Nowości płytowe

Julia Doszna i Antoni Pilch

Godnie święta

Julia Doszna pochodząca z Pogórza Dynowskiego i Antoni Pilch z Przemyśla to duet szczególny. Spotkanie znanej łemkowskiej pieśniarki, która od lat popularyzuje kulturę Łemków, stworzyła zespół Wereteno, dokonała licznych nagrań płytowych i filmowych, koncertowała w kraju i na świecie, oraz lutnisty, śpiewaka, pedagoga, animatora muzyki dawnej, założyciela zespołu Bractwo Lutni i Akademii Tradycji to ciekawe i cenne połączenie ludowej tradycji i jej szczególnego, staroruskiego rytu z estetyką odtwórców autentycznej muzyki dawnej, a także symboliczną dla tego obszaru muzycznego lutnią. Program wybrany przez oboje artystów na płytę „Godnie święta” zawiera siedemnaście zapomnianych pieśni i kolęd z pogranicza dawnej Polski (a przede wszystkim Nadsania między Sanokiem i Przemyślem) odnalezionych w zbiorach Oskara Kolberga i Jerzego Bartmińskiego.

 

Kapela Kosylaków

Ale skąd te muzykanty?

Na krążku znalazło się dwadzieścia pięć utworów w wykonaniu muzykujących członków rodziny Kosylaków z podopoczyńskiego Brzustowa. Rodzina znana jest z niekwestionowanych zdolności i szerokich zainteresowań muzycznych. Kapelę Kosylaków tworzy senior rodu Władysław Kosylak (skrzypce) oraz Zbigniew Kosylak (akordeon), Amadeusz Kosylak (bęben), Krystyna Kosylak (śpiew) i Faustyna Kryńska (śpiew). Władysław Kosylak (urodzony w 1932 roku) jest obecnie najstarszym skrzypkiem w regionie, który cały czas aktywnie gra w kapeli ludowej. Od najmłodszych lat interesował się muzyką. Jego ojciec, Kazimierz, wyszedł naprzeciw zainteresowaniom syna i kupił mu skrzypce. Władysław, mając dziesięć lat, rozpoczął naukę gry na upragnionym instrumencie. Uczył się ze słuchu, korzystając ze wskazówek okolicznych muzykantów. Jego pierwszym „mentorem” był skrzypek Sylwester Bubel z Brzustowa. Rodzina Kosylaków reprezentuje szeroki repertuar muzyczny, począwszy od muzyki ludowej, poprzez utwory biesiadne, muzykę rozrywkową po klasykę i muzykę kościelną. Wynika to zarówno z własnych zainteresowań, jak i potrzeby środowiska.

 

Krzikopa

Śląskie powstaje

Na trzeciej płycie kapeli znajduje się sześć utworów, które są częścią większego zamysłu artystycznego. To muzyczna opowieść zaczynająca się latem od najkrótszej nocy w roku, szalonych wesel, przez romanse i rozstania, grozę walki, podsumowana uniwersalnym proroctwem nadchodzącej wojny. Album zawiera archaiczne melodie Górnego Śląska, pochodzące z czasów tworzenia się tożsamości śląskiej, śpiewane po śląsku oraz pieśni z czasów trzech powstań śląskich, kiedy o tę tożsamość Ślązacy musieli zawalczyć. Krzikopa to nowoczesny zespół odradzający muzyczne tradycje Górnego Śląska, opierający się na starych ludowych przyśpiewkach, ukazujących bogatą przeszłość regionu. Kapela używa akustycznych instrumentów i tradycyjnych technik śpiewu połączonych z elektroniką nietypowym zestawem perkusyjnym.

 

Muzyka Źródeł

Józef Zaraś z Nieznamierowic

Muzyka pochodzącego z regionu radomskiego skrzypka Józefa Zarasia wypełniła 33. płytę z serii „Muzyka Źródeł – Kolekcja Muzyki Ludowej Polskiego Radia”, której celem jest ocalenie i upamiętnienie folkloru ludowego w ramach dziedzictwa kulturowego Polski. Utwory, które wypełniły album, pochodzą ze zbiorów Archiwum Polskiego Radia, a zostały zarejestrowane w latach 1968–1996 w Warszawie, Kazimierzu nad Wisłą, Nowym Targu i Nieznamierowicach. Zaraś prezentował wyjątkowy styl i wielki kunszt artystyczny. Jego utwory cechuje wyjątkowy, intrygujący klimat oraz niesamowita energia. W prezentowanych nagraniach został uwieczniony zarówno solo, jak i z kapelą, w której byli między innymi Józef Porczek i Stanisław Budzisz, obaj wybitni muzycy. Słychać w nich także utalentowane wiejskie śpiewaczki Franciszkę Zaraś i Mariannę Tkaczyk. Płyta jest wspaniałym zapisem archaicznej, ludowej muzyki, wykonanej z wyjątkową energią i sercem.

 

Maria Pomianowska

Sukotherapy

„Sukoterapia” nawiązuje do nazwy zaginionego staropolskiego instrumentu smyczkowego – suki biłgorajskiej, która jest głównym solistą na płycie. Instrument został zrekonstruowany przez Andrzeja Kuczkowskiego i Zbigniewa Butryna. Unikatową wiedzę teoretyczną wniosła Ewa Dahlig-Turek, a Maria Pomianowska stworzyła praktykę wykonawczą. „Sukoterapia” to podróż w świat brzmień instrumentów, których zadaniem jest ukoić nasze nerwy, zrelaksować ciało i umysł. Melodie pochodzą z różnych zakątków świata. Artystka przełożyła je na język staropolskich fideli kolanowych, wiolonczeli, kontrabasu. Jest też kilka utworów klasycznych. Podstawą, na której wsparta jest melodia każdego utworu, jest ambientowa muzyczna baza – zbudowana specjalnie na potrzeby projektu z dźwięków autentycznych instrumentów etnicznych świata (nie tylko smyczkowych), z których wiele pełni od wieków funkcje terapeutyczne. W tle brzmią lecznicze kamertony, które uspakajają umysł i ciało. „Sukoterapia” to radość i nadzieja, muzyczny plaster opatrunkowy na dzisiejsze pandemiczne czasy.

 

Roberto Delira

Kontinuum

Debiutancka solowa płyta Roberta „Deliry” Jaworskiego – lidera dobrze znanego już w Polsce eksperymentalno-folkowego Żywiołaka, twórcy Ich Trole, projektu Roberto Delira & Kompany, byłego muzyka Kapeli ze Wsi Warszawa. Album ten to kontynuacja jego fascynacji brzmieniem lutni, które przemycał już od lat, grając w różnych formacjach. „Kontinuum” to kolejna natchniona mrokami historii płyta zainspirowana muzyką baroku oraz postacią wybitnego polskiego alchemika – Michała Sędziwoja.

 

Sugerowane cytowanie: Nowości płytowe, "Pismo Folkowe" 2020, nr 151 (6), s. 2, 43.