 1993 roku, jako Grupa Wyszechradzka Polskę, Węgry, Czechy i Słowację. To międzynarodowe zrzeszenie inicjowali prezydenci objętych nim państw, nawiązując do odbywających się w tym samym miejscu już w latach trzydziestych XIV wieku spotkań królów Polski, Węgier i Czech.
Współczesna czeska scena muzyczna jest wynikiem niezbyt prostych historycznych zależności, znanych polskiemu czytelnikowi z własnego podwórka oba kraje dzieliły na przestrzeni ostatnich pięćdziesięciu lat podobne doświadczenia kulturowe i polityczne. W większości reżimów totalitarnych Europy Wschodniej muzyka ludowa stała się narzędziem politycznej manipulacji. Spotaniczność zastąpiono rutyną wspieranych przez państwo zespołów folklorystycznych, tworzonych według wzoru sowieckiego, w którym choreografia i trening całkowicie wypierały indywidualizm wyrazu.
Podobniejak i w innych krajach, węgierska muzyka ludowa ma znacznie więcej barw, niż związane z nią stereotypy. Obserwatorowi z oddali w pierwszej kolejności przychodzi na myśl wiejska kapela smyczkowa i nie jest to asocjacja zbyt odległa od rzeczywistości jednakże faktyczny obraz węgierskiej muzyki ludowej jest znacznie bardziej złożony, tak jak i polska muzyka ludowa nie składa się z samych mazurków.
"Can't Give You Anything But Love" to "Koniczynka", a "Summertime" to "Miała Maryś kochaneczka" - w okresie najgorszego stalinizmu kierownicy polskich orkiestr rozrywkowych nadawali amerykańskim standardom, raczej niemile widzianym, swojskie, ludowo brzmiące nazwy - niekoniecznie zadając sobie trud przybliżonego nawet tłumaczenia. Dzięki temu wyrafinowanemu kamuflażowi omijano problemy z cenzurą, a powojenna publiczność mogła dostać upragniony jazz. Cóż, pierwsze zetknięcie zachodniej muzyki z polską "ludowością" i od razu tak powierzchowne potraktowanie tematu
Muzyka odgrywała istotną rolę w życiu starożytnych Egipcjan,zarówno w sferze prywatnej, jak i publicznej. Towarzyszyła obrzędom,szczególnie pogrzebowym, podczas świąt i procesji religijnych.Muzycy przygrywali w świątyniach, na dworze faraona,brali udział w paradach wojennych i bitwach. W niniejszymartykule pokrótce przedstawię staroegipskie instrumentyz punktu widzenia filologa-orientalisty.
Współczesność jest łaskawa dla ginącej śmiercią naturalną sztuki ludowej. Wielu dzisiejszych artystów i projektantów zwraca się ku niej, szukając czegoś świeżego, niewyeksploatowanego, oryginalnego. Nie pozwala nam tym samym o niej zapomnieć, reanimując niektóre obszary jej dorobku. Ta nierozerwalnie złączona z obrzędowym porządkiem sztuka zaczęła zanikać wraz z rozwojem designu. Paradoksalnie design ten przywraca ją z powrotem do życia, eksploatując jej dobytek i dopasowując go do dzisiejszych form i norm stylowych.
Muzyka odgrywa bardzo ważną rolę w każdej kulturze. Każda z grup etnicznych na całym świecie ma odrębne pojęcie muzyki, a co za tym idzie, różne przedmioty oraz instrumenty, którymi każda z nich oddaje swoją muzykalność oraz przekazuje informacje o uczuciach.
Najstarsze źródła wspominające o tańcach góralskich pochodzą dopiero z połowy XIX wieku. W 1846 roku w piśmie "Przyjaciel Ludu czyli Tygodnik Potrzebnych i Pożytecznych Wiadomości" ukazał się artykuł "Górale w Tatrach mieszkający". Znaleźć tam można fragment poświęcony tańcowi: "Lubo tańce tego narodu są znane w całéj Polsce, jednakowoż trudno je opisać. Najzręczniejszy z tańcerzy stawa w środku towarzystwa, robi nogami i całém ciałem wiele różnych poruszeń, i rzuca znacznie wysoko siekierkę, którą trzyma w ręku; a im jest zręczniejszy w schwytaniu jéj, tém więcéj otrzymuje oklasków".
Pieśni pogrzebowe stanowią w tradycji ludowej integralną część obrzędowego żegnania osoby zmarłej, odchodzącej ze świata żywych. Gatunek ten za Jackiem Kolbuszewskim rozumie się szeroko - są to śpiewy wykonywane nie tylko bezpośrednio podczas pogrzebu w kościele i na cmentarzu, ale także w czasie poprzedzającym sam pochówek i w trakcie spotkań w domu zmarłego (tzw. czuwanie, puste noce), jak również w okolicznościach wspominania nieżyjącej osoby, w czasie spotkań tuż po pogrzebie (tzw. boży obiadek, konsolacja, stypa) lub jakiś czas po nim (np. dziewięć dni później).
Międzynarodowe (interkulturowe: międzyetniczne, międzyregionalne) festiwale folklorystyczne składają się na wielobarwny, współczesny ruch folklorystyczny. Te mocno już dziś ugruntowane i wyspecjalizowane cykliczne wydarzenia społeczno-kulturowe z bogactwem i różnorodnością zachowań i działań folklorystycznych tworzą synkretyczny i jednocześnie zuniwersalizowany kompleks strukturalno-organizacyjny. Z drugiej jednak strony zakres, przebieg, forma, liczba i znaczenie owych festiwalowych działań zależą w dużej mierze od założeń programowych konkretnych organizatorów, interpretacji, ocen i rekomendacji naukowców i specjalistów folklorystycznych, specyfiki i podejścia uczestników (zarówno wykonawców, jak i publiczności), a wreszcie od samego miejsca kulturowego, w którym dany festiwal się odbywa. Dodatkowo każde takie interkulturowe wydarzenie może być bardzo różnie rozumiane przez całe wielobarwne środowisko składające się na jego obraz.
Rzeczywistość folklorystyczna ulega obecnie coraz większej fragmentaryzacji i zróżnicowaniu. Do powstawania jej kolejnych nurtów i kierunków w dużej mierze przyczyniają się dziś festiwale. Jednocześnie pojawia się przekonanie, że dzięki nim możliwe jest dalsze funkcjonowanie samego folkloru - tzw. drugi byt, jego drugie życie. Wyniki przeprowadzonych przeze mnie badań terenowych dowodzą jednak, że kwestia ta jest o wiele bardziej złożona. Z pewnością nie można skonstatować, że folklor i jego "nowe formy" żyją jedynie w efekcie stworzonej dla nich widowiskowej przestrzeni ekspozycji, której kwintesencją są festiwale.
Pierwszy zapis dowodzący obecności romskiej grupy etnicznej na ziemiach Królestwa Węgier pochodzi z wieku XII1, zaś najstarsze świadectwo działalności romskich muzyków na tych terenach - z końca wieku XV3. Ponadto, począwszy od końca XV w., Romowie przebywający na terenach dzisiejszej Słowacji, zmuszani byli do porzucania wędrownego trybu życia i osiedlania się3 (przypomnijmy, że właśnie wtedy rozpoczęła się również kolonizacja wołoska4). W związku z powyższym, zasadną wydaje się być stwierdzenie, że muzycy romscy brali udział w kształtowaniu się słowackiego folkloru muzycznego od samego początku.
Choinka, czyli drzewko iglaste, tradycyjnie przybierane na czas świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku, trafiła na ziemie Polski zaledwie przed dwustu laty. Jest więc zwyczajem młodym, lecz co ciekawe dla badacza kultury powszechnym dziś na całym obszarze Polski i wśród wszystkich warstw społecznych. Na przykładzie dziejów tego zwyczaju można śledzić mechanizmy ewolucji polskiej kultury ludowej i narodowej, podlegającej wpływom sąsiednich nacji, grup wyznaniowych i społecznych. Na przykładzie zaś symboliki choinki można badać efekt twórczego zderzenia ideologii chrześcijańskiej z archaicznym mitycznym i magicznym systemem symbolicznym. Celem artykułu jest nakreślenie sposobu, w te dwie wizje świata współcześnie nakładają się i uzupełniają w zwyczaju wigilijnej jodełki.
Pieśń była nieodłącznym elementem niematerialnej kultury każdej społeczności. Człowiek wzrastający w kulturze tradycyjnej rozwijał się w otoczeniu muzyki, był w niej zanurzony dosłownie od narodzin.
Historia Lublina jako miasta zaczyna się w czasach średniowiecznych, kiedy to w 1317 r. otrzymał prawa miejskie i stał się własnością królewską. Nie jest do końca pewne kiedy ludność żydowska pojawiła się w tych rejonach, jednak ślady jej obecności sięgają aż IX wieku, czego dowodem mogą być znaleziska w postaci monet kufickich, które zdaniem badaczy są pozostałościami po karawanach kupieckich przechodzących przez tereny lubelskie w IX i X wieku.
Zwyczaj wspólnego rozpalania ognia i zabaw przy nim, połączonych z tańcem w kręgu, skokami przez płomień, śpiewem i zalotami młodych, praktykowano na Lubelszczyźnie podobnie jak w całej Polsce (z wyłączeniem tylko jej kresów zachodnich) w okresie letniego przesilenia słonecznego. Zwyczaj jest bardzo stary, poświadczony jako pogański przez Jana Długosza (XV w.), potem Macieja Stryjkowskiego i Marcina z Urzędowa (XVI w.), w XIX wieku przez Józefa Gluzińskiego i Oskara Kolberga (XIX w.).
W ostatnich latach etnodizajn, zwany też ,,projektowaniem zakorzenionym", stał się bardzo modny. Przeżywamy wielką falę zainteresowania folklorem - w dużym stopniu dzięki młodemu pokoleniu projektantów. Wydawać się może, że jest to kolejny powrót mody, która raz na jakiś czas wpływa na estetykę naszego otoczenia, nadając jej nieco babcinego uroku rodem z Cepelii. Jednak pojawia się coraz więcej głosów, że tak nie jest, i że współczesne przedmioty nawiązujące formą do tradycji są realizacją nowej idei ,,dialogu pomiędzy ginącym rzemiosłem a nowoczesnym projektowaniem". Czy na pewno nowej?
){kind=link}