święta

Na świętego Bartłomieja otwiera się siew i knieja Święty Bartłomiej i dzień świętego Bartłomieja w polskiej tradycji ludowej

№ 138 (5 2018) Autor: Agata Bielak Dział: Z teorii To jest pełna wersja artykułu!

W kalendarzu pod datą 24 sierpnia znajdziemy informację, że tego dnia imieniny obchodzą m.in. Bartłomiej, Bartosz, Jerzy (tak, imieniny Jerzego są nie tylko 23 kwietnia), Emilia i Joanna. Imię Bartłomiej nosił jeden ze świętych, którego Kościół katolicki wspomina właśnie tego dnia. W artykule podejmę próbę rekonstrukcji językowo-kulturowego obrazu tego świętego w polskiej tradycji ludowej.

Św. Bartłomiej, reprodukcja malarska autorstwa José de Ribery, Stara Pinakoteka w Monachium: www.polona.pl

Sobótka Jak dziś świętujemy sobótkę?

№ 136 (3 2018) Autor: Grzegorz J. Nowicki, Autor: Minna Huuskonen, Autor: Anastasiya Niakrasava, Autor: Inija Trinkuniene Dział: Sonda To jest pełna wersja artykułu!

Święto „słońca kresu” to jedno z najważniejszych dorocznych świąt Słowian. Obchodzone jest zarówno przez zachodnich, jak i wschodnich braci. Zacznę od początku, a więc od nazwy: Noc Kupały (inaczej zwana też nocą kupalną, kupalnocką, kupałą) wiąże się z pierwiastkiem *kump – oznaczającym „gromadę, grupę, zbiorowość”. Noc przesilenia, przypadająca na 21-22 czerwca, to święto przeciwieństw – ognia i wody, dnia i nocy, słońca i księżyca, ale także płodności, obfitości, radości i miłości (także tej fizycznej). W ten magiczny czas można więcej i bardziej radośnie. Nadchodzi lato, okres dostatku i obfitości, ale też ciężkiej pracy. Ta noc to ostatnie chwile beztroskiej zabawy.

(Grzegorz J. Nowicki)

Boże Narodzenie Jak świętują na świecie?

№ 133 (6 2017) Autor: Marina Belokoneva-Shiukashvili, Autor: Assef Salloom, Autor: Anthony Umeh, Autor: Kamen Rikev, Autor: Marianna Kril Dział: Sonda To jest pełna wersja artykułu!

Gruzja to nie tylko wino. Korzenie tego państwa sięgają starożytności. Gdy przedchrześcijańskie zwyczaje zostały schrystianizowane, niektóre obrzędy popadły w zapomnienie, a znaczenie innych uległo zmianie. W Gruzji Wigilię Bożego Narodzenia uroczyście obchodzi się 7 stycznia. W poszczególnych regionach kraju nazwy i zwyczaje znacznie się od siebie różnią. Funkcjonuje też wiele ogólnokrajowych tradycji, szczególnie surowy post przed Wigilią. W dzień święta kobietom nie wolno pracować.

(Marina Belokoneva-Shiukashvili)

Wigilia św. Jana Chrzciciela w polskiej tradycji ludowej

№ 112 (czerwiec 2014) Autor: Agata Bielak Dział: Z tradycji To jest pełna wersja artykułu!

Wigilię świętego Jana Chrzciciela w polskiej tradycji ludowej obchodzono w związku z letnim przesileniem słonecznym, przypadającym na dzień 24 czerwca (dzień świętego Jana Chrzciciela). W tym dniu wspólnie rozpalano ogień, przy którym odbywały się zabawy, tańce i śpiewy. Towarzyszyły im zaloty młodzieży. Obrzędy sobótkowe, pełniące głównie funkcje matrymonialne i służące zabawie, pierwotnie były obchodzone na cześć ognia i wody. Przypisywano im także funkcję oczyszczającą (skakanie przez ogień, kąpiel w wodzie). Ogień miał chronić pola przed gradobiciem i korzystnie wpływać na urodzaj.