W ręku trzymam nietuzinkową książkę – Pociąg pośpieszny KARPATY/POGÓRZE do Krynicy-Zdroju i Przemyśla Głównego. Almanach podwójny za rok 2019 i 2020 – wymyśloną, zredagowaną i wydaną przez Piotra Wiesława Rudzkiego we współpracy z wydawnictwem Bernardinum. To publikacja o charakterze podróżniczo-kolejowo-literackim, stanowiąca pozycję nr 2/3 pomorskiego projektu poetyckiego PANTOGRAF.
Na Kapeli ze Wsi Warszawa ciąży odpowiedzialność najpopularniejszego polskiego zespołu w nurcie world music. Zatem każdy ich nowy album staje się wydarzeniem, a jednocześnie punktem odniesienia dla aktualnej sceny muzycznej. W końcu mało która polska kapela folkowa ma szansę zaistnieć poza swoim naturalnym habitatem, a KzWW udało się to jak mało komu. Ich najnowsza płyta „Uwodzenie” wydana przez niezależną wytwórnię Karrot Kommando w listopadzie 2020 roku prezentuje nietuzinkową koncepcję i dowodzi, że zespół cały czas ma coś nowego i sensownego do powiedzenia.
Jak w przypadku każdego albumu Karoliny Cichej oczekiwania są dość spore. Jej poprzednie produkcje solowe i realizowane przy udziale innych artystów budziły zainteresowanie i pozytywne reakcje krytyków. Wydana we wrześniu 2020 roku płyta „Tany” dystrybuowana przez Kayax przyciągnęła miłośników folku i gatunków pokrewnych, zwłaszcza że Cichej towarzyszą gwiazdy kultury popularnej kojarzonej nie tylko z nurtem muzyki ludowej, ale też popu i piosenki aktorskiej.
W szkole podstawowej uczono mnie, że w języku polskim występują różne dialekty i gwary i na przykład – ha, ha, ha – Góral z Kaszubem to się nigdy nie dogadają. Nie wiem, jak to jest obecnie. Zresztą Kaszubi zdążyli już uznać, że ich etnolekt jest językiem zupełnie oddzielnym od polszczyzny, a w tym roku swój debiutancki zbiór wierszy wydała Małgorzata Wątor, z pochodzenia Kaszubka z góralskimi korzeniami, rocznik 1986.
Opowieść o płycie „Chojze – Widzący z Lublina” rozpocznę od kilku ogólnych słów na temat repertuaru, który się na niej znalazł. Są to nigunim oraz zemirot – żydowska muzyka paraliturgiczna. To pieśni, które religijny Żyd śpiewa nie tylko i nie tyle w synagodze, a w domu, na przykład w czasie szabatu czy świąt. Niguny mogą być wykonywane w ogóle bez słów – jak „Rikud Gur”, który znalazł się na tej płycie. Są w tym utworze sylaby – „ja-da-daj ja-da-di-di-daj”. Tekst zemirot to zazwyczaj krótka modlitwa.
„Mody i kody” to już trzynasty album w karierze Orkiestry św. Mikołaja. Od czasu „Muzyki gór”, wydanej w roku 1992, minęło niemal ćwierć wieku. Wydaje się, że zespół przeszedł długą drogę – zmieniał się skład osobowy, a wraz z nim instrumentarium oraz styl. Nowa płyta Orkiestry ukazuje, że od ponad 20 lat grupa cały czas poszukuje nowych rozwiązań dźwiękowych. I wydaje się, że póki co nie zabrnęła w ślepą uliczkę, a otwiera coraz to nowe drzwi.
fot. A. Polakowski
„Wspaniale” – wieczorem 7 marca 2020 roku to było ulubione słowo Bassekou Kouyaté, lidera grupy Ngoni Ba. Trafnie oddawało samopoczucie słuchaczy i muzyków, wysoki poziom muzyki i jej prezentacji, szczególny walor miejsca, w którym odbywał się koncert.
Wydana w roku 2019 nakładem wytwórni Fono płyta „Lajkó Félix & Vołosi” wywołała entuzjazm krytyki i słuchaczy, zdobywając nagrody na gruncie rodzimym oraz poza granicami Polski. Otrzymała Folkowy Fonogram Roku 2019 przyznawany przez Polskie Radio i nagrodę za najlepszy album w kategorii Etno-Folk na Węgrzech. Nie dziwi to, gdyż siły połączyli niezwykle ważni artyści działający w Europie Środkowo-Wschodniej, których popularność na całym świecie świadczy o szerokiej recepcji ich muzyki. Mimo różnych stylistyk prezentowanych przez Félixa i Vołosów wspólny mianownik stanowi ich miłość do muzyki karpackiej silnie reprezentowanej na płycie.
Na wstępie należy zaznaczyć, że „Moniuszko z 1000 i jednej nocy” w ogólnym zarysie nie jest nowym pomysłem Marii Pomianowskiej, lecz kontynuacją wcześniejszych projektów. Najbardziej zbliżony do idei „Moniuszki...” jest album „Chopin na 5 kontynentach”, gdzie kompozytorka opracowała jego pieśni oraz miniatury instrumentalne. Relacje pomiędzy muzyką polską a tradycjami świata unaoczniają „Poland–Pakistan. Sounds from Two Countries” (2013) oraz „Warszawa-Dakar” (2015). Jednakże kurs obrany przez kompozytorkę dekadę temu wydaje się tropem ciekawym, bowiem rekonceptualizuje on zakonserwowane wieloletnią tradycją wykonawczą utwory polskich twórców epoki romantyzmu.
Przedmiotem rozprawy Marioli Tymochowicz jest tradycyjne pożywienie mieszkańców wsi na Lubelszczyźnie. Tytuł publikacji należy uznać za adekwatny do bogactwa treści omówionych w opracowaniu. Kwestii pożywienia autorka przypisuje bardzo istotne znaczenie, uznając je za element kodu kulturowego poszczególnych społeczności.
Polmuz to stosunkowo nowy projekt muzyczny, którego efektem było nagranie dość specyficznej (w zupełnie pozytywnym tego słowa znaczeniu!) płyty pt. „Drzewiej”. Album miał premierę na Bandcampie w połowie listopada i zdecydowanie powinno być o nim jak najgłośniej. W dotychczasowej muzyce polskiej pojawiały się projekty lepiej lub gorzej wykorzystujące materiał ludowy i łączące go z muzyką elektroniczną. Z lepszym lub gorszym skutkiem wszystkie kojarzyły brzmienia z tych dwóch odrębnych rzeczywistości dźwiękowych, czasami uzupełniając je pewnymi rozwiązaniami charakterystycznymi dla gatunków elektronicznych. W przypadku Polmuzu odbiorcy mają do czynienia z czymś bardziej wyszukanym, przemyślanym i organicznym, z faktyczną próbą zsyntetyzowania muzyki ludowej z muzyką elektroniczną.
Na nową płytę Samych Suk słuchacze musieli czekać aż pięć lat. Zresztą praca nad drugim z kolei albumem trwała dosyć długo, bowiem pierwszą jego zapowiedzią był wydany w 2015 roku singiel „No Name”. Wybór tego utworu wydaje się ciekawy, bo jest on jednym z bardziej tradycyjnych brzmieniowo nagrań na płycie. Tymczasem duża część materiału odwołuje się do estetyki pozafolkowej. Artystki z Samych Suk, chociaż w każdym nagraniu silnie zakotwiczone są w brzmieniu i strukturze muzyki tradycyjnej, swoim nowym albumem wyznaczają kierunek wielonurtowy i poszukujący.
Książka Anny Lerch-Wójcik, zatytułowana Pełny bonclok. Tradycje kulinarne w podmiejskich dzielnicach Jastrzębia Zdroju, formalnie powstawała w latach 2008–2018, a nieformalnie pisała ją życiem codziennym i świątecznym śląska biografia prywatna wrażliwej na kontakt kulturowy, świadomej siebie antropolożki.
Pekko Käppi jako artysta był dotychczas kojarzony przede wszystkim z nagraniami muzyki folkowej związanej stricte z tradycją fińską. Tym razem wraz z zespołem K:H:H:L powraca na płycie z roku 2017 pt. „Matilda”.
Fot. z arch. Mikołajek Folkowych
Słownik gwar Lubelszczyzny autorstwa prof. Haliny Pelcowej to opracowanie, którego przedmiotem są gwary regionu zróżnicowanego kulturowo. Język stanowi świadectwo jego przeszłości osadniczej, historycznej czy wyznaniowej.
Jacek Kleyff powraca w nasze rodzime strony. Po około trzydziestoletnim rozstaniu z regionem autor „Płachty nieba” i „Huśtawek” prezentuje nowy materiał nagrany z lubelską Kapelą Drewutnia.
Czasem i dziś jeszcze mówi się, że sztuka ludowa jest naiwna, amatorska, nieprofesjonalna. Spektakl „Żniwa” w reżyserii Igora Gorzkowskiego cechuje jednak pełen profesjonalizm. W widowisku o ludowej tematyce bierze udział zespół tancerzy Polskiego Teatru Tańca – Baletu Poznańskiego. Spektakl ubogaca wysokich walorów artystycznych śpiew Adama Struga, wybitnego wokalisty wykonującego białym głosem pieśni tradycyjne, oraz całej ekipy tworzącej przedstawienie. W widowisku wykorzystano muzykę Eugeniusza Rudnika, jednego z najważniejszych twórców polskiej muzyki awangardowej, i choreografię Iwony Pasińskiej – konstruowaną wespół z artystami Polskiego Teatru Tańca.
Fot. A. Grabowski
Pochodzący z Gambii wirtuoz kory Buba Badjie Kuyateha postanowił pójść za ciosem i po nagraniu niezwykle ciekawego albumu „Action Direct Tales” w roku 2017 postanowił skompletować zespół i wydać własną płytę. Wraz z Bantambą udało mu się wypuścić na rynek krążek „Gambia”, który wydaje się niezwykle ciekawym zjawiskiem na polskim rynku muzycznym. Mamy do czynienia z twórczo wykorzystaną tradycją Afryki Zachodniej przez zespół składający się w dużej mierze z polskich muzyków jazzowych i kojarzonych z muzyką latynoską.
25 października 2017 r. w Trybunale Koronnym odbył się koncert „Pieśni Przejścia”. Jego organizatorem był Paweł Odorowicz. Projekt zrealizowany został w ramach stypendium Prezydenta Miasta Lublina. Podczas koncertu wystąpił kwartet smyczkowy Ladies Quartet, który wykonał kompozycję Odorowicza inspirowaną muzyką ludową Lubelszczyzny. Za sprawą Pawła Grochockiego tematem wieczoru stały się pieśni pogrzebowe.
Fot. P. Odorowicz: Ladies Quartet podczas próby
Tegoroczne targi WOMEX były nie tylko okazją do posłuchania fantastycznych koncertów, ale także do powiększenia kolekcji płyt i poznania bliżej zupełnie nowej muzyki. Jednym z albumów, do których wracam najczęściej, jest „Tento svĕt” wokalistki Marty Topferovej i zespołu Milokraj. Czescy artyści wystąpili w tym roku podczas targów WOMEX na scenie Kato Connections, w sali kameralnej NOSPR-u. Rozbudzili tym koncertem moją ciekawość, dlatego od razu zainteresowałam się, jak ich muzyka prezentuje się w wersji studyjnej.