Muzyka kurpiowska na płycie Polskiej Akademii Nauk

Ukazała się cenna publikacja Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk, zawierająca najstarsze zachowane nagrania fonograficzne tradycyjnej pieśni i muzyki instrumentalnej Puszczy Kurpiowskiej pt. "Hen, gdzie piaski i moczary, gdzie zielone zawsze bory". Nagrania pochodzące z roku 1952 zostały dokonane przez ekipę warszawską Akcji Zbierania Folkloru Muzycznego (AZFM). Koordynatorem Akcji był Państwowy Instytut Sztuki PAN, który we współpracy z Polskim Radiem stworzył wówczas trzon, istniejący do dziś, największej i najstarszej kolekcji nagrań dokumentujących autentyczny polski folklor muzyczny.

Wybrane 83 pozycje, znajdujące się na płycie, spośród zarejestrowanych 1750 pieśni i melodii instrumentalnych, stanowią zapewne najcenniejszą część tych nagrań. W większości są to warianty pieśni zanotowanych przez ks. Władysława Skierkowskiego w latach 1913 - 1937 i opublikowanych w 3-tomowym dziele " Puszcza Kurpiowska w pieśni" pod red. Henryka Gadomskiego, staraniem Związku Kurpiów.

Wśród 25 wykonawców, wymienionych z imienia i nazwiska, znajdziemy wielu znanych i cenionych artystów ludowych, dziś już nieżyjących, między innymi: Walerię Żarnoch z Dąbrów, Stanisława Brzozowego z Krobi, Piotra Puławskiego z Kadzidła, Walerię Mierzejek z Dąbrów, Antoninę Sadłowską z Dylewa, Franciszka Golana (skrzypce) z Jazgarki i wielu innych. Ich śpiew jest niezwykły, nieskażony wpływami manier wykonawców profesjonalnych czy wymogami scenicznymi. Ńe dlâtego spśéwom, by ludźe słysely - smutne sérce moje ńech śë rozwesely... to swoiste credo dawnych artystów ludowych. Autentyczność wzmacniają niejako nagrania w naturalnym środowisku (in crudo) - czasami da się słyszeć zarejestrowane przypadkiem efekty pozamuzyczne.

W obszernym komentarzu etnomuzykologicznym Jacek Jackowski - kierownik Zbiorów Fonograficznych IS PAN, inicjator tej publikacji, w części zatytułowanej: "Postaci wybranych wykonawców", tak pisze o Stanisławie Brzozowym:

... Śpiew Brzozowego ukazuje naturalne zjednoczenie śpiewaka z otoczeniem, krajobrazem a zarazem jest odzwierciedleniem głębokiej, wrażliwej osobowości samego śpiewaka , dla którego natchnieniem i impulsem do muzycznej aktywności była przyroda, którą sam określał jako "żywina". /.../ Przy śpiewie chętnie zamyka oczy, i zasłania prawą dłonią ucho lub niekiedy podpiera brodę albo policzek prawy. Opisana maniera, zdaniem śpiewaka, zwiększała wewnętrzny rezonans. /.../ Śpiewak wypełniając mocnym śpiewem przestrzeń, śpiewał także "w sobie" / szeptane przedtakty, apokopa /.

Główna częścią prezentowanego folkloru są pieśni o tematyce obrzędowej (weselnej), liczną grupę stanowi repertuar miłosny, opowiadający o zalotach, miłości, stracie wianka, rozłące, odrzuceniu. Znajdują się tu także pieśni pasterskie, kołysanki, piosenki dziecięce i dla dzieci, żołnierskie, a także religijne. Wspomniany komentarz etnomuzykologiczny Jacka Jackowskiego, starannie i profesjonalnie opracowany, jest także swoistym kompendium wiedzy o regionie kurpiowskim - jego historii, tradycji i teraźniejszości.

Płytę z pieśniami kurpiowskimi "Hen, gdzie piaski i moczary, gdzie zielone zawsze bory" można zamówić telefonicznie (tel.22 5048200 ), mailowo ( ispan@ispan.pl) lub listownie w księgarni Instytutu Sztuki PAN (00-950 Warszawa, ul. Długa 26/28 - www.ispan.pl ).

Skrót artykułu: 

Ukazała się cenna publikacja Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk, zawierająca najstarsze zachowane nagrania fonograficzne tradycyjnej pieśni i muzyki instrumentalnej Puszczy Kurpiowskiej pt. "Hen, gdzie piaski i moczary, gdzie zielone zawsze bory". Nagrania pochodzące z roku 1952 zostały dokonane przez ekipę warszawską Akcji Zbierania Folkloru Muzycznego (AZFM). Koordynatorem Akcji był Państwowy Instytut Sztuki PAN, który we współpracy z Polskim Radiem stworzył wówczas trzon, istniejący do dziś, największej i najstarszej kolekcji nagrań dokumentujących autentyczny polski folklor muzyczny.

Dział: 

Dodaj komentarz!