Takiego karnawału nie ma nigdzie na świecie!

Karnawał to jeden z najweselszych okresów w ciągu całego roku. Słynne są obchody w Rio de Janeiro, Nowym Orleanie, Wenecji czy Kolonii, ale w Polsce bez wątpienia najpiękniej obchodzony jest w Bukowinie Tatrzańskiej. To właśnie tu od ponad czterdziestu lat rokrocznie organizowany jest Góralski Karnawał w Bukowiańskim Centrum Kultury „Dom Ludowy”.
Pierwszy Góralski Karnawał odbył się w 1973 r., a inicjatorem tego festiwalu był Józef Koszarek – bukowiański tancerz, śpiewak i poeta ludowy, a zarazem ówczesny prezes Domu Ludowego. Z pomocą lokalnych działaczy i Adama Sawiny – ówczesnego kierownika referatu ds. kultury powiatowej w Nowym Targu po raz pierwszy zorganizowano Międzyregionalny, a w kolejnych latach Ogólnopolski Konkurs Grup Kolędniczych. Takie były początki Góralskiego Karnawału, który dziś słynie nie tylko w Polsce, ale także poza jej granicami.
W ramach festiwalu organizowany jest Ogólnopolski Konkurs Grup Kolędniczych, Konkurs Tańca Zbójnickiego, Popis Par Tanecznych, a także imprezy plenerowe, m.in.: Kumoterki – czyli przejazd ozdobnymi saniami góralskimi, w których siedzą kumoter i kumoska, zawody strzeleckie i narciarskie. Góralski Karnawał trwa kilka dni i cieszy się ogromną popularnością nie tylko w obrębie lokalnej społeczności. Duże znaczenie ma Ogólnopolski Konkurs Grup Kolędniczych. Uczestniczą w nim zespoły nie tylko z województwa małopolskiego, ale i z całej Polski. Wcześniej przechodzą eliminacje powiatowe i wojewódzkie, na których zdobywają nominacje na Ogólnopolski Konkurs Grup Kolędniczych w Bukowinie. Konkurs ten w pełni oddaje świąteczną atmosferę. Na scenie Domu Ludowego można zobaczyć autentyczne grupy kolędnicze, które nie tylko śpiewają pastorałki, ale także prezentują ludowe obrzędy ze swoich regionów.
W tym roku w dniach 8-11 lutego odbył się już 46. Góralski Karnawał. Impreza rozpoczęła się o godz. 11.00 przejazdem kapel i zaproszonych gości zaprzęgami konnymi przez Bukowinę Tatrzańską. Podczas tego korowodu zespoły grały i śpiewały na bryczkach, co było dużą atrakcją dla turystów i mieszkańców spacerujących ulicami. Następnie o godz. 12.00 miało miejsce uroczyste otwarcie festiwalu przez Dyrektora Bukowiańskiego Centrum Kultury „Dom Ludowy” – Bartłomieja Koszarka oraz konferansjerów i występy zespołów regionalnych. O godz. 15.00 rozpoczął się Konkurs Grup Kolędniczych. W tym roku wzięło w nim udział aż pięćdziesiąt zespołów z całej Polski, m.in. „Szopka z lalkami” z Dobczyc, „Z Rajem i Herodami” z Giedlarowej, „Z Turoniem” z Tenczyna, „Z gwiazdą” z Makowa Podhalańskiego. Poziom artystyczny był bardzo wysoki i zróżnicowany. Kolędnicy składali tradycyjne życzenia gospodarzom, za co otrzymali nagrodę – gromkie brawa publiczności. Konkurs był oceniany przez profesjonalne jury w składzie: mgr Aleksandra Szurmiak-Bogucka – etnomuzykolog, mgr Benedykt Kafel – etnograf, dr Stanisław Węglarz – etnolog. Konkurs trwał do soboty (10 lutego). W czwartek o godz. 19.00 odbył się występ Zespołu Regionalnego „Wirchowianie” z Bukowiny Tatrzańskiej, a o godz. 20.00 rozpoczął się Konkurs Tańca Zbójnickiego i Popis Par Tanecznych.
W piątek o godz. 19.00 wystąpił Zespół Regionalny „Górale Łąccy” z Łącka. W sobotę o godz. 11.00 miała miejsce VIII Zimowa Krajowa Wystawa Polskich Owczarków Podhalańskich. Wieczorem zaprezentował się Zespół Regionalny „Dolina Popradu” z Piwnicznej-Zdroju. W niedzielę o godz. 11.00 oglądać można było Zawody Strzeleckie o „Turoniowy Róg”, następnie Kumoterki, a o 17.00 odbyło się oficjalne ogłoszenie wyników 46. Góralskiego Karnawału. Zespoły otrzymały nagrody pieniężne oraz Rozety Góralskie.
Warto wspomnieć, że w czasie festiwalu miały miejsce imprezy towarzyszące: wystawa twórczości ludowej i prezentacja prac konkursowych, wykonanych przez uczniów Bukowiańskiej Szkoły Ginących Zawodów, pt.: „Kolędnicy”.
W organizacji wydarzenia pomogło wiele instytucji, m.in.: Małopolskie Centrum Kultury „Sokół” w Nowym Sączu, Gmina Bukowina Tatrzańska, Spółdzielnia Kulturalno-Oświatowa im. F. Ćwieżewicza w Bukowinie Tatrzańskiej, Ochotnicza Straż Pożarna w Bukowinie Tatrzańskiej. Patronatem medialnym objęły wydarzenie TVP 3 Kraków, Radio Kraków, „Gazeta Krakowska”, TVPodhale, „Tygodnik Podhalański”, podhale24.pl i Polskie Radio.
Dzięki organizacji przedsięwzięcia w Bukowinie Tatrzańskiej chronione jest nasze dziedzictwo kulturowe. Daje ono możliwość ukazywania polskich tradycji ludowych, a także rozpowszechniania ich wśród dzieci i młodzieży. Słowa dużego uznania należą się Dyrektorowi Bukowiańskiego Centrum Kultury „Dom Ludowy”, Bartłomiejowi Koszarkowi, a także wszystkim pracownikom tej instytucji.
Składam serdeczne podziękowanie dla Dyrektora Bartłomieja Koszarka za wywiad i udostępnienie materiałów dot. Góralskiego Karnawału.

Piotr Kula
student muzykologii na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II.