Od 12 już lat Skrzyżowanie Kultur jest muzycznym znakiem rozpoznawczym Warszawy u progu roku akademickiego. Przez tydzień, można zażywać nowości ze światowej sceny world music, a od kilku edycji poznawać polską scenę tradycji i folku. Tegoroczna edycja przebiegała pod hasłem „Las głosów”.
Fot. tyt. A. Oleksiak: Sounds Like Poland, Čači Vorba
Sądecczyzna w ostatni weekend wakacji znów zabrzmiała po bałkańsku –w tym roku już po raz czwarty w Barcicach pod Starym Sączem odbył się Pannonica Folk Festival. Pojechałam drugi raz, zachęcona ubiegłorocznym festiwalem i chociaż nie mogłam zobaczyć całości, koncerty piątkowe i sobotnie nasyciły uszy złaknione bałkaniki wystarczająco.
Kolejna wiosenna edycja festiwalu Mazurki przebiegała pod hasłem „PoGRAnicza” – i jak napisali organizatorzy w programie, dotyczy to różnych granic, które łączy muzyka: „To muzyczne pogranicza miasta i wsi, przeszłości i przyszłości, lokalności i uniwersalności”. Z tej koncepcji wyrósł temat relacji wsi i dworu, a co za tym idzie pańszczyzny – o czym dyskutowano na konferencji otwierającej festiwal „Pańszczyzna. Przemiany tożsamości kulturowej wsi polskiej”. Po dyskusji pokazano film o Janie Gacy autorstwa Jagny Knittel. Dalej było już trochę lżej gatunkowo – do słuchania i do tańca – choć też w profilu poGRAniczowym.
Na koncercie Muzyka Źródeł zatytułowanym Lasowiacy, otwierającym Festiwal Polskiego Radia „Nowa Tradycja” A.D. 2016, poczułam dobitniej niż kiedykolwiek dotąd, że czas oryginalnej muzyki wiejskiej się skończył. To, co wygrzebuje radio, czy co pojawia się na festiwalach typu Kazimierz, to są już formy wtórne. Za mojego pokolenia, na przełomie XX i XXI wieku wymarli „ostatni wiejscy muzykanci”, jak ich nazwał Andrzej Bieńkowski. Już ubiegłoroczny koncert Muzyka Źródeł na Nowej Tradycji, poświęcony Beskidowi Śląskiemu, trącił myszką, ale w tym roku to już było „wyciąganie moli z szafy”. Kapelą, która coś ciekawszego zaprezentowała w czasie koncertu, była Kocirba – starająca się odtwarzać tradycyjne brzmienia – jednak to już wariant rekonstruowany, czasami domyślający się, jak dane utwory brzmieć powinny.
Sonda - 20 lat pisania o folku!
„Po co jeżdżę na Mikołajki Folkowe od ponad 20 lat?” – takie pytanie lubi zadać ni stąd, ni zowąd błąkająca się po Chatce Żaka z mikrofonem pani z radia. Odpowiedź jest prosta, choć może nieoczywista – żeby spotkać ludzi, pośmiać się, pogadać. Kiedy mnie ktoś pyta, co będzie w programie najbliższego festiwalu, przeważnie nie wiem. Muzyka folkowa jest motorem tych wydarzeń, ale na miejscu schodzi na plan dalszy.
W ostatni weekend sierpnia bałkańskie trąby już po raz trzeci zabrzmiały w podsądeckich Barcicach, na południowych rubieżach Polski. Pannonica wskoczyła w kalendarz folkowy lata jako wyjątkowy festiwal – wyjątkowość ta polega na skupieniu się na jednym kierunku geograficznym i muzycznym, Panonii, w rozumieniu kultury muzycznej Bałkanów, Węgier i muzyki cygańskiej.
Fot. tyt. Barka Brass Band fot. J. Zarzecka
W tym roku największemu w stolicy – a może i w Polsce - festiwalowi muzyki etnicznej Skrzyżowanie Kultur towarzyszyło hasło „Muzyczne Świątynie”. Program tłumaczył ten intrygujący podtytuł obietnicą „podróży do miejsc, gdzie muzykę traktuje się z niezwykłą nabożnością, gdzie zgodnie z tradycją przodków tworzy się misteria łączące rytm, słowo i taniec”, zaś według słów Marii Pomianowskiej, dyrektora artystycznego festiwalu, „muzyka stanowi dla nich pomost między światem materialnym a duchowym”. Jak w poprzednich latach zaproszono wielkie gwiazdy z kręgu world music z Iranu, Korei Połuniowej, Nigerii, Pakistanu, Mauretanii, Turcji.
Ku mojemu zaskoczeniu był to już 11. Festiwal! Nie wiadomo, kiedy te lata zleciały, ale jak się ogarnie myślą, ile wspaniałych zespołów można było usłyszeć w tym czasie pod Pałacem Kultury, można w te lata uwierzyć.
fot. tyt. z archiwum festiwalu
„Nie sztuka grać, ale trzeba mieć na cym!” – jak lekko, a trafnie, rzucił niezawodny konferansjer Nowej Tradycji – Krzysztof Trebunia-Tutka. Dodałabym, że jeszcze dobrze jest, jak wokalista ma głos, a aranżer pomysły – zwłaszcza, gdy jak w tym roku – konkurencja jest wyjątkowo silna. Po zeszłorocznej posusze – by nie powiedzieć nędzy, co teraz można przyznać już bez owijania w bawełnę – kiedy to padały wszelakie nadzieje na przyszłość polskiego folku, tegoroczna Nowa Tradycja najjaśniej zabłysnęła konkursem! Zgłosiło się kilkadziesiąt zespołów, a przynajmniej na scenie zaprezentowano 13 zespołów i naprawdę trudno było wśród nich wskazać słabe. Jedne mogły się podobać bardziej, inne mniej, ale to raczej z powodu gustów osobistych, a nie mizeroty muzycznej. Ponadto było różnorodnie pod względem repertuaru i klimatów.
Kwietniowy festiwal Wszystkie Mazurki Świata tradycyjnie już przyciągnął do Warszawy tłumy tancerzy i muzykantów z różnych stron Polski i Europy. Tegoroczna edycja wiosenna - od wtorku do niedzieli (21–26 kwietnia 2015 roku) – ruszyła pod hasłem „Mistrzowie i uczniowie”, bowiem żyjemy w momencie, w którym to właśnie na uczniów zaczyna przenosić się ciężar kontynuowania tradycji i muzyki przejętej od „ostatnich wiejskich muzykantów”.
Basista i tancerz w kapeli Janusz Prusinowski Trio, od blisko 20 lat uczący polskich tańców tradycyjnych w ramach autorskiego programu uwzględniającego współczesne predyspozycje i umiejętności pokolenia pozbawionego żywego kontaktu z muzyką ludową. Współzałożyciel stowarzyszenia „Dom Tańca” i jego kilkuletni prezes. Autor, inicjator oraz organizator cyklicznych projektów edukacyjno-kulturalnych związanych z muzyką i tańcem tradycyjnym (Dechy, Rzuć blagę i chodź potańczyć na Pragę, Tabor Domu Tańca, Korzenie). Jako aktor i choreograf współpracował przez wiele lat z teatrem Darka Kunowskiego „Scena Lubelska 30/32”, a także z Teatrem Narodowym w Warszawie („Umowa czyli łajdak ukarany”) oraz Teatrem Polskim („Noc”). Pięciokrotny stypendysta MKiDN w dziedzinie tańca i animacji. Z Piotrem Zgorzelskim, tuż po warsztatach tańców polskich dla grupy zaawansowanej podczas festiwalu Wszystkie Mazurki Świata, rozmawiała Joanna Zarzecka.
Kiedy piszę tę relację, dawno już po festiwalu, ale mi nadal przed oczami kręcą się wspomnienia taktowane na trzy. Wydaje się, że co roku w relacji z Mazurków właściwie powinno się pisać to samo, bo co jeszcze można odnaleźć w tej prostej, skromnej muzyce? Tymczasem okazuje się, że muzyka sama w sobie i festiwal nadal mają mnóstwo do zaoferowania.
W sondzie udział wzięli:
Festiwal Skrzyżowanie Kultur odbył się już po raz dziewiąty. W nieco skróconej formule (5 zamiast 7 dni), został sprofilowany tematycznie - Wyspy Świata - i ich mieszkańcy. Założeniem ideologicznym festiwalu było pokazanie w jednym miejscu różnych mikroświatów kulturowych, ukształtowanych w odrębnych kulturach, jakimi zawsze, ze względu na pewną oczywistą izolację, pozostają społeczności wyspiarskie.
Ogólnopolski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą od lat jest największą i najważniejszą w Polsce imprezą dotyczącą muzyki tradycyjnej. Nie tylko dla etnografów, etnologów i innych teoretyków czy fanów, ale głównie dla samych wykonawców tej muzyki - tych wszystkich "babć i dziadków", wiejskich nauczycieli śpiewu i gry na instrumentach, dla lokalnych społeczności, domów kultury, kół gospodyń, które na festiwal czekają, przygotowują się, przechodzą sito eliminacji, aż wreszcie niosą zdobyte trofea na swoje podwórka, zyskując podziw sąsiadów i całej okolicy. W tym roku była to już 47. edycja festiwalu (27. - 30. czerwca) i jak zwykle w ostatni weekend czerwca zgromadziła tłumy w małym miasteczku nad Wisłą.
Festiwal Z Wiejskiego Podwórza w Czeremsze w tym roku osiągnął pełnoletniość - nie wiadomo kiedy lata zleciały i w lipcu odbyła się już osiemnasta jego edycja. Od dwóch czy trzech lat festiwal zyskał nowy szyld - Visegrad wave in Czeremcha i obraca się głównie w kręgu muzycznej Słowiańszczyzny.
Relacja z festiwalu "Wszystkie Mazurki Świata" w Warszawie
Na tegorocznym plakacie Mikołajków Folkowych pojawiło się koło pełne instrumentalnych konstelacji gwiezdnych. Nasuwa mi to skojarzenia z zegarem, bowiem o 22. już edycji festiwalu mam opowiedzieć! Czas kręci się jak koło i jak kosmos, wiec może ten plakat powiedział więcej niż było zamierzone.Jak co roku zimową porę i „martwy sezon koncertowy” dla muzyki folkowej rozjaśniają Mikołajki Folkowe w Lublinie. Tradycyjny drugi weekend grudnia (w tej edycji zbieżny z ogólnym terminem mikołajkowym 6-9 grudnia) przyciąga do Chatki Żaka ciekawych artystów, ludowych i folkowych melomanów, tancerzy, wystawców rzemiosła i fanów samej atmosfery Mikołajkowej.
Pod tym hasłem od czasu do czasu odbywają się niezwykłe koncerty z gatunku world music. 10 listopada 2012 na scenie stołecznego klubu Palladium zagrali: Mercedes Peón, Kapela ze Wsi Warszawa, Airtist oraz Pablopavo i Praczas. Połączono siły różnych tradycji polskiej, hiszpańskiej, węgierskiej, elektro i hip-hopu