Nowości książkowe

Kroniki zakopiańskie
Maciej Krupa
Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2015

Kroniki zakopiańskie to zbiór opowieści o ludziach i zdarzeniach z historii Zakopanego, Tatr i Podtatrza, „reportaże z przeszłości wioski, a potem miasteczka, które powstało u stóp gór”. Narracja jest subiektywna, emocjonalna i odległa od akademickiej dyscypliny, ale autentyczna. Autor chętniej wybiera włóczęgów niż sportowców, pisze raczej o wizjonerach niż o statecznych obywatelach, o górskich wycieczkach niż o akademiach ku czci. Idzie tropem Rafała Malczewskiego, który w 1935 roku notował: „Wraz z torem kolejowym kończy się i Polska, i Europa, i cały wielki świat – ot zaczyna się Zakopane, miejscowość przedziwna i urocza, jedyna na podhalańskiej ziemi, a może i na całym globie. Jakaż bowiem wioska podgórska potrafiła przez szereg lat skupiać wszystko to, co miał naród najlepszego? Były okresy, gdy promieniowała na całą Polskę natężonym życiem kulturalnym przybyszów – najświetniejszych umysłów i najbardziej gorejących serc”. Krupa pisze historię miejsca-symbolu, fenomenu z pogranicza jawy i mitu.
Opowieści? Szkice historyczne? Gawędy? Eseje? Nie wiem, jak nazwać ten gatunek, lecz wiem, że Kroniki zakopiańskie, choć wyładowane po brzegi faktami, są lekkie, dowcipne, potoczyste. Po tę książkę sięgnie zarówno stary górołaz, jak i początkujący łazik, zakopiański wyga i przejezdny gość. Maciej Krupa umie zaciekawić czytelnika i ma mu wiele do powiedzenia“ – zachęca Antoni Kroh.

Polskie instrumenty ludowe
Aneta I. Oborny
Wydawnictwo MUZA, Warszawa 2015

Polskie instrumenty ludowe Anety I. Oborny to pierwsze tak szerokie kompendium wiedzy z tej dziedziny. Autorka jest pracownikiem Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu, placówki posiadającej największą tego typu kolekcję w Polsce. Instrumenty muzyczne – to temat intrygujący, przynależny zarówno do świata materii, jak i ducha, pozostający w obszarze zainteresowań wielu dyscyplin naukowych. Szczególne miejsce zajmują instrumenty ludowe, te „muzyczne przedmioty”, które w wielu przypadkach zachowały w sobie pierwotne cechy dawnego instrumentarium. Niektóre z nich to „gatunki endemiczne”, relikty odległej przeszłości w europejskim pejzażu kultury muzycznej. Autorka omawia instrumenty – od tych, które znane są głównie z wykopalisk (występujące na ziemiach polskich od czasów prehistorycznych do nowożytnych), przez całe spektrum artefaktów używanych przez polskich chłopów, po instrumentarium kojarzone obecnie z muzyką klasyczną, jazzową czy popularną, a występujące pierwotnie w muzyce tradycyjnej. Książkę uzupełnia historia ważnego dla polskiej kultury ludowej muzykowania w ramach kapel, których składy różnią się znacznie i związane są w określony sposób z konkretnymi regionami etnograficznymi, a także zarys dziejów polskiego kolekcjonerstwa instrumentów muzycznych oraz krótka charakterystyka najważniejszych kolekcji w Polsce. Ogromną zaletą wydawnictwa jest bogaty materiał ilustracyjny, prezentujący wiele „muzycznych przedmiotów” występujących na terenie Polski.
Aneta I. Oborny – kustosz dyplomowany, od 2011 roku dyrektor Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu, doktor nauk humanistycznych w zakresie historii, publicystka, krytyk muzyczny, wieloletni współpracownik Radia Kielce i „Gazety Wyborczej”, autorka książek Życie muzyczne Kielc 1815-1915 (Kielce 2006), Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych 1975-2010 (Kielce 2010) oraz kilkudziesięciu publikacji, ponad 200 esejów i recenzji muzycznych, ponad 700 audycji muzycznych i felietonów.

Ręcznik ludowy z okolic Bielska Podlaskiego – haft i koronka
Alina Dębowska, Katarzyna Sołub, Jerzy Sołub
Muzeum Podlaskie w Białymstoku, Białystok 2015

Publikacja to efekt badań terenowych prowadzonych przez pracowników Muzeum w Bielsku Podlaskim oraz studentów Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu na pograniczu powiatów bielskiego i hajnowskiego. Książka stanowi kompendium wiedzy na temat stanu zachowania ręczników ludowych z badanego regionu oraz technik hafciarskich, zawiera bogaty materiał fotograficzny oraz katalog opisywanych wytworów kultury z kolekcji Muzeum w Bielsku Podlaskim. Album został opracowany w trzech wersjach językowych: polskiej, angielskiej i białoruskiej.