Kapliczki wiejskie. Opowieść o cystersach i o Śląsku
Ewa Kubica
Epigraf s.c., Gliwice 2014
Książka Ewy Kubicy jest wynikiem spotkania autorki z ludową tradycją i architekturą Parku Krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Rud Wielkich na Śląsku. Obszar ten był idealnym obiektem badań, ponieważ przez 700 lat pozostawał poza granicami państwa polskiego. Jest przykładem ziemi pogranicza, gdzie zmieniali się władcy i państwa, zmieniała się panująca religia, zmieniały się nieustannie granice. Mimo to przez ponad pięć wieków niezmienny był zasięg wpływów zakonu cystersów z Rud, który wciąż pełnił funkcję ośrodka kulturotwórczego. Książka przedstawia sposób, w jaki gospodarka cysterska przyczyniła się do rozwoju tradycji kulturowej tej ziemi. Autorka skupia się szczególnie na kapliczkach, a właściwie małych kościółkach wiejskich, które zaczęły powstawać w czasie, kiedy Śląsk znalazł się w państwie pruskim, a znaczna część z nich została zbudowana w okresie Kulturkampfu. Wszystkie te kaplice są własnością ludności miejscowej, nigdy nie należały do Kościoła. Wszystkie są nieprzerwanie miejscem sprawowania różnych nabożeństw, np. maryjnych czy różańcowych. Co ciekawe, są one odprawiane samodzielnie, bez obecności księdza – aczkolwiek za wiedzą i zgodą miejscowych proboszczów, od zawsze w języku polskim. Autorka udowadnia, że są kapliczki, które nie tylko stanowią znaki w krajobrazie rzeczywistym, ale i w krajobrazie kultury całego regionu.
Książka Ewy Kubicy jest wynikiem spotkania autorki z ludową tradycją i architekturą Parku Krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Rud Wielkich na Śląsku. Obszar ten był idealnym obiektem badań, ponieważ przez 700 lat pozostawał poza granicami państwa polskiego.