Od 2006 r. w Instytucie Sztuki PAN1 podjęto systematyczne prace nad digitalizacją oraz opracowaniem Zbiorów Fonograficznych2 - największej i najstarszej w Polsce kolekcji nagrań polskiej muzyki tradycyjnej. Celem podjętych działań jest przede wszystkim zabezpieczenie unikatowej kolekcji liczącej ok. 130 tys. nagranych pieśni i melodii instrumentalnych. Równie istotnym celem jest opracowanie zdigitalizowanych dokumentów i upowszechnienie ich poprzez wirtualizację jak największemu gronu odbiorców. Oprócz prac nad serią wydawnictw płytowych3, prezentujących naszym zdaniem najpiękniejsze i najcenniejsze przykłady muzyczne nagrania upowszechniane są również w Internecie.
W wyniku zakończonego w 2008 r. europejskiego projektu DISMARC4 powstał internetowy portal, na którym można szczegółowo zapoznać się z zasobem wielu europejskich archiwów dźwiękowych, a wśród nich również z zasobem Zbiorów Fonograficznych Instytutu Sztuki PAN. Na portalu można także wysłuchać wielu przykładów muzycznych.
Mając na uwadze rosnące zainteresowanie źródłowymi nagraniami polskiej muzyki ludowej a także potrzebę ukazania w kontekście europejskim charakterystycznych dla polskiej kultury dokumentów przeszłości Instytut Sztuki kontynuuje obecnie prace nad upowszechnianiem zbioru w ramach projektu EuropeanaConnect .
Zasoby archiwalne dokumentujące polską muzyczną kulturę ludową są zapewne imponujące, jednak w obecnej chwili niezbadane. Mamy świadomość istnienia wielu cennych kolekcji nagrań w lokalnych i regionalnych instytucjach kultury a także w zbiorach prywatnych. Instytut Sztuki PAN podejmuje również działania zmierzające do zabezpieczenia kolekcji innych instytucji (digitalizacja, opracowanie).
EuropeanaConnect5 to nowy współfinansowany przez Unię Europejską projekt, którego celem jest udostępnianie cyfrowych zasobów kultury przechowywanych w europejskich archiwach, bibliotekach, muzeach i kolekcjach audiowizualnych. Zostaną one włączone w zasoby portalu Europeana - europejskiej biblioteki cyfrowej.
Portal www.Europeana.eu6 został oficjalnie uruchomiony w listopadzie 2008 przez przewodniczącego Komisji Europejskiej Jose Manuela Barroso, co świadczy o randze tego przedsięwzięcia. Portal daje obecnie dostęp do blisko 5 mln obiektów cyfrowych, ale do kwietnia 2011 liczba ta ma wzrosnąć do 25 mln obiektów, takich jak nagrania dźwiękowe i filmowe, dokumenty, książki itd. Pełna funkcjonalność portalu jest planowana na kwiecień 2011, po uregulowaniu kwestii związanych z prawami autorskimi, opracowaniu interfejsów i zintegrowaniu usług dodatkowych (jak np. przeszukiwanie wielojęzyczne).
EuropeanaConnect to projekt wspierający, którego celem jest pozyskanie treści cyfrowych dla Europeana. Projekt ten ma przynieść rewolucję w edukacji kulturowej, umożliwiając odbiorcom całego świata dostęp do zasobów, które byłyby dla nich trudno osiągalne.
W zakresie udostępniania zawartości archiwów muzycznych EuropeanaConnect jest rozszerzoną kontynuacją projektu DISMARC. Docelowo planowane jest udostępnienie online co najmniej 100.000 plików dźwiękowych. Polskim partnerem projektu jest Instytut Sztuki PAN, którego Zbiory Fonograficzne zostały już włączone do zasobów DISMARC, a liczba nagrań dostępnych online zostanie obecnie zwiększona.
Dążąc do jak największej widoczności polskiej muzyki w zasobach Europeana, szukamy partnerów skłonnych dołączyć swoje kolekcje (lub ich fragmenty).
EuropeanaConnect da możliwość zaprezentowania publiczności europejskiej nagrań, które przechowywane są dziś w niewielkich, lokalnie dostępnych kolekcjach, a także w zbiorach prywatnych. Dlatego też zachęcamy wszystkich posiadaczy takich zbiorów, aby włączyli je do wspólnego dziedzictwa - warunek jest tylko jeden: uregulowane kwestie copyright.
Właściciele nagrań (prywatni i instytucjonalni) zachowują pełne prawa. Europeana służyć będzie jedynie jako największy na świecie portal dający do nich dostęp. Gorąco zachęcamy do udziału w tym niezwykle prestiżowym i ważnym przedsięwzięciu.
Kontakt:
Ewa.Dahlig-Turek@ispan.pl
Jacek.Jackowski@ispan.pl
Przypisy:
1 www.ispan.pl
2 www.kulturaludowa.pl/widok/61/731;zob. też artykuły w "Gadkach" nr 44 maj 2003, nr 76 listopad 2008
3 www.kulturaludowa.pl/widok/203/771
4 www.dismarc.org
5 www.europeanaconnect.eu/
6 www.europeana.eu/portal/
Od 2006 r. w Instytucie Sztuki PAN podjęto systematyczne prace nad digitalizacją oraz opracowaniem Zbiorów Fonograficznych - największej i najstarszej w Polsce kolekcji nagrań polskiej muzyki tradycyjnej. Celem podjętych działań jest przede wszystkim zabezpieczenie unikatowej kolekcji liczącej ok. 130 tys. nagranych pieśni i melodii instrumentalnych. Równie istotnym celem jest opracowanie zdigitalizowanych dokumentów i upowszechnienie ich poprzez wirtualizację jak największemu gronu odbiorców. Oprócz prac nad serią wydawnictw płytowych , prezentujących naszym zdaniem najpiękniejsze i najcenniejsze przykłady muzyczne nagrania upowszechniane są również w Internecie.