Teatr religijnego wzruszenia

Fot. K. Kuzko: Gra o męce. Bazylika ojców dominikanów w Lublinie 2019

Wychodząc z bazyliki dominikanów, ludzie nie ukrywali wzruszenia. Była to właściwa reakcja na teatr liturgiczny. Rzadko mamy dziś z nim do czynienia.
Waldemar Sulisz zrealizował w Poniedziałek Wielkanocny Grę o męce. W pewnym sensie była to próba rekonstrukcji tej formy teatru, którą stworzyła średniowieczna kultura chrześcijańska, rozwijając sztukę teatralną na przedłużeniu liturgii. Ale inscenizacja Sulisza nie miała charakteru archeologicznego, jakby chodziło wyłącznie o odkurzenie czcigodnego zabytku. Sięgając do źródeł teatru europejskiego, rozwijającego się również w dawnej Polsce, Sulisz budził żywe emocje.
Lubelska współczesna Gra o męce zawiera kilka prostych elementów: figura i słowa Jezusa, narracja chóru, modlitwa celebransa, solowe śpiewy kobiet (Maria Magdalena, Matka Boża).
W warstwie wizualnej najważniejsza jest drewniana figura Jezusa. W średniowieczu wprowadzano ją na osiołku w nawiązaniu do Niedzieli Palmowej. W inscenizacji Sulisza jest ona centralnym elementem, wokół którego zbudowana jest dramaturgia. Biczowanie figury przed ukrzyżowaniem sprawia, że przestaje ona być niema, a symboliczny realizm staje się realizmem cielesnym. Otwiera to psychologiczną przestrzeń dla współczucia cierpiącemu Jezusowi. Sulisz na szczęście nie eskaluje tego środka, pamiętając o symbolicznym – duchowym – charakterze przedstawienia.
Emocje budzą przede wszystkim śpiewy kobiet. Wyznania Marii Magdaleny i lament Marii wprowadzają kobiecość do sfery religijności. Doskonale wykonane śpiewy, oparte na średniowiecznych tekstach, wnoszą autentyczność do misterium. Maria Magdalena mogłaby być jeszcze bardziej zindywidualizowana, jeszcze bardziej oszalała w swym bólu. Byłby to kontrapunkt dla wyciszonego, dogłębnie wewnętrznego bólu Matki Jezusa.

Ks. Alfred Marek Wierzbicki