Nowości książkowe

Polskie tradycje muzyczne na Syberii

Łukasz Smoluch

Instytut Oskara Kolberga, Poznań 2021

Jest to publikacja poświęcona relacjom muzyki i tożsamości, kreśleniu granic lokalnych i ponadlokalnych wspólnot oraz historii migracji z tradycjami muzycznymi w roli głównej. Autor przedstawia w niej rezultaty badań, które prowadził w okolicach Bajkału w latach 2006–2018.

Do publikacji dołączona jest płyta z nagraniami prezentującymi repertuar muzyczny wykonywany w badanych społecznościach.

Dr Łukasz Smoluch jest absolwentem Katedry Muzykologii oraz Instytutu Etnologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza. Jego zainteresowania badawcze skupiają się na roli muzyki w kulturze, szczególnie w procesach kształtowania tożsamości jednostek i grup. W pracy magisterskiej Didjeridu w dobie globalizacji zajął się badaniem kontekstów użycia tytułowego instrumentu. W roku 2013 uzyskał tytuł doktora na podstawie rozprawy Polskie tradycje muzyczne na południowo-wschodniej Syberii i ich rola w kształtowaniu tożsamości narodowo-etnicznej. Obie prace napisał pod kierunkiem prof. dr hab. Bożeny Muszkalskiej. W swoim dotychczasowym dorobku naukowym poruszył między innymi problemy miejsca muzyki w kulturach diasporycznych, związków muzyki i procesów globalizacyjnych czy wykorzystywania folkloru w muzyce popularnej. Prowadził badania terenowe w Polsce, Rosji, Brazylii, Turcji, Australii, Gwinei, Ukrainie i na Białorusi. W latach 2009–2019 uczestniczył w opracowaniu edycji Dzieł wszystkich Oskara Kolberga. Jest sekretarzem ICTM Study Group on Music and Dance of the Slavic World oraz członkiem Polskiego Seminarium Etnomuzykologicznego i Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Didjeridoo PL.

 

Wśród lalek, misiów i smartfonów. Od zabawek tradycyjnych do gadżetów kultury popularnej

Bożena Kaczmarczyk-Gwóźdź

Polskie Wydawnictwo Ludoznawcze, Wrocław 2021

W kolejnym tomie serii Kultury Popularne Świata przedmiotem zainteresowania autorki są zabawki oraz sposób ich funkcjonowania we współczesnym świecie. Najpopularniejsze z nich i odgrywające podstawową rolę w dziejach rozwoju homo ludens zostały poddane analizie. Autorka monografii uwzględnia tradycyjne przedmioty ludowe, jak np. lalki, misie, koniki , ale również współczesne zabawki zmediatyzowane, elektroniczne czy interaktywne. Tym samym uzupełnia dotychczasowe badania o konteksty kulturowe społeczeństwa postmodernistycznego.

Autorka przedstawia proces przemian zabawek na przestrzeni wieków: od prehistorycznych figurek kultowych i magicznych do masowo produkowanych przedmiotów elektronicznych, inspirowanych filmami, serialami dla dzieci i dorosłych oraz grami multimedialnymi, popularyzowanych przez reklamy. Osadzenie problematyki pracy w kulturze konsumpcyjnej i wyróżnienie dzieci jako konsumentów pozwala podjąć próbę uchwycenia zmian zachodzących w kulturze, której zabawki są integralną częścią. Umożliwia tym samym odpowiedź na pytania związane z ludyczną naturą człowieka: jakie miejsce we współczesnym świecie przypada zabawkom, jak zmieniają się ich funkcje, jaki wpływ mają one na kształtowanie postaw konsumenckich najmłodszych oraz jak zmieniają sposób funkcjonowania dzieci w społeczeństwie ponowoczesnym.

 

 

 

Leksykon dziedzictwa kulinarnego Śląska

Lidia Przymuszała, Dorota Świtała-Trybek

Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2021

Leksykon dziedzictwa kulinarnego Śląska to efekt wieloletniej współpracy obu autorek, reprezentujących różne dyscypliny naukowe. Stanowi rodzaj tematycznego słownika języka i kultury kulinarnej regionu, łącząc tym samym aspekt lingwistyczny i kulturoznawczy. To praca o charakterze interdyscyplinarnym, której zasadniczym celem jest zaprezentowanie bogactwa kulinariów w powiązaniu z tradycją i kulturą regionu. W leksykonie zarchiwizowano słownictwo kulinarne utrwalone w powszechnej świadomości Ślązaków, jak i to odchodzące do językowego lamusa. Trzon bazy źródłowej stanowią materiały zebrane przez autorki podczas badań terenowych prowadzonych w latach 2008–2020 w 156 miejscowościach (wiejskich, małomiasteczkowych, jak i wielkoprzemysłowych) z dwóch województw: śląskiego i opolskiego. Opracowanie liczy 974 hasła oraz 40 autorskich zdjęć, będących jego wzbogaceniem, a zarazem integralną częścią. Publikacja jest adresowana nie tylko do badaczy reprezentujących wiele dyscyplin naukowych zajmujących się problematyką dziedzictwa kulturowego, ale także do szerokiego grona odbiorców, w tym do miłośników regionu zainteresowanych tradycjami kulinarnymi.