Artykuły z działu: EtnoLektura

Zepsuta mowa o wyrazach poprzekręcanych Słownik gwar przestępczych

118 (3 2015) Autor: Ewelina Grygier Dział: EtnoLektura To jest pełna wersja artykułu!

Chciałam Państwu polecić nie arcyciekawego Arcta i nie starą niemiecką encyklopedię, ale Słownik gwar przestępczych Klemensa Stępniaka. Autor był mocno zafascynowany grypserą (mową więźniów), a ponieważ studiował filologię polską, miał umiejętności konieczne do jej badania. Fascynacja gwarą przestępczą zaczęła się u niego już w czasie studiów, tematem tym zajmował się od końca lat 60. XX w.

Blubry i blubry, a fersztandu za grosz

116-117 (kwiecień 2015) Autor: Ewelina Grygier Dział: EtnoLektura To jest pełna wersja artykułu!

Tej, wuchta wiary, pyry – te poznańskie słowa zrozumie każdy. Czym natomiast jest żybura i dlaczego nie należy jej pić nawet z ładnego wymborka? Kim jest mela i w jakim celu chodzi się z nią na migane? Czemu sprawunki robi się w składzie, a nie w sklepie i czym różni się bana od bimby? To już nie jest takie ajnfach. No chyba, że się jest z Pyrlandii.

Skrzypek na bruku

113 (sierpień 2014) Autor: Ewelina Grygier Dział: EtnoLektura

miejscem, w którym występują artyści, w tym także ci posługujący się dźwiękiem. Pierwotnie jedna osoba wykonywała wiele różnych czynności. Jak zauważa brytyjski historyk i antropolog Peter Burke, w Anglii w latach 1500-1800 „Ťkomediantť nie ograniczał się do odgrywania ról komediowych. ŤIgrzecť (angielski player lub niemiecki Spielmann) muzykował, był aktorem, błaznował lub występował we wszystkich tych rolach. (…) Bufon lub błazen mógł śpiewać lub improwizować wierszem, fechtować lub spacerować po linie, pokazywać sztuki akrobatyczne lub żonglować kulami w powietrzu”. Jednak wraz z upływem lat, nasilał się proces profesjonalizacji i specjalizacji.

Różnicowanie nowoczesności

110-111 (kwiecień 2014) Autor: Ewelina Grygier Dział: EtnoLektura

Wiele z kluczowych dla nauk humanistycznych pojęć podlega wielokrotnemu definiowaniu przez poszczególnych badaczy, a mimo to nadal pozostają one otwartymi na możliwości ich rozumienia i zastosowania. Jako przykład wymienić można pojęcie kultury i muzyki. Teoretycznie każdy wie, czym jest kultura, natura, muzyka, itd. Jednakże okazuje się, że zdefiniowanie „oczywistego” jest sprawą nader trudną.

Epepe

109 (grudzień 2013) Autor: Ewelina Grygier Dział: EtnoLektura To jest pełna wersja artykułu!

Naukowcy szacują, że współcześnie na świecie używanych jest ponad 6 tysięcy różnych języków, z czego większość występuje wyłącznie w formie mówionej (oralnej). Często słyszy się o tym, że niektóre języki zanikają wraz ze śmiercią ostatniej osoby, która potrafiła się nim posługiwać. Powiększają one grupę języków wymarłych, którą tworzą m.in. łacina, starożytna greka, sumeryjski, języki południowoamerykańskich Indian (języki z grupy chiquito czy tupi) i wiele innych. Ale we współczesnym świecie, w którym lingua franca jest angielski (od którego częściej używane są tylko chiński i hiszpański), języki nie tylko giną ale także powstają.

„O różnych narodach i tych, ktorzy zwykli zjadać swoich rodziców” Przewodnik turystyczny po przeszłości

108 (paŸdziernik 2013) Autor: Ewelina Grygier Dział: EtnoLektura To jest pełna wersja artykułu!

Na kanwie dawnych wypraw w nieznane powstało wiele diariuszy, świadectw i innych deskrypcji (odrębnym gatunkiem literackim stały się na przykład listy z podróży), w których znalazły się charakterystyki nowo poznanych krain i ich mieszkańców, a także opisy samego aktu podróżowania. Takim przewodnikiem po nieznanym, turystycznym przewodnikiem "po przeszłości", jest "Opis podróży" do Mongołów, napisany przez Wilhelma z Rubruk.

Pudełko diabła

106 (czerwiec 2013) Autor: Ewelina Grygier Dział: EtnoLektura To jest pełna wersja artykułu!

Akordeon jest dzieckiem czasów nowożytnych, jednak jego dzieje sięgają chińskiego instrumentu szeng, o którym pierwsze wzmianki pojawiły się już ok. 1100 r. p.n.e. Instrument cieszył się popularnością także wśród Persów, którzy nazywali go mustaq sini - chiński mustaq. Na kontynent europejski miał on dotrzeć wśród zdobyczy przywiezionych przez Marco Polo, jednakże bardziej prawdopodobną hipotezą jest ta, mówiąca o dotarciu szengu do Europy drogą handlową.

Skradziona tożsamość

104-105 (kwiecień 2013) Autor: Ewelina Grygier Dział: EtnoLektura To jest pełna wersja artykułu!

Wojna zmieniła tożsamość wielu ludzi, w tym również dzieci. I nie chodzi tu o traumę czy zmiany w psychice związane z gehenną wojny, o podpisywane - z różnych pobudek - kenkarty, nagłe przypisanie komuś narodowości żydowskiej w świetle praw ustanowionych podczas rządów Adolfa Hitlera, czy zmianę tożsamości (także religijnej) uratowanych z Soah dzieci żydowskich. Karl-Markus Gauss opowiada o jeszcze innym rodzaju przemian tożsamościowych.