Nowości książkowe

Cuda niewidy. Zagadki dla młodszych i starszych
Marianna Oklejak

Egmont, Warszawa 2017

Cuda niewidy to kontynuacja pierwszej książki Marianny Oklejak, prezentującej w sposób przystępny i interesujący – nie tylko dla młodego czytelnika – rodzimą kulturę tradycyjną. W opowieści dwaj bracia wyruszają w daleką drogę w poszukiwaniu szczęścia. Świat jest pełen niespodzianek, ale i pułapek, a mieszkańcy leśnych ostępów nie zawsze są tak gościnni, jak można by sobie tego życzyć. Wróżki, dzikie zwierzęta, wiedźma, krasnoludki, a do tego diabeł Rokita! Bohaterowie wywodzący się z baśni i ludowych podań na przemian ułatwiają i utrudniają podróż obu chłopcom. Przeżyj przygodę wraz z dzielnymi braćmi, pomóż im pokonać zło i znaleźć to, co najważniejsze. Jak? Wytęż wzrok, wyostrz wszystkie zmysły! Zagadki, zadania na spostrzegawczość, wyszukiwanie różnic, labirynty – jeśli tylko zdołasz rozwiązać wszystkie łamigłówki zawarte w książce; bracia będą wiedzieli, co robić dalej. Pięknie wydana książka w twardej oprawie zawiera wspaniałe ilustracje Marianny Oklejak.

Jarmark tradycji. Studia i szkice folklorystyczne
Piotr Grochowski

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2016

Jarmark tradycji to książka poświęcona analizie zjawisk z pogranicza tradycyjnej kultury ludowej oraz dawnych i współczesnych odmian kultury popularnej. Na pierwszą część składają się studia dotyczące wiejskich oracji pogrzebowych oraz publikowanych w postaci druków ulotnych wierszowanych legend, pieśni nowiniarskich, pieśni o końcu świata i parodii pieśni dziadowskich. Zamyka ją szkic zawierający porównawczą analizę materiałów etnograficznych oraz stereotypowych wizerunków dotyczących dwóch grup społecznych: wędrownych dziadów (żebraków) oraz ukraińskich lirników. W części drugiej autor pisze o różnych sferach i formach przenikania się tradycji z nowoczesnością, omawiając takie zjawiska jak dowcipy o informatykach, obecność folkloru w tabloidach, współczesne wykonania tradycyjnej muzyki wiejskiej, stosowanie technologii cyfrowych w badaniach pieśni ludowych oraz funkcjonowanie folkloru w obiegu internetowym.
Piotr Grochowski to folklorysta i kulturoznawca, adiunkt w Katedrze Kulturoznawstwa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Zajmuje się badaniem różnych form tradycyjnego folkloru słownego oraz XIX-wiecznej literatury popularnej (pieśni nowiniarskie i dziadowskie, legendy, przepowiednie, poradniki, druki jarmarczno-odpustowe). Chętnie podejmuje także tematy związane z kulturą współczesną, analizując zarówno funkcjonowanie tradycji w świecie technologii cyfrowych oraz różne przypadki zderzeń „starego” z „nowym”, jak i nowe formy folkloru charakterystyczne dla komunikacji elektronicznej.

Muzyka najbliższa ziemi...
Jan Adamowski, Andrzej Sar (red.)

Wojewódzki Ośrodek Kultury w Lublinie, Lublin 2017

Album wydany został z okazji 50-lecia Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą, który swój jubileusz obchodził w roku 2016. Okazałe wydawnictwo liczące ponad 300 stron, oprócz tekstów opisujących i analizujących fenomen festiwalu, zawiera wspomnienia oraz bogatą dokumentację fotograficzną z lat 1970-2016. Pięćdziesiąt lat Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu to czas najbardziej dynamicznych zmian społeczno-kulturowych w Polsce. Transformacja ustrojowa i ekonomiczna wywarła znaczący wpływ postrzeganie i miejsce folkloru w społeczeństwie. W części tekstowej jubileuszowej pozycji wydawniczej staramy się przybliżyć Państwu, w jaki sposób regulaminowo i organizacyjnie Festiwal dopasował się do zmieniającej się rzeczywistości i oczekiwań odbiorców, nie zatracając jednocześnie idei ocalenia dla potomnych tradycyjnej muzyki i śpiewu. Przedstawiamy zarys ruchu festiwalowego w Polsce i pobudzenie świadomości potrzeby ochrony kultury ludowej. Prezentujemy analizę i ocenę repertuaru prezentowanego na scenie w warstwie słownej i muzycznej, a także rolę, jaką Festiwal odgrywał w polskim społeczeństwie i kulturze. Wreszcie przybliżamy festiwalową rzeczywistość na przestrzeni minionych lat, przywołaną we wspomnieniach blisko związanych z imprezą
Do książki dołączone są dwie płyty z muzyką instrumentalną oraz pieśniami w wykonaniu laureatów kolejnych edycji. Ważnym elementem publikacji są reprodukcje festiwalowych plakatów autorstwa Adama Kiliana, któremu poświęcony jest jeden z rozdziałów. Warto wspomnieć, że jest to drugie wydawnictwo dokumentujące w formie fotografii i wspomnień Festiwal. Pierwszy album Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym, 1967-1987 został wydany w 1989 roku pod redakcją Elżbiety Sendejewicz.