Wydarzenia ostatnich tygodni stawiają przed nami pytanie: Czy jesteśmy patriotami? Odpowiedź powinna być oczywista, ale rzadko słyszy się konkretnie: tak lub nie. Zazwyczaj dodajemy jakieś "ale", stawiamy warunki, okopujemy się fasadami wstydu, konieczności, zasłaniamy się okolicznościami, których wobec nas nie dopełniono.
Zima i naturalne zwolnienie obrotów, to świetny czas na przyjazd na „Mikołajki Folkowe” do Lublina. Niektórzy będą tu już 19. raz! Jak zawsze, największe emocje przeżywają zespoły startujące w piątkowej Scenie Otwartej. Dla stałych bywalców i sympatyków konkursu nieodmiennie jest to niespodzianka, w jakim kierunku rozwija się muzyka folkowa.
Pamiętam z dzieciństwa wędrujący po domach obrazek z informacją o pogrzebie, ścieżki do domu zmarłego wystrojone świerkowymi gałązkami i nabożny nastrój różańca szeptanego na ostatnią drogę, pamiętam nawet szturchańce mojej babci, gdy dzieci za bardzo się rozhasały; przecież przed śmiercią trzeba mieć respekt.
Śmierć jest nieuchronnym i naturalnym etapem naszego życia. Przyjaciołom, rodzinie pozostaną wspomnienia - oby były tak piękne, jak te o Ani Kiełbusiewicz, panu Kazimierzu Meto, o wielkich Zmarłych, o których piszą nasi felietoniści
Czy nauczycielom kultury tradycyjnej trafiają się dzieci z ADHD? Nasi respondenci w dzisiejszej Sondzie nie wspominają o tym ani słowa. Może to muzyka łagodzi obyczaje, ścina krawędzie krnąbrnych charakterów? Może melodia jest tak ciekawa, rytm wymagający skupienia, ludowe historie zajmujące i mądry nauczyciel, że dzieci po prostu się nie nudzą? Może to chodzi o zwykłą ludzką życzliwość i umiejętność przekazywania pasji?
Co nowego dzieje się na polskiej scenie folkowej i jak radzą sobie starsze i nowsze kapele można było posłuchać na początku sierpnia na festiwalu Mój-Młotek.pl Folk Festiwal Folkowo 2009.
Chociaż szukanie związków muzyki folkowej z ekologią na początku wydawało się mało oczywiste, to po pewnym czasie, w miarę nadchodzenia kolejnych materiałów, okazało się, że nasze 44 strony to za mało, aby pokazać odmienne punkty widzenia; Krzysztof Gorczyca zastanawia się czy folk jest bardziej ekologiczny, niż inne gatunki, a Grzegorz Brożek uważa, że nie ma takiego tworu jak "muzyka ekologiczna"; i przedstawić rozległość zagadnień: od gospodarstw agroturystycznych i rolnictwa w technologii EM oraz ukazanie zagrożeń związanych z mikrotoksynami, poprzez redukcję emisji dwutlenku węgla i dbałość o naszą przestrzeń dźwiękową - artykuły Marcina Skrzypka o rowerach i fonosferze, aż do fizycznych zależności człowieka i przyrody - w eseju Magdy i Przemka Kuśmierczyków.
Czy gospodarstwa ekologiczne są alternatywą dla gospodarstw konwencjonalnych? Czy rolnicy są w stanie zrezygnować ze stosowania sztucznych nawozów, pestycydów, syntetycznych hormonów wzrostu i zastępować je nawozami organicznymi i biopreparatami? Komu powinno zależeć na tym, aby zwiększyć liczbę gospodarstw prowadzonych metodami ekologicznymi? - pytań jest wiele, ale odpowiedź tylko jedna; chcemy być zdrowi i chcemy zostawić po sobie planetę w jak najlepszym stanie.
Z Jarosławem Stalengą rozmawia Małgorzata Kacprzak
Państwo Danuta i Roman Czerniecowie założyli swoje gospodarstwo agroturystyczne w 1995 roku, a już rok później zdobyli I nagrodę Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi za wzorcowe prowadzenie gospodarstwa i upowszechnianie agroturystyki. W nagrodę pojechali do Francji - do gospodarstwa agroturystycznego.
Folki to według Megasłownika "miłośnik lub wykonawca muzyki folk" ( www.megaslownik.pl). A jak nazwać "miłośników lub wykonawców" literatury, którzy coraz chętniej i śmielej czerpią inspirację z kultury ludowej? Czy to kaprys "ludomanii", czy już folk literature?
Kto z Was pamięta swojego pierwszego Mikołaja, a następnie czekanie rok po roku na spełnienie marzeń z listu? A kto pamięta zdrajcę, który zapewnił, że Mikołaja nie ma? W każdym razie święty Mikołaj na pewno istniał i zachował się w pamięci potomnych jako patron życzliwy i cudotwórca. A jak żył, czym się zajmował i gdzie go można spotkać dowiemy się z artykułu Moniki Koziołek (Święty Mikołaj - patron wszechstronny).
A czy pamiętacie swoje pierwsze "Mikołajki Folkowe"? W jaki sposób znaleźliście się na festiwalu? Wybór, przypadek, szukanie wrażeń artystycznych i towarzyskich? Jaki zespół, jaką muzykę zapamiętaliście?
Gdyby nie było "Mikołajków Folkowych" to... należałoby je wymyślić. Z takiego założenia wyszli organizatorzy już 18 lat temu zapraszając kilka znajomych zespołów. Na początku niekoniecznie były to zespoły folkowe, raczej przyjaciele Orkiestry św. Mikołaja ze wspólnych bieszczadzkich wędrówek.
Pierwsze "Mikołajki u Mikołajów" odbyły się w akademiku Akademii Rolniczej na Felinie. Królowała piosenka turystyczna, kilka melodyjnych piosenek w języku łemkowskim, dobry humor uczestników i pomysłowe instrumenty, w tym rurka od namiotu, która zrobiła furorę udając etniczne wycie wiatru. Z czasem festiwal rozwinął skrzydła i stał się wydarzeniem międzynarodowym. Przekrojowy artykuł dotyczący historii "Mikołajków Folkowych" znajdziecie w Ossowerze, który redagują Agnieszka Matecka-Skrzypek i Wojciech Ossowski.
Czego życzyć organizatorom? Oby - pomimo różnych trudności - wytrwali. Nie wyobrażam sobie zimy bez energetycznego kopniaka muzyki z różnych stron świata.
Jak to śpiewał swego czasu jeden z konferansjerów Jarosław Gawlik: Mikołajkiiiii, Mikołajkiii Fooolkoooowe, one są zdrowe, dla człowieka zdrowe są!
Redakcja "Gadek z Chatki" przyłącza się do gratulacji dla Pana Profesora Andrzeja Bieńkowskiego, laureata nagrody im. Cypriana Kamila Norwida w kategorii "muzyka" za ... wydane w formie płytowej i książkowej: "Czas harmonii. Pierwsi harmoniści" z serii Muzyka odnaleziona 2 oraz "Mety grają! Kapela z Gliny" z serii Muzyka odnaleziona 3, wyd. "Muzyka odnaleziona". Działalność Pana Profesora została doceniona przez kapitułę powołaną przez Przewodniczącego Sejmiku Województwa Mazowieckiego.
O tym, jak ważne jest odnajdowanie swojej tożsamości, utrzymanie harmonii między przeszłością a teraźniejszością, odnalezienie swojego "języka ptasiego" mówi Janusz Prusinowski w wywiadzie "Mazurki". Efekt dźwiękowy "Janusz Prusinowski Trio" prenumeratorzy naszego pisma mogą usłyszeć na płycie "Folkever # 2".
W "Gadkach" po raz pierwszy gościmy małżeństwo państwa Byrcynów z Zakopanego z opowieściami pana Wojciecha o muzykancie Stanisławie Nędzy-Chotarskim i ilustracją pani Bożeny. Joanna Zarzecka wspomina warszawską "Nową Tradycję" a Doroteusz Fionik opowiada o festiwalu "Tam po majowuj rosi" w Studziwodach. Poza tym muzyczne spotkanie z Mari Boine, Jackiem Hałasem i Zbigniewem Wałachem a także zapowiedzi wielu letnich imprez.
Kto się z tym nie zgodzi, że na początku było jajo? Jeszcze w czasach prasłowiańskich wierzono, że świat narodził się z jaja, które wyłoniło się z chaosu. Chrześcijańscy duchowni starali się ośmieszyć tę wiarę, umniejszyć znaczenie symbolu, ale przekonanie o magicznej mocy jajka wśród ludu było tak silne, że po ponad dwustu latach kościół zaakceptował zwyczaj ogłaszając, że poświęcone i pomalowane jajka - pisanki mogą być spożywane, jako symbol Zmartwychwstania. Między innymi o pisankach i o świętach mówią nasi rozmówcy z sondy.
Z Maciejem Jędrzejko, członkiem grupy Banana Boat rozmawiała Małgorzata Kacprzak
Najtrudniejszym zadaniem w tym numerze okazało się wybranie dziesięciu najlepszych polskich utworów. Taka płyta marzeń podsumowująca niejako wszystko, co mieliśmy możliwość posłuchać do tej pory w Polsce. Pojawiło się dużo pytań o kryteria, była walka o każdy przecinek i ogólnie wielkie - jednak w imię przyjaźni - poskramiane emocje. Zachęcam Czytelników do wypisania własnej top listy. Myślę, że dla wielu z Was okaże się to zadanie tak trudne, jak dla naszych autorów sondy, gdyż folk - prawie jak w teorii Darwina - przechodzi różne gwałtowne fazy rozwoju, czasem przemyślane, czasem niekontrolowane.
Czy Cyganie-Romowie żyją z nami, czy obok nas? W latach 60. zabroniono Cyganom wędrówki, co miało im ułatwić zasymilowanie się ze społeczeństwem, regularną edukację i dostosowanie swoich zwyczajów do prawa polskiego. Ale sami Cyganie dbają o zachowanie swojej tożsamości, ciągle obowiązuje zasada romanipen, która wyznacza sposób postępowania w większości sytuacji życiowych.
Po ponad dziesięciu latach powraca do naszego pisma dyskusja o definicję folku. Tym razem zwróciliśmy się z prośbą do respondentów o określenie swojego miejsca: jestem bliżej folku, czy może bliżej folkloru, i z podtekstem - czy definicja i opowiedzenie się za którymś pojęciem ogranicza to zjawisko, czy je porządkuje?
W dniach 22 - 23 czerwca 2007 roku odbył się XLI Ogólnopolski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu. Jak podają organizatorzy: Celem festiwalu jest przegląd, ochrona i dokumentacja tradycji autentycznego repertuaru, stylu muzykowania i śpiewu ludowego a także popularyzacja tych tradycji w społeczeństwie. Festiwal ma charakter konkursu. W festiwalu uczestniczyło: 16 Kapel, 27 Zespołów śpiewaczych, 16 Instrumentalistów, 18 Solistów Śpiewaków, oraz 25 grup wykonawców w konkursie "Duży - Mały" (łącznie około 800 artystów ludowych z 12 województw). Z panią Janiną Biegalską, dyrektorem Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Lublinie, głównego organizatora Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu rozmawiała Małgorzata Kacprzak.
Lato to dla muzyków folkowych wytężony czas pracy: koncerty, wyjazdy plenerowe i doskonalenie warsztatu. Festiwale, imprezy, podróże artystyczne, eksploracje wsi i nagrania, poza tym rodzina i praca zawodowa - trudno zastać muzyków w jednym miejscu, jeszcze trudniej skłonić ich do pisania. Ale do naszej sondy pod tytułem Przestrzeń do improwizacji w muzyce folkowej udało się nam zaprosić młodych muzykantów, nagrodzonych za swoją twórczość na X Festiwalu Folkowym Polskiego Radia "Nowa Tradycja".
Oj, nie byliśmy przygotowani na wiosenne niespodzianki w Polskim Radiu, gdzie rozpoczęła się debata o "pierwszy i drugi byt folkloru". Z racji doświadczeń i wieku pokolenie Czytelników "Gadek z Chatki" utożsamiane jest raczej z "drugim bytem", natomiast ten "drugi byt" nie może istnieć bez stabilnej podstawy, którą daje kultura tradycyjna oraz ludzie dbający o nią konsekwentnie i z pasją.