Asen Masłarski - poeta z gitarą

Bułgarska poezja śpiewana nie jest w Polsce zbyt popularna, a przecież tamtejsi bardowie - jak się w Bułgarii powszechnie nazywa wykonawców tego gatunku - tworzą prężne środowisko, utrzymują kontakty z zagranicznymi artystami i odbiorcami, sami też spotykają się na licznych festiwalach i zlotach, z których najbardziej znane to "Bardfest" w Łoweczu, Sofijskie Wieczory Piosenki Autorskiej czy "Poetyckie struny" w Harmanli. Wyprowadzając swój rodowód od wykonawców tradycyjnej muzyki ludowej i folkloru miejskiego pierwszych dekad XX wieku, "poeci z gitarą" - jak się ich również nazywa - złapali oddech w latach '60, w znacznej mierze pod wpływem wykonawców radzieckich, takich jak Bułat Okudżawa czy Włodzimierz Wysocki, a wiatr w żagle chwycili dopiero po upadku komunizmu w 1989 r. Od tamtej pory poezja śpiewana w Bułgarii rozkwita, a kolejne imprezy pod jej szyldem wyrastają jak grzyby po deszczu.

Jednym z bardziej znanych bułgarskich bardów jest Asen Masłarski (Асен Масларски, transkrybowany też jako Assen Maslarski). Masłarski urodził się 8 stycznia 1959 r. w miejscowości Studena, szkołę średnią ukończył w Sofii, a studia - na kierunku filologia bułgarska - na Uniwersytecie im. Bp. Konstantyna Presławskiego w Szumeniu. W wieku 10 lat zaczął grać na gitarze, jako nastolatek tworzył pierwsze piosenki, a jako student nagrywał już dla Bułgarskiego Radia Narodowego i Radia Szumeń. W 1978 r. nagrał utwór p.t. „Оттука започва България” (Ottuka zapoczwa Băłgarija, Tutaj zaczyna się Bułgaria), który wiele lat później został uznany za hymn Szumenia. We wczesnych latach osiemdziesiątych Masłarski koncertował wspólnie z Michaiłem Bełczewem (Михаил Белчев), piosenkarzem estradowym, kilkakrotnym laureatem "Złotego Orfeusza" - międzynarodowego festiwalu muzycznego będącego odpowiednikiem naszego festiwalu sopockiego. 1986 to rok jego długo wyczekiwanego debiutu - państwowa wytwórnia Balkanton wypuściła album „Място за огнище” (Mjasto za ogniszte, Miejsce na palenisko), na którym znalazły się piosenki w wykonaniu jego i Stefana Złatewa (Стефан Златев).

W kolejnym roku Masłarski zdecydował się wreszcie na rozpoczęcie kariery solowej, czego owocem stały się dwie płyty - „Спасителят на прага” (Spasiteljat na praga, Wybawca na progu) z 1993 r. z piękną tytułową balladą mówiącą o samotności i potrzebie bliskości „Огън на брега” (Ogăn na brega, Ogień na brzegu) z 2000 r., i o ile ta pierwsza zawiera prawie wyłącznie jego autorski materiał, o tyle przy tworzeniu drugiej Masłarski ograniczył się tylko do roli kompozytora. Z tej drugiej pochodzi też największy jego przebój - tytułowa piosenka "Ogăn na brega" do słów wiersza warneńskiego poety Walerego Stankowa (Валери Станков, nawiasem mówiąc - to ten łysiejący pan z brodą i w okularach, który pojawia się w kilku teledyskach Masłarskiego). Stankow to również ciekawa postać, trzy lata starszy od Masłarskiego, także absolwent uniwersytetu w Szumeniu, choć nie bułgarystyki, a rusycystyki, człowiek wielu zawodów - był nauczycielem w wiejskiej szkole, ratownikiem w kąpielisku morskim, kierowcą taksówki, pracownikiem przystani promowej, pracownikiem agencji detektywistycznej, dziennikarzem, reporterem telewizyjnym, pracownikiem licznych instytucji kultury. Współpracę między Masłarskim a Stankowem liczy się co najmniej od płyty "Spasiteljat na praga", na którą weszły dwie piosenki do wierszy Stankowa.

W tym też mniej więcej okresie Asen Masłarski związał się - artystycznie i uczuciowo - z piosenkarką Milicą Bożinową (Милица Божинова), z którą w 2002 r. wydał wspólny album „Обичай ме” (Obiczaj me, Kochaj mnie) a w 2005 r. jeszcze singiel „Ти си” (Ti si, Jesteś). Bożinowa wspomina: "Wiele rzeczy wydarzyło się przez te wszystkie lata i wszystkie one były fajne. Ostatnio nasze wzajemne stosunki się uspokoiły, ale nie w tym sensie, że jest ci wszystko jedno. Dopasowaliśmy się do siebie. Asen, jak sam mówi, nie ma własnego repertuaru, jako że wykonujemy tylko wspólne piosenki, ja też zrezygnowałam z solowych występów, bo chcę, żebyśmy szli do przodu".

W 2008 r. Asen Masłarski wydał płytę „Живей в мен” (Żiwej w men, Żyj ze mną) z piosenkami do słów wierszy Cwetana Naczewa (Цветан Начев), a w 2009 r. - jubileuszową płytę - „Вън вали” (Wăn wali, Na polu pada). O duecie Masłarski - Naczew zrobiło się ostatnio głośno, gdy ich pieśń „Родина” (Rodina, Ojczyzna) stała się hymnem partii politycznej działającej pod dumną nazwą "Nowa Siła". Zgodził się na to ponoć Naczew, ale Masłarski dowiedział się o sprawie dopiero z mediów i poczuł okradziony. Tak czy inaczej dla wielu pozostanie Asen Masłarski przede wszystkim wykonawcą pięknego "Ognia na brzegu", słowa której to piosenki pozwalam sobie przytoczyć w moim własnym przekładzie: