Nowości książkowe

Jak chłop u diabła pieniądze pożyczał. Polska demonologia ludowa w przekazach ustnych
Anna Michalec, Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska

Wydawnictwo UMCS, Lublin 2019

„Opublikowanie zbioru (podobnie jak poprzednich tomów) ma kapitalne znaczenie dla osób zainteresowanych polskimi wierzeniami ludowymi: umożliwia szeroki dostęp do materiału dotychczas funkcjonującego w postaci nagrań. Upowszechniona zostaje […] baza, z której w różnorodny sposób mogą korzystać nie tylko etnolingwiści, ale także wszystkie osoby zainteresowane polską kulturą ludową, zwłaszcza rodzimą demonologią i mechanizmami powstawania wyobrażeń mitologicznych w kulturach tradycyjnych. […] Dzięki pracy Anny Michalec i Stanisławy Niebrzegowskiej-Bartmińskiej mamy szansę poznać zbierane od wielu lat przez lingwistów lubelskich opowieści informatorów, znów na chwilę działają uroki, ożywa diabeł, czarownica, domownik, płanetnik, chowaniec, zmora itd. […] tom zawiera niezwykle cenne materiały, które nie tylko stanowią znakomite źródło informacji o użytkownikach kultury tradycyjnej, ale także poświadczają niezmierne bogactwo ludowych wierzeń, ujawniając jednocześnie mechanizmy ludzkiego (nie tylko chłopskiego) myślenia o zjawiskach niepoddających się logicznemu wyjaśnianiu. Z pewnością tom będzie służył czytelnikom, którym bliska jest polska kultura ludowa, zwłaszcza świat dawnych wierzeń ludowych” – z recenzji dr hab. Marzeny Marczewskiej, prof. UJK w Kielcach.

Zrozumieć Mazury. Rzecz w 50 odsłonach
Waldemar Mierzwa

Oficyna Wydawnicza „Retman”, Dąbrówno 2019

Na rynku wydawniczym pojawia się kolejna publikacja nt. Mazurów. Książka Zrozumieć Mazury ukazała się jako 33. tom „Mojej Biblioteki Mazurskiej”, najważniejszej serii Oficyny Wydawniczej „Retman”. Jest to zbiór pięćdziesięciu obszernych szkiców poświęconych Mazurom, które ukazywały się drukiem w latach 2014–2018 w gdańskiej „Pomeranii”. Porusza różne tematy, wystarczy spojrzeć na tytuły rozdziałów, np.: Kraina, Lud, Konfesja, Pobożność, Gody, Smaki, Wuttka, Dom, Targ, Sowiróg, Uniwersytet, Pranie, Rybaczenie, Wesele, Bziałka, Śnierć, Krzyże, Krutynia, Mikołajki, Starowiercy, Żydzi, Kalendarze, Smętek, Bezpaństwowiec. Wydawnictwo wzbogacają obszerna bibliografia mazurska oraz indeksy: osobowy i nazw miejscowych. To książka dla tych, którzy Mazur nie znają albo chcieliby się o nich więcej dowiedzieć. To opowieść o tym, czym były kiedyś Mazury i czym są dzisiaj, kim byli kiedyś Mazurzy i kim są dzisiaj. Autor publikacji, Waldemar Mierzwa (ur. w 1958 roku w Lublinie) jest historykiem, regionalistą, publicystą, działaczem społecznym i proekologicznym. W jego dorobku znajduje się jedenaście książek poświęconych Mazurom oraz bitwie grunwaldzkiej (w tym Bibliografia grunwaldzka). Jego opowieść o dziejach Mazur w ostatnich stu latach, zatytułowana Miasteczko (2010), była nominowana do Wawrzynu – Nagrody Literackiej Warmii i Mazur 2011.

Materialna kultura ludowa Polski na tle porównawczym
Marian Pokropek

Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019

Atrakcyjnie opracowana, znakomita i monumentalna praca profesora Mariana Pokropka, nestora polskiej etnografii, ukazuje odchodzący świat tradycyjnej kultury materialnej, stanowiącej nasze wspólne dziedzictwo narodowe. Wydawnictwo składa się ze wstępu, jedenastu rozdziałów tematycznych oraz zakończenia. W poszczególnych rozdziałach autor omawia rozmaite zagadnienia dotyczące kultury materialnej na tle procesów gospodarczych i społecznych, uwidacznia zachodzące pod ich wpływem przekształcenia, a także zmiany wynikające z postępu technologicznego. Integralną częścią książki są ilustracje – w większości unikatowe fotografie i rysunki pochodzące z prywatnego archiwum profesora Pokropka. Najstarsze powstały na początku lat 50. XX wieku, najmłodsze autor wykonywał w pierwszej dekadzie bieżącego stulecia. Publikacja jest przeznaczona dla specjalistów, ale też wszystkich osób zainteresowanych kulturą materialną obszaru Europy Środkowej i Środkowo-Wschodniej. Znajdą oni w niej syntezę wiedzy o tradycyjnej kulturze materialnej Polski z licznymi odniesieniami do kultur społeczności z obszaru Słowiańszczyzny – efekt systematycznych badań prowadzonych do końca XX wieku oraz dokumentację fotograficzną do przełomu XX i XXI wieku.

Sugerowane cytowanie: Nowości książkowe, "Pismo Folkowe" 2019, nr 144 (5), s. 41.