Nowości książkowe

Śmierć i inni święci. Ameryka Łacińska i jej wierzenia
Tomasz Pindel

Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2025

W najnowszej książce Tomasz Pindel zabiera czytelników w fascynującą podróż przez świat wierzeń, rytuałów i kultów Ameryki Łacińskiej. To nie tylko opowieść o religijnych praktykach, ale także głębokie spojrzenie na to, jak duchowość splata się z codziennym życiem, historią i kulturą tego regionu.
Od Kuby, gdzie wyznawcy santeríi czczą dusze przodków w szklankach z wodą, przez Meksyk, w którym w czasach kryzysu kwitną kulty nieuznawanych świętych, aż po peruwiańskie Andy. Autor prowadzi również do Buenos Aires, miasta pełnego duchowych kontrastów, oraz na argentyńsko-paragwajskie pogranicze, gdzie tradycje europejskie mieszają się z wierzeniami Guaranów.
Pindel z reporterską dociekliwością i literacką wrażliwością odkrywa przed czytelnikami świat, w którym śmierć nosi maryjne szaty, a święci bywają wyrzeźbieni z ludzkich kości. To książka, która nie tylko przybliża egzotyczne praktyki, ale także skłania do refleksji nad uniwersalnym ludzkim pragnieniem transcendencji i poszukiwania sensu w obliczu tajemnicy.

Sardynia. Podróż w czasie                                                                                                            Jeff Biggers

Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2025

Sardynia to wyspa, która nie przypomina żadnej innej – tajemnicza, pełna kontrastów i głęboko zakorzenionej historii. W 2017 roku amerykański historyk i pisarz, Jeff Biggers, wyruszył w  podróż, by odkryć jej sekrety. Jego przygoda zaczęła się w portowym mieście Alghero, ale szybko przerodziła się w fascynującą eksplorację kultury, tradycji i monumentalnej przeszłości wyspy.
Biggers zanurzył się w życie Sardyńczyków – od ich upodobania do jazdy „zderzak w zderzak” po smak gorzkiego miodu z drzewa truskawkowego. Obserwował kioskarza pochłoniętego lekturą opasłego tomu o historii regionu, słuchał zażartych dyskusji o przeszłości i przyglądał się, jak mieszkańcy z determinacją bronili swoich plaż przed deweloperami. Stopniowo odkrywał też tajemnice cywilizacji nuragijskiej, która odegrała istotną rolę w rejonie basenu Morza Śródziemnego.
Pozycja nie jest tylko historycznym kompendium wiedzy. To raczej coś, co starsi Sardyńczycy nazywają s’arrogliu, gawędziarskie spotkanie, na które przynosi się krzesła i  wino, by godzinami opowiadać o życiowych przygodach.

Pieśni frywolne Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego ze zbiorów Adolfa Dygacza
Dobrosława Wężowicz-Ziółkowska, Agata Krajewska-Mikosz (oprac.)

Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, Chorzów 2024

Książka stanowi próbę realizacji pierwotnego planu Dygacza, zakładającego udostępnienie zamkniętych dotąd w tekach folklorysty pieśni swawolnych, w tym także tych nieobyczajnych, sprośnych, w sposób bezpośredni odnoszących się do ludzkiej seksualności, a zatem – zgodnie z ongiś panującą normą przyzwoitości – niecenzuralnych bądź budzących przynajmniej wątpliwości co do ich upowszechniania. W publikacji zaprezentowano wybór pieśni z około 600 odnalezionych w tekach z opisem „frywolne”, w formie, w jakiej zostały utrwalone (pod względem melodycznym i językowym) przez Dygacza, a więc w postaci wiernej oryginałom. Dzięki temu odzwierciedlenie szerszego kontekstu obyczajowego, stylu i estetyki tychże pieśni stanie się łatwiejsze dla badaczy, a amatorom folkloru muzycznego przysporzy pełniejszej wiedzy o pieśniowym dorobku przeszłości, ale i potwierdzenia, że sprośności – jakby ich nie oceniać – są także naszym kulturowym dziedzictwem. Pieśni wybrały, opracowały i zredagowały: dr hab. Dobrosława Wężowicz-Ziółkowska, prof. UŚ oraz dr Agata Krajewska-Mikosz.