Nie tylko muzyka

W czasie III Konkursu Muzyki Folkowej Polskiego Radia "NowaTradycja" odbył się przegląd reportaży redakcji Dziedzictwa Kulturowego TV Polonia zawierający siedem filmów. Prezentowały one różne aspekty poszukiwań tożsamości kulturowej małych społeczności lokalnych (np. film "Dom Marka" Józefa Romasza), czy też istniejące po dziś dzień żywe elementy tradycji i folkloru charakterystyczne dla danej miejscowości. "Ukwiecone święto" Krzysztofa Kubiaka pokazywało tradycję układania dywanu z płatków kwiatów na drodze, po której przechodzi procesja Bożego Ciała; "Zapusty" Justyny Ziółkowskiej i Mai Kossakowskiej przedstawiały tradycję urządzania na Mazowszu święta, w którym z wielkim entuzjazmem uczestniczą mieszkańcy mazowieckich wsi i dzieci i ludzie starsi, a w barwnym korowodzie celebrowane są postaci diabła, Żyda, Cyganki, dziada i wielu innych. Pytanie " czy widziała pani szatana" zadane przez jednego z uczestników zabawy nie jest niczym niezwykłym. Film pt. "Pamiątka z wojska", również autorstwa Justyny Ziółkowskiej przedstawiał bardzo oryginalny "produkt" współczesnego folkloru czyli chusty, które zamawiają wychodzący z wojska żołnierze. Poprzez ten obraz można było zapoznać się z tajnikami ikonografii takich "dzieł", o których opowiadał wytwarzający je rzemieślnik. Skąpo ubrana blondynka na tle wodospadu to najbardziej modny obecnie wzór, a jako znak ikonograficzny zaliczany do elementu współczesnego folkloru jest niezbyt interesujący.

"Ballada o straszliwej zbrodni na Makowskiej Górze" autorstwa Krzysztofa Kubiaka przedstawiała fascynujący mechanizm, w jaki powstaje folklor. Nawiązując do powojennego morderstwa, społeczność zamieszkująca Makowską Górę, wytworzyła kilkanaście różnych wersji opowieści o tym, co się tam niegdyś stało (chodziło o zbrodnię rodzinną), ułożyła o tym wydarzeniu kilka pieśni, które przekazane pokoleniowo są nadal śpiewane.

O tym, w jaki sposób powstaje współczesna muzyka folkowa w oparciu o miejsce rodzinne można zobaczyć było w filmie Artura Głowackiego "Golec UOrkiestra". Bracia Golcowie opowiedzieli, w jaki sposób pielęgnują tradycję swego regionu (np. chodząc dwa tygodnie po kolędzie) i co inspiruje ich do gry. Jak się okazuje, czerpią najwięcej ze spokoju i ciszy przyrody, Czajkowskiego oraz oczywiście z "tej prawdy" jaka tkwi w folklorze. Kolejny film - "Tajemnice świata" przedstawił wyjątkową osobowość ludowego twórcy i filozofa, Józefa Chełmońskiego, autora rzeźb, uli, instalacji i obrazów o poetyckim surrealistycznym charakterze.

Wszystkie filmy dawały frapujący obraz różnych przykładów pielęgnowania tradycji. Miejsca oddalone, często zapomniane, są obszarem niezwykłych wydarzeń i zapoznawanie się z ich "prawdą" i życiem wewnętrznym było fascynującą podróżą poza czas i w inną, pełną magii i poezji przestrzeń.

Tego samego dnia (29.04.2000) po południu odbyła się konferencja pod tytułem "Rozmowy o kulturze ludowej". Wystąpienia przygotowali: dr Zbigniew Benedyktowicz z Pracowni Filmu i Antropologii Kultury IS PAN - "Życie po życiu czyli co dalej z kulturą ludową", red. Maria Baliszewska z Radiowego Centrum Kultury Ludowej II PR, główny organizator konkursu Nowa Tradycja, która mówiła o "Folkowych Nastrojach w Europie"; Grzegorz Gajewski, dyrektor TV Polonia, referujący temat "Dziedzictwo kulturowe w TV Polonia", a także prof. Aleksander Jackowski z redakcji "Konteksty-Kultura Ludowa" z wystąpieniem pt. "Gościniec do Europy".

Zakres zagadnień poruszanych przez prelegentów był bardzo szeroki. Wystąpienia przeplatano krótkimi filmami ukazującymi życie wsi polskiej. Przy dźwiękach współczesnego odpustu i muzyce dico polo można było zobaczyć poetyckie obrazy i unikatowe, pełne poezji miejsca. Filmy te w istotny sposób uzupełniały wypowiedzi biorących w dyskusji osób, gdyż nadawały odpowiednie tło toczącej się dyskusji i przedstawiały całość problemu w szerokim kontekście.

Główne zagadnienia obejmowały między innymi: obecność kultury ludowej w mediach, sposób, w jaki należy ją prezentować i popularyzować, to jak odnosi się ona do tzw. kultury wysokiej i jakie jest jej miejsce w krajobrazie naszego kraju. Zastanawiano się również nad rolą mediów, jeśli chodzi o promocję polskiej kultury ludowej w Europie oraz nad kondycją ruchu folkowego w Polsce i na świecie.

Spotkanie wbrew bardzo poważnym tytułom referatów, było bardzo interesujące i choć nie spowodowało gorącej dyskusji, wielu jego uczestników skłoniło do przemyśleń i nowego spojrzenia na problem kultury ludowej.

Skrót artykułu: 

W czasie III Konkursu Muzyki Folkowej Polskiego Radia "NowaTradycja" odbył się przegląd reportaży redakcji Dziedzictwa Kulturowego TV Polonia zawierający siedem filmów. Prezentowały one różne aspekty poszukiwań tożsamości kulturowej małych społeczności lokalnych (np. film "Dom Marka" Józefa Romasza), czy też istniejące po dziś dzień żywe elementy tradycji i folkloru charakterystyczne dla danej miejscowości.

Dział: 

Dodaj komentarz!