Folkowy rok 2021 w Polsce… Co najmniej kilkanaście etnoperełek udało mi się znaleźć i nimi zachwycić. Duże koncerty na żywo widziałem tylko... dwa, ale były to muzyczne diamenty: rosyjski („z pitera”) Otava Yo w warszawskiej Progresji (gig przesunięty z 2020 roku z powodów COVID-owych) i słowacką Hrdzę na plenerze Dnia Słowackiego na Ursynowie. Resztę folkowego grania na żywo zaliczyłem albo bardzo lokalnie (głównie były to muzyczne spacero-plenery w wykonaniu niezmordowanej Grupy Śpiewu Tradycyjnego Osiedla Przyjaźń i zaproszonych gości) lub po prostu online – w tym m.in. tegoroczny Trifon Zarezan (i niestety już ostatni raz zagrany w stołecznym OKO), reaktywowany Księżyc i akustyczny Merkfolk. Na pewno ci, którzy widzieli na żywo Dirty Shirt na Poland Rock, też nie żałują – gig można obejrzeć udostępniony przez zespół na YT.
W sieci pojawiło się wiele nowych teledysków, od tradycyjnego grania i etno-chanson po folkmetal – m.in. od Odpoczna, Dagadany, Velesara, Czarnego Motyla, Ifi Ude, T/Aboretu, Thy Worshiper, Chrustu, Żywiołaka, DYM-u, Diabła Boruty, Trebuni-Tutków, Dziewanny, Kirszenbauma, Kosów, Aśki Lacher, Łady, Południc, Radykalnej Wsi, ROD-a, Sutari, WoWaKinów, Zazuli i innych folkowych ekip. Co postarałem się, jak co roku, zebrać w podsumowaniu dla Folk24.pl.
Płytowo było całkiem nieźle. Miło zaskoczyli mnie Velesar „Szczodrymi Godami”, Dagadana płytą „Tobie”, Brzezica „Oskołą”, Thy Worshiper „Bajkami o staruchu”, Kapela Drewutnia „Gościńcem”, Córy Mary „Księgą Pieśni”, Varmia „bal Ladą”, Wicher „Czarami i Czartami”, Niewte „Osmętnicą Elektronicą” (wydaną wreszcie w wersji CD), Dziczka „Pącią” – ale też Ifi Ude albumem „Ludevo” oraz ciekawy projekt Miuosh x Zespół Śląsk ,,Pieśniami współczesnymi” z udziałem m.in. Kwiatu Jabłoni. Pojawiły się na rodzimej scenie folkowej młode zespoły (np. Biele, Kriva Drina), brzmieniowo nawiązujące do klimatów, które starsi pamiętają z wczesnych Mikołajek czy początków Nowej Tradycji. Jest to nie tylko stricte polska muza, ale też ta z Bałkanów czy dalej. Inni sięgają po klasykę niefolkową, dodając jej folkowego smaczku (np. Fifidroki coverujące „Nową Aleksandrię” Siekiery). Obserwowałem też trochę to, co działo się w świecie szeroko rozumianej nowej muzyki góralskiej. Tu wyróżnić muszę młodą, ale bitną zakopiańską formację Aparaty, Howernę z Piwnicznej oraz zapracowaną koncertowo i eventowo limanowską ekipę TerazMy.
Udało się mi się też przemycić trochę folku w świat eteru dzięki niedzielnym audycjom „Radiowid” i środowym „Fonotekom Polskim” w Radiu Praga. Gościłem na antenie na żywo lub zdalnie m.in. Antka Beksiaka z Niewte, Marcina Velesara Wieczorka, Julię Dosznę, WoWaKin Trio, Nic Wielkiego, Berkanan, Świeradę z Brzezicy, Davy’ego Dubiela z zespołu Cronica, Ylgyrien z Weljara, Łukasza Ojdanę, Jacka Grekowa z Sarakiny, Olgę Kozieł i Jagnę Knittel (Z Lasu/Lumpeks) i Emrysa z projektu Dagna.
Rok 2021 bardzo powiększył Etnofolkową Orkiestę Zaświatów o zacnych muzyków, muzykantów i działaczy na rzecz folku i folkloru... Pożegnaliśmy m.in. akordeonistę Władysława Bąka, skrzypka i śpiewaka Władysława Byrtka, harmonistę Juliana Jarząba, pieśniarkę Bronisławę Chmielowską, akordeonistę Feliksa Korbana, szantymenów Jerzego Porębskiego i Artura Hałasa, Józefa Tarnowskiego z Kapeli Braci Tarnowskich, szansonistę Krzysztofa Krawczyka, gitarzystę basowego Zbigniewa Bernolaka (z Niebiesko-Czarnych i Polan), Bogdana Kulika (perkusistę Old Timers), pieśniarza ludowego Wiktora Spislę, dudziarza i skrzypka Jana Prządkę, a także znakomitego taternika i gawiędziarza Józefa Nykę, regionalistę i prezesa Związku Podhalan Józefa Staszela, antropologa Wojciecha Bursztę, slawistę Wojciecha Borysia, poetę ludowego Tadeusza Greca oraz twórczynię ludową i laureatkę Nagrody im. Oskara Kolberga Filomenę Krupowicz.
Witt Wilczyński
Chemik z wykształcenia, pracownik Instytutu Biotechnologii. Poza tym ludowy żerca, groundhopper, miłośnik i propagator szeroko rozumianej muzyki folkowej, turbofolkowej, folkrockowej i folkmetalowej – w szczególności środkowoeuropejskiej i wschodniej, rumunofil. Ma na koncie liczne publikacje w mediach zajmujących się kulturą ludową, folkiem, folk metalem i tematyką społeczną (m.in. „Pismo Folkowe”, „Folk24.pl”, „Gniazdo”, „Pest Webzine”, „Kwartalnik Romski”)